Olíuverðhækkanir verðbóla?

Fyrirsögnin er fengin að láni frá Morgunblaðinu í dag (bls. 13).  Þar er frétt um þann möguleika að olíuverðhækkanir séu fyrst og fremst afleiðing spákaupmennsku.  Mikið er ég feginn að málsmetandi menn eru loksins farnir að tala um þessa hluti opinberlega.  Ég hef haldið þessu fram í nokkrum færslum hér og fengið lítil viðbrögð.  Bara í síðustu viku (blogg 26.5, sjá hér) fjallaði ég um þetta og fékk dræmar undirtektir.  Undirtektirnar voru betri í janúar (sjá hér), en þó einskorðuð við fáeina "sérvitringa".  Ég get ekki betur séð en að flest umræða um olíumarkaðinn beri merki þess að eigendur olíubyrða séu að tala markaðinn upp.  Um þessar mundir er verið að afhenda hráolíu sem keypt var á framvirkum þriggja mánaðasamningum í byrjun mars.  Þá var verðið á tunnunni um 100 USD.  Miðað við verðið í dag upp á rúmlega 125 USD, þá hafa þeir sem keyptu í mars hagnast um 25 USD mínus það sem þeir greiddu fyrir samninginn (líklegast 2 - 4 USD á tunnu).  Hagnaðurinn er samt umtalsverður á ekki lengri tíma.  En til að ná þessum hagnaði, þá hafa menn alveg örugglega verið duglegir við að tala verðið upp.  Svipað og danski blaðamaðurinn sem keypti bréf í fyrirtækjum og skrifaði síðan jákvæða grein um það.

Svo virðist sem verð á olíu á að ráðast af einhverju öðru en grundvallarþáttum þremur: framboði, eftirspurn og verðteygni.  Almennt er reglan sú að hærra verð leiðir til meira framboðs en minni eftirspurnar og síðan snýst þetta við ef verð lækkar.  En hér gilda allt önnur lögmál, sem líklegast má skýra með því að það eru ekki endanlegir kaupendur sem ráða olíuverði, heldur spákaupmenn sem kaupa olíu til að geyma á tönkum út um allan heim í þeirri von að neikvæðar fréttir ýti verðinu ennþá hærra upp.  Þannig búa þeir til eftirspurn sem á sér ekki stoð í olíunotkun á sama tíma og halda því uppi verðinu.  Olían er geymd á tönkum, t.d. í Hvalfirði, þar til umframeftirspurn vegna olíunotkunar myndast á markaði og verð hækkar aftur.  Þá nota menn tækifærið og selja olíu í takmörkuðu magni inn á markaðinn.  Það má svo sem heimfæra þetta upp á leikreglur á frjálsum markaði, en í mínum huga heitir þetta markaðshagræðing eða -stjórnun.

Á sömu síðu í Morgunblaðinu í dag er bent á næstu verðbólu, en það er viðskipti með vatn.  Nú kæmi mér ekki á óvart að spákaupmenn séu búnir að kaupa sig inn í vatnslindir á nokkrum lykilsvæðum og muni nýta sér eignarhald sitt til að draga úr framboði.  Framhaldið er að setja neikvæðar fréttir út í fjölmiðla og skapa panik.  Niðurstaðan verður líklega að vatn verður þyngdar sinnar virði í gulli áður en langt um líður.

Kæra hefði engu breytt

Svona mál hafa áður komið upp og þeim hefur verið vísað frá.  Síðast kom svona mál upp hér á landi nýlega.  Markastaða á ljósaborði er til upplýsinga fyrir áhorfendur og aðra þá sem staddir eru á leikstað.  Vissulega er æskilegt að sú staða sé rétt samkvæmt skráningu ritara og dómara, en mistök verða og ekkert meira um það að segja.  Hafi dómarar skráð hjá sér mörkin, þá hefði það verið í þeirra verkahring að leiðrétta stöðuna, en mér skilst að eftir að hraðinn jókst í handboltanum, þá hafi það verið vonlaust fyrir dómara að skrá mörkin.  (Af sem áður var, þegar dómarar skráðu meira að segja númer leikmannsins sem skoraði.)

Til upplýsinga fyrir þá sem ekki vita, þá var ég landsdómari í handbolta frá 1978 til 1997 og sat nokkur ár í annars vegar dómaranefnd HSÍ og hins vegar mótanefnd HSÍ á 9. og 10. áratugnum.

Svíar kvarta en kæra ekki

Svíar að valta yfir Argentínu - Lokastaða 33:21

Svíar hafa mikla yfirburði í leik sínum gegn Argentínu og var staðan fyrir skömmu 21:12.  Leikurinn var i beinni á SVT2, en nú er búið að rjúfa þá útsendingu.  Það er því ljóst að Svíar vinna þann leik örugglega og verða ekkert verulega þreyttir eftir hann.

Staðan er orðin 26:13 þegar 12 mínútur eru eftir. 

Bæði lið bæta við marki - 27:14 og 11 mínútur eftir.

Argentína skorar tvö mörk í röð og minnkar muninn í 27:16, en það skiptir varla máli. 

Og rétt í þessu fylgdi það þriðja, en Svíar svara um hæl.  Svíþjóð 28 - Argentína 17, þegar 7 mínútur eru eftir. 

Það er formsatriði að ljúka leiknum, en það væri gott fyrir okkar stöðu að munurinn yrði ekki meiri en 9 mörk.

Þegar innan fjórar mínútur eru eftir er staðan 29:19 og Argentína með boltann. 

3:30 eftir þegar Argentína minnkar muninn í 29:20, en Svíar svara með tveimur mörkum á stuttum tima.  Svíþjóð 31 - Argentína 20.  

Og þegar ein mínúta er eftir skora Svíar enn.  Svíþjóð 32 - Argentína 20. 

Loks kemur mark frá Argentínu, en Svíar eiga síðasta orðið.  Svíþjóð 33 - Argentina 21.

Með þessum sigri koma Svíar sér í þægilega stöðu, þar sem þeir fara upp fyrir Ísland á markatölu, ef löndin verða jöfn á stigum. 

 

Íþróttafréttamenn sænska sjónvarpsins telja leikinn á morgun verða mjög erfiðan, þar sem íslenska liðið sé "veldig, veldig bra" (mjög, mjög gott), en búast samt við tveggja marka sigri! eftir hörkuleik.  Þeir klikktu síðan út með því að segja að íslenska liðið sé betra "en man skal tro".  Svíar líta á leikinn á morgun sem gríðarlega mikilvægan fyrir sænskan handbolta, en sá leikmaður sem rætt var við, hafði ekkert miklar áhyggjur.  Íþróttafréttamenn SVT ræða mikið um Ólaf og Guðjón Val og tala um að stoppa þurfi þá tvo, en einnig tala þeir um að Kim Anderson þurfi að komast í gang.  Við skulum vona að hann haldi bara áfram að vera rólegur (3 mörk í dag og ekkert í gær).