Er bleikur stelpulitur?

Ég spurði 5 ára dóttur mína að því í gærkvöldi hvaða litur væru uppáhaldsliturinn hennar.  Hún sagði rauður, bleikur og fjólublár.  Í framhaldi af því spurði ég hana, ef hún ætti að velja einn lit, hver væri uppáhaldsliturinn og núna sagði hún bleikur.  Þá spurði ég hvort bleikur væri stelpulitur.  Hún svaraði að bragði: "Nei, hann er bara litur."

Kristilegt siðgæði

Kristilegt siðgæði er nú allt í einu orðið að bitbeini vegna þess að í frumvarpi að nýjum/breytingum á grunnskólalögum er gert ráð fyrir að þessi tvö orð falli út.  Það er gert á þeirri forsendu að taka eigi tillit til breytinga í þjóðfélaginu.  Í staðinn eiga að koma nokkur orð sem bæta eiga upp inntak þess siðgæðis sem við köllum kristilegt.

Ég verð að viðurkenna að ég hef lítið lesið af því sem ritað hefur verið um þetta efni á öðrum bloggþráðum og því getur verið að einhver hafi sagt áður það sem ég ætla að segja.

1.  Kristilegt siðgæði hefur í sjálfu sér ekkert með trú að gera.  Það er safn skynsamlegra atriða sem svo vill til að haft er eftir Kristi í Nýja testamentinu.  Þessi atriði eru vissulega hluti kristinnar trúar, en eru ekki trúin sjálf, þar sem hún gengur út á tilganginn með fæðingu, lífi og dauða Krists.  Undir kristilega siðgæði fellur t.d. bara sumt af því sem Kristur sagði, en mjög margt af því sem hann gerði.

2.  Öll þau atriða, sem teljast til kristilegs siðgæðis, koma fram í öðrum siðferðisboðskap, svo sem Bókinni um veginn, Hávamálum, grískri heimspeki, kenningum Búdda, kenningum spámannsins (Íslam), Bhagavad Gita, Vedabókunum, kenningum Tíbetans og svona mætti lengi telja.  Vissulega koma þau ekki í heilu lagi fyrir í neinu ofangreiddra rita, en í þeim koma líka ýmis atriði sem gætu hæglega talist til kristilegs siðgæði án þess að falla undir texta guðspjallanna.

3.  Kristilegt siðgæði er það siðgæði sem við byggjum lög þessa lands á og raunar þjóðfélagið í heild.  Við viljum halda í þetta siðgæði, þó svo að menn kalli sig húmanista, siðleysingja, ásatrúar, búddista, íslamista, kristna eða hvað það nú er, vegna þess að grunnur kristins siðgæðis er virðing.  Gullna reglna, eins og hún er nefnd, (það sem þér viljið að mennirnir gjöri yður, skulið þér og þeim gjöra) er grunnur kristilegs siðgæðis, en ekki bara kristilegs siðgæðis heldur siðgæðis flestra trúarbragða og menningarheima vegna þess að hún er nokkurn veginn allt sem segja þarf.  Í henni kemur fram krafa um virðingu, umburðarlyndi, tillitssemi, frið og næði, tækifæri til vaxtar, menntunar, mannsæmandi lífs, frelsi til athafna og tjáningar svo fremi sem það meiði ekki, líf án ofbeldis, þvingana og yfirgangs, mannréttindi o.s.frv.

4.  Kristilegt siðgæði er miklu meira en það sem á að koma í staðinn í grunnskólalögin.

5.  Kristilegt siðgæði er engin ógn við "annað" siðgæði, en með orðanotkuninni fáum við tilvísun í hvað er átt við.  Kristilegt siðgæði útilokar ekki aðrar siðareglur, þó þær séu andstæðar inntaki kristilegs siðgæðis, þar sem einn af hornsteinum kristilegs siðgæðis er umburðarlyndi.

6.  Kristilegt siðgæði er ekki ógn við önnur trúarbrögð en kristni eða trúleysi, vegna þess að það mismunar ekki fólki.  Því er öfugt farið með kristna trú, vegna þess að hún stundar trúboð sem byggir á því að ein trú sé annarri betri.

Það er sorglegt að tilraun til pólitískra rétthugsunar sé farin að breyta grunngildum samfélagsins.  Samfélags sem byggst hefur á þessum grunngildum, þó vissulega hafi ekki alltaf verið eftir þeim farið.

 

Rafræn skilríki opna dyr að nýjum tímum

Þau eru loksins að verða að veruleika rafrænu skilríkin fyrir almenning.  Rúm 7 ár eru síðan að vinna við þetta verkefni fór í alvöru af stað.  Þá var farið af stað með hugmynd sem gekk út á samstarf hins opinbera og bankanna.  Fyrirtækið Auðkenni var stofnað í október eða nóvember 2000.  Haldin var ráðstefna um málið á vordögum 2001 og lög samþykkt á Alþingi.  Grunnurinn var lagður að kerfi sem auðveldlega hefði verið hægt að hrinda í framkvæmd haustið 2001.  Þá gerðist það, að ríkið ákvað vera ekki með.  Áhuginn dvínaði og Auðkenni missti frá sér þá tvo menn sem höfðu dregið vagninn.  Það var synd.

Ég og Þorsteinn Þorbergsson (sem þá var hjá Búnaðarbankanum, en er nú hjá Landsbankanum) fengum það verkefni að koma þessu verkefni á koppinn.  Mitt verk var að skanna markaðinn, kynna mér regluverkið og öryggismálin og vera síðan ráðgjafi við verkið.  Hlutverk Þorsteins var að vera fulltrúi bankanna í verkinu og sjá til þess að hlutirnir hreyfðust.  Innan nokkurra vikna vorum við staddir í Barcelona og komnir í samband við helstu frumkvöðla Evrópu á þessu sviði.  Þar var líka með okkur fyrsti framkvæmdarstjóri Auðkennis, Guðlaugur Sigurgeirsson, sem komið hafði frá Ratsjárstofnun.  Það var litlu til sparað, þar sem verkið átti að ganga hratt og vel fyrir sig.  Næst bættist í hópinn Birgir Már Ragnarsson, lögfræðingur, og var hópurinn orðinn virkilega flottur.  Ég sá fyrir mér að þarna væri framtíðarstarfið mitt komið, þegar fyrirtækinu væri búið að vaxa fiskur um hrygg.  Önnur ferð var farin og í henni fengum við að fara inn í herbergi, sem teljast verður eitt það mikilvægasta fyrir rafræn viðskipti í heiminum.  Ég sagði eitt, þar sem þau eru líklega þrjú í það heila í heiminum rýmin, þar sem rótarbúnaður vegna rafrænna skírteina er geymdur.

Hugmyndin sem farið var af stað með haustið 2000, var að útvíkka finnska módelið og gefa út kort sem bæði gæti virkað sem rafrænt skilríki fyrir opinbera þjónustu og notað fyrir aðgang og auðkenningu í bankaviðskiptum.  Munurinn átti þó að vera sá, að í Finnlandi sækir notandinn kortið til lögreglunnar, en hér á landi áttu bankarnir að sjá um dreifinguna.

Því miður varð ekkert úr þessu þá, þar sem ríkið ákvað að fara í samstarf við Skýrr.  Í stað rafrænna skilríkja á örgjörva var farin sú leið að gefa út stafræn skilríki fyrir rafræn samskipti og til að votta vefþjóna.  Umfang útgáfunnar var ekki nóg til að halda úti metnaðarfullri starfsemi og því endaði Auðkenni eiginlega ofan í skúffu hjá fyrirtækinu Fjölgreiðslumiðlun (FGM).  FGM er ekki beint þekkt fyrirtæki, en það sér um svo kallaða RÁS-þjónustu fyrir greiðslukortaviðskipti.

Það var alveg ljóst, að rafræn skilríki/auðkenni þyrftu að koma á einhverjum tímapunkti og því bara tímaspursmál hvenær Auðkenni risi endurskapað upp úr öskunni, eins og fuglinn Fönix forðum.  Það gerðist svo á síðasta ári með tilkomu auðkennislykla vegna vefbankaaðgangs.  Staðan var ósköp einföld.  Vefbönkum stóð ógn af tölvuþrjótum sem farnir voru að veiða notendakenni og aðgangsorð með hjálp trójuforrita og leynirása.  Litlum forritsbútum var smyglað með tölvupósti inn á tölvur notenda og þegar notendur slógu inn notendakenni og aðgangsorð sáu forritsbútarnir um að senda upplýsingarnar til eigenda sinna.  Það þurfti því bara einfalda kostnaðargreiningu til að ákvarða hvort og þá hvenær tímabært væri að taka upp auðkennislykla.

En draumurinn var að nota stafræn skilríki (digital certificate) og það var ekki gert nema að nota örgjörvakort.  Núverandi auðkennislyklar gera raunar ekkert annað en að framkalla talnaröð út frá tilteknu sæði sem er hugsanlega það sama fyrir alla lykla.  Þó það sé ekki hlaupið að því, þá er bara tímaspursmál hvenær einhverjum tekst að brjóta upp algrímið sem er notað.  Örgjörvakortin eru því næsta skref í þróuninni.  Þau byggja á tveggja laga auðkenningu/sannprófun, þ.e. með einhverju sem notandinn hefur (kortinu) og einhverju sem notandinn veit (lykiltölu/aðgangsorði).  Þetta er raunar sama og auðkennislykillinn, en nú er auðkenningin ekki einstefnuauðkenning, heldur er hægt að nota tvístefnuauðkenningu þar sem innskráningartölvan og kortið geta skipst á upplýsingum og örgjörvinn á kortinu getur sannprófað tætisummu þeirra upplýsinga sem berast frá innskráningartölvunni áður en hann sendir auðkenningargögn til tölvunnar.  Auk þess getur kortið sent frá sér tætisummur sem innskráningartölvan sannreynir.  Það verður því mun erfiðara að brjótast inn í þetta öryggisferli og komast á óheimilan hátt inn á bankareikninga.  Vissulega er notað aðgangsorð eða lykiltala, en hægt er að stilla kortin þannig, að með því að slá inn tiltekna ranga lykiltölu, þá læsist kortið og verður ónothæft.  Einnig er hægt að stilla kortin þannig, að aðgangur að t.d. vefbönkum sé eingöngu heimill frá ákveðinni tölvu nema viðbótarlykilnúmer sé notað líka.  Þar sem það númer er annað hvort notað sjaldan eða er síbreytilegt (t.d. sent í GSM síma eða fengið af auðkennislykli), þá er dregið verulega úr líkum á óheimilum aðgangi.  Næsta skref er þriggja laga auðkenningu/sannprófun, sem byggir þá á einhverju sem notandinn hefur (kortinu), einhverju sem hann veit (aðgangsorði eða lykiltölu) og einhverju sem hann er, þ.e. lífkenni (t.d. fingrafari).  Þegar er hægt að fá kort sem nema fingraför og hafa þau verið á markaðinum í a.m.k. 7 ár.

Ég spáði því í mars (sjá blogg mitt frá 1. mars Rafrænar kosningar í Eistlandi) að boðið verði upp á rafræn kosningakerfi við sveitarstjórnarkosningarnar árið 2010.  Nú er bara að sjá hvort það rætist.