Helgi Hjörvar bullar í sjónvarpi

Ég get ekki orða bundist.  Helgi Hjörvar hélt því fram að Samfylkingin væri hlynnt niðurfærslu skulda og almennum aðgerðum vegna heimila landsins.  Hann ætti að kynna sér stefnumál flokksins.  Samfylking er eingöngu hlynnt sértækum aðgerðum, þar sem hver og einn aðili er skoðaður sérstaklega.  Samfylkingin er á móti almennum aðgerðum.  Ég er eiginlega furðulostinn yfir því að stjórnendur umræðunnar hafi ekki tekið eftir þessu bulli í þingmanninum.

Annað sem hann sagði, sem er beinlínis rangt.  Hann sagði að vaxtabætur hafi verið hækkaðar um milljarða króna til verulegra hagsbóta fyrir skuldsettustu heimilin.  Þetta er líka tóm tjara, svo ég taki ekki dýpra í árinni.  Í fyrst lagi hafa vaxtabætur ekkert með skuldsetningu að gera.  Þær ráðast af vaxtagjöldum, tekjum og eignum.  En þess fyrir utan, þá hafa breytingarnar á vaxtabótunum mun meiri áhrif hjá heimilum með tekjur á bilinu 8 - 12 milljónir, en hjá þeim sem hafa lægri tekjur.  Munar þar allt að tugum þúsunda.  Í öðru lagi, þá nemur hækkun vaxtabóta heilum tveimur milljörðum sem er fengin með staðgreiðsluskatti af innleystum séreignarsparnaði.  Ætli það hefði bara ekki verið nær að sleppa því að skattleggja séreignarsparnaðinn, því þá hefðu fleiri nýtt að taka hann út.

Líklegast sýnir þetta veika málefnastöðu Samfylkingarinnar, að þingmenn hennar þora ekki að greina rétt frá málum.  Sorgleg staðreynd.

Blekkingadeildir - nei - greiningadeildir bankanna

Yfirlýsing Hagsmunasamtaka heimilanna er send út í tilefni einhliða samkomulags lánveitenda um það hvaða kjör eigi að bjóða lántakendum.  Einhvers staðar í heiminum væri talað um samkeppnishamlandi samráð, en hér á landi er látið svo líta út að verið sé að gera lántakendum mikinn greiða. Í yfirlýsingu samtakanna, sem ég sá um að gera tilbúna til birtingar, er bent á að þó sumt af hugmyndum lánveitenda séu góðra gjalda vert, þá er tímasetningin röng.  Íbúðalánasjóður bauð alls konar leiðir fyrir lántakendur síðast liðið sumar.  Hefðu aðrir lánveitendur húsnæðislána boðið þá upp á sömu úrlausnir, þá væru mörg heimili í mun betri stöðu í dag en þau eru.  Þjóðfélagið væri í betri stöðu.

Ég skil ekki af hverju það hefur tekið rúmlega 6 mánuði að koma fram með þessar tillögur og ég skil ekki af hverju lántakendum var ekki boðið til þeirra viðræðna.  Ég veit að talsmaður neytenda sendi inn hugmyndir til félagsmálaráðherra fyrri hluta október mánaðar!  Ef þetta er dæmi um skilvirkni stjórnsýslunnar, þá skil ég vel að þjóðin sé í þessum vanda.  Stofnuð hafa verið samtök sem bera hagsmuni heimilanna fyrir brjósti.  Jóhanna Sigurðardóttir og Steingrímur J. Sigfússon nefndu það á sínum fyrsta blaðamannafundi að haft yrði samráð við samtökin.  Við fengum vissulega fulltrúa inn í eina undirnefnda Velferðarvaktarinnar, en það hefur greinilega gleymst að láta Gylfa Magnússon, viðskiptaráðherra, fá niðurstöður þeirrar vinnu.  Eða er drottnunarvald fjármálafyrirtækjanna ennþá það mikið, að þau eru einráð í því sem gert er.

Mig langar að benda á eftirfarandi texta úr yfirlýsingunni:

Minna má á að ráðgjöf banka í húsnæðismálum síðustu árin snerist í miklu mæli um að vísa lántakendum í áhættusamar lánveitingar í formi gengistryggðra lána á þeirri forsendu að gengið væri stöðugt.  Jafnvel var vísað í hagspár greiningadeilda þessara sömu banka sem ekki bara höfðu birt kolrangar spár, heldur einnig spár sem gátu ekki staðist í ljósi vitneskju sem síðar hefur komið fram.  Ekki er hægt að túlka þessar spár í dag á annan hátt en afbökun á staðreyndum eða blekkingar.  Sem afleiðing af því stóðust verðbólguforsendur við lántöku ekki.  Þetta var allt vegna þess að bankarnir, eigendur þeirra og stjórnendur höfðu, viljandi eða þvingaðir, tekið stöðu gegn krónunni og stuðluðu með því að hækkun höfuðstóls lána, bæði gengis- og verðtryggðra.

Ég er einn af þeim sem tók meðvitaða áhættu um að taka gengistryggt lán.  Inn í mitt áhættumat tók ég þær spár sem greiningadeildir bankanna höfðu komið með um verðbólguþróun og gengisþróun.  Ég reiknaði það út (og held raunar að það eigi ennþá eftir að standast) að öll hækkun á gengi gjaldmiðla eigi á einum eða öðrum tímapunkti eftir að vera étin upp af verðbólgu.  Samanburður minn snerist því um það að vextir á gengistryggðu láni væru lægri en verðtryggðir vextir og að verðbætur sem leggjast á höfuðstól verðtryggðra lána hyrfu ekki meðan höfuðstóll gengistryggðra lána sveiflaðist með gengi.  Ég gekk út frá því (með tilvísun í spár greiningadeildanna) að gengisvísitalan, sem á þeim tíma var um 122, væri ofmetin og gengisvísitalan í kringum 128 væri nær lagi.  Ég taldi mig geta þolað að gengisvísitalan gæti farið í 135, en þá væri samt farið að reyna á.

Það sem ég vissi ekki var að greiningadeildirnar voru að birta falskar spár.  Þær höfðu (eða áttu að hafa) á þessum tíma (þ.e. frá haustinu 2006 fram á sumar 2007) upplýsingar sem bentu til þess að mikil hætta væri á að gengi krónunnar gæti lækkað verulega.  Það sem meira var að síðla árs 2007 og á fyrstu mánuðum 2008, þá héldu greiningadeildirnar áfram að birta spár sem gátu ekki verið annað en gegn betri vitund. Jafnvel eftir fall krónunnar í mars í fyrra héldu greiningadeildirnar áfram að spá tiltölulega sterku gengi.  Mér dettur ekki í hug, að greiningadeildirnar hafi ekki haft nægilega klára einstaklinga hjá sér til að geta lesið í þá þróun sem átti sér stað.  Eina niðurstaða mín er, að spár voru vísvitandi rangfærðar til að fegra myndina.  Hafi það ekki verið gert, þá erum við að tala um algjöra vanhæfni hjá starfsmönnum deildanna.  Nú spyr ég bara hvort var í gangi:  Algjör vanhæfni eða gefnar voru út falsaðar spár?  Einn möguleiki er til staðar í viðbót og það er afneitun manna hafi verið svo sterk.  Þetta gæti bara ekki verið að gerast.  Nú afneitun er eitt form af vanhæfni, þannig að það fer saman.

Það er sama hvernig ég lít á þetta, greiningadeildir bankanna bökkuðu uppi þær blekkingar sem voru í gangi.  Þær voru ekki óháðar og þeim var ekki treystandi.  Þær voru blekkingadeildir, ekki greiningadeildir.

Málsókn til varnar heimilum

Æ sé gjöf til gjalda

Ég get ekki annað en velt því fyrir mér í tengslum við himinháa styrki fjármála- og fjárfestingafyrirtækja til stjórnmálaflokkanna hvað menn hafi fengið fyrir styrkina.  Er ekki líklegt að fyrirtækin hafi notið einhverrar velvildar hjá forystusveitum flokkanna þriggja sem hæstu styrkina fengu?  Tæpar 100 milljónir fóru beint eða óbeint frá bönkunum þremur árið 2006 til Framsóknarflokks, Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks.  Hvað höfðu þessir flokkar fengið áður?  Hvernig var styrkjum frá bönkunum háttað fram að þessu?  Höfðu þessir styrkir áhrif á regluverk fjármálageirans?  Drógu þessir styrkir úr aðhaldi ríkisvaldsins gagnvart þessum fyrirtækjum?

Þetta þarf að rannsaka.  Réttast væri að ríkissaksóknari tæki það upp hjá sjálfum sér að rannsaka málið, sérstakur saksóknari þarf að skoða það og síðan segir á eyjan.is að rannsóknarnefnd um bankahrunið ætli að skoða málið.  Mér finnst það vera grafalvarlegur hlutur, þegar aðilar sem hafa jafn mikilla hagsmuna að gæta og hér um ræðir eru að ausa milljóna tugum á milljóna tugi ofan í kosningasjóði þeirra sem almenningur er að velja sem fulltrúa sína á Alþingi.

Við landsmenn, kjósendur og skattgreiðendur eigum rétt á að vita hvort niðurstaðan í þessu tilfelli hafi verið að þessum aðilum hafi verið hyglað. Og við eigum líka rétt á að vita hversu lengi þetta hafði gengið á og hvaða upphæðir höfðu áður verið greiddar. Viðskiptaráð og Samtök fjármálafyrirtækja hafa stært sig af því að Alþingi hafi farið eftir ótrúlegu háu hlutfalli ábendinga þeirra við breytingar á frumvarpstextum. Breytingar sem við erum í dag jafnvel að súpa seyðið af. Eru það launin fyrir styrkina? Spyr sá sem ekki veit.

Sjálfstæðisflokkurinn logar vegna styrkjanna