Leita ķ fréttum mbl.is

Bloggfęrslur mįnašarins, febrśar 2010

Lögmęti gengistryggšra lįna og erlendra lįna

Nś er fallinn dómur žar sem kvešiš er śr um aš verštrygging lįna viš gengi, svo kölluš gengistrygging, sé į skjön viš įkvęši 13. og 14. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og veršbętur.  Gylfi Magnśsson, efnahags- og višskiptarįšherra, tjįir sig um žessa nišurstöšu ķ frétt mbl.is og segir žar:

Aš vķsu er žaš žannig aš žessir samningar eru svo mismunandi žannig aš žaš er ekki vķst aš žaš verši sama nišurstašan meš žį alla, vegna žess aš ķ grunnin eru lįn ķ erlendri mynt lögleg og enginn įgreiningur um žaš.

Ég veit ekki hvaša lįn rįšherra kallar erlend lįn, en langar til aš rifja upp innihald fęrslu Gunnlaugs Kristinssonar, löggilts endurskošanda, sem birtist į eyjan.is 27. nóvember 2009. Nś er Gylfi hagfręšingur og hans sérsviš er žvķ ekki lagatślkun,  Gunnlaugur er aftur löggiltur endurskošandi og hefur žaš žvķ aš fullu starfi aš velta fyrir sér merkingu laga um fjįrmįl og bókhald.  En skošum hvaš Gunnlaugur segir.  Fyrst um krónuna sem eina lögmęta gjaldmišil landsins:

Ķ fyrsta lagi mį nefna lög nr. 22/1968 um gjaldmišil Ķslands. Ķ fyrstu grein žeirra laga segir skżrlega: „Gjaldmišill Ķslands nefnist króna, er skiptist ķ hundraš aura.“ Ķ athugasemdum meš frumvarpinu segir hreinlega um žessa grein: „Grein žessi žarfnast eigi skżringa“. Samkvęmt framangreindu er krónan hin ķslenska eini lögmęti gjaldmišillinn į Ķslandi og žvķ veršur ekki séš hvernig innlendir ašilar hafi almennt heimild til aš gera višskiptasamninga sķn į milli ķ öšrum gjaldmišli en ķ ķslenskum krónum.

Žį um muninn į innlendu lįni og erlendu lįni:

Sé framangreind tilvitnun ķ lög um gjaldmišil Ķslands skošuš ķ samhengi viš lög um gjaldeyrismįl nr. 87/1992 skżrist myndin enn frekar. Ķ 1. grein gjaldeyrislaga er fjallaš um žaš hverjir séu innlendir ašilar, hverjir séu erlendir ašilar žegar kemur aš gjaldeyrismįlum, hvaš sé innlendur og erlendur gjaldeyrir, skilgreining į gjaldeyrisvišskiptum, fjįrmagnshreyfingum ofl. Lögin og reglugeršir tengdar žeim fjalla svo um meginreglur um gjaldeyrisvišskipti, fjįrmagnsflutninga milli landa ofl., hvaša višskipti séu hįš takmörkunum og hvaša višskipti séu žaš ekki. Ķ athugasemdum um einstakar greinar frumvarpsins sem sķšar varš aš lögum segir m.a. um 1. greinina: „Rétt er aš vekja athygli į žvķ aš žaš fer eftir bśsetu śtgefanda hvort veršbréf eru flokkuš sem innlend eša erlend en ekki myntinni sem veršbréfiš er gefiš śt ķ…….Svipaš gildir um erlend lįn. Ķ samręmi viš notkun hugtaka ķ žessu frumvarpi er um aš ręša erlent lįn žegar innlendur ašili fęr lįn hjį erlendum ašila. Mynt lįnsins ręšur hér engu um. Ķ žeim tilvikum, žegar innlendur ašili tekur lįn hjį erlendum ašila og endurlįnar lįnsféš öšrum innlendum ašila, telst fyrra lįniš erlent lįn en hiš sķšara innlent“ (leturbreyting Gunnlaugs)

Og hann heldur įfram;

Minn skilningur į framangreindu er eftirfarandi: Žau lįn sem lįnastofnanir hér į landi hafa lįnaš ķslenskum ašilum og einstaklingum eru ekki erlend lįn heldur innlend og engin gjaldeyrisvišskipti į grundvelli laga um gjaldeyrismįl eiga sér ķ reynd staš vegna žeirra. Žegar veitt er lįn eša greitt er af lįni ķ meintri erlendri mynt og greišslan į sér staš ķ ķslenskum krónum žį er ekki fariš į markašinn og erlendum gjaldeyri skipt til aš greiša śt lįniš eša borga af lįninu, einungis er um aš ręša uppreikning mišaš viš gengi ķslensku krónunnar į greišslu- eša afborgunardegi. Gjaldeyrisvišskipti eiga sér hins vegar staš žegar lįnastofnunin tekur lįn eša greišir af sķnu lįni til hins erlenda ašila eša žegar lįnastofnunin skiptir erlendu lįni sķnu yfir ķ ķslenskar krónur.

Žį ręšir hann um ešli skuldbindingar ķ višskiptum tveggja innlendra ašila:

Menn semja sig ekki frį lögunum meš žeim hętti aš snśa hlutunum viš og setja fram ķ skuldabréfi skuld ķ erlendri mynt, borga lįniš śt ķ ķslenskum krónum, halda žvķ fram aš skuldin sé ķ erlendri mynt og reikna svo śt skuldina mišaš viš gengi ķslensku krónunnar į hverjum tķma. Śtkoman er nįkvęmlega sś sama og ef um er aš ręša skuldabréf ķ ķslenskri mynt meš gengistryggingu viš erlenda gjaldmišla. Nįnast undantekningalaust hefur veiting lįna ķ erlendri mynt eša lįna meš gengistryggingu, til almennings og fyrirtękja į Ķslandi, veriš veitt til višskipta žar sem undirliggjandi veršmęti eru ķ ķslenskum krónum og greišsla til lįntaka veriš ķ ķslenskum krónum žrįtt fyrir hin gengistryggšu įkvęši eša hreinlega erlend lįnsfjįrhęš tilgreind ķ texta skuldabréfsins... Skuldbinding milli tveggja innlendra ašila er žvķ alltaf ķ ķslenskum krónum, ef śtgreišsla lįnsins var ķ ķslenskum krónum og lįnveitandinn er innlendur ašili, hvernig sem į mįliš er litiš enda er ķslenska krónan eini lögmęti gjaldmišill landsins.

Mér finnst rökstušningur Gunnlaugs vera nokkuš traustur.  Mikiš vęri gott, ef fólk sem situr ķ sķnum embęttum ķ umboši žjóšarinnar (žó Gylfi sé ekki žjóškjörinn, žį eru rįšherra ķ embęttum sķnum ķ umboši žjóšarinnar) gęti a.m.k. viš og viš tekiš upp hanskann fyrir žjóšina.  Žaš er oršiš virkilega žreytandi hvaš hann tekur ALLTAF afstöšu meš fjįrmįlafyrirtękjum ķ žessu mįli.

Önnur įkvęši laga sem hafa įhrif

Ég hef ķ gegn um tķšina rifjaš upp fjölmargar lagagreinar sem skipta mįli žegar kemur aš lögmęti krafna fjįrmįlafyrirtękja vegna annars vegar gengistryggšra lįna og hins vegar verštryggšra lįna.  Langar mig aš rifja žennan lista upp hér:

  • Lög nr. 38/2001 um vexti og veršbętur, 2. gr., 13. gr. og 14. gr. skipta hér sköpum, en einnig
  • Lög nr. 7/1936 um samningsgerš, umboš og ógilda löggerninga, žar er fyrst og fremst 36. gr., en einnig 30. gr., 31. gr. og 38. gr.
  • Lög nr. 46/2005 um fjįrhagslegar tryggingarrįšstafanir, ķ 9. gr. er fjallaš um aš vķkja megi til hlišar fjįrhagslegri tryggingarrįšstöfun (t.d. veši), ķ heild eša aš hluta, eša breyta, ef žaš yrši tališ ósanngjarnt eša andstętt góšri višskiptavenju aš bera įkvęšiš fyrir sig.
Lagalegar stošir fyrir mįlstaš okkar um leišréttingu lįnanna eru margar.  Žaš sem meira er, žeim fjölgar meš hverjum deginum.  Žaš verša žó ekki žessar lagastošir sem munu hafa śrslitaįhrif ķ mįlinu fyrir Hęstarétti, heldur hvernig mįlsašilum tekst aš spila śr lögunum og sannfęra dómara Hęstaréttar.  Viš žurfum mögulega aš leggja Pacta lögmannsstofu liš meš žvķ aš grafa upp öll žau įkvęši laga, sem stutt geta mįliš.  Skora ég į fólk aš taka žįtt ķ žvķ.  Žetta snżst um aš fornkvešna:  Sameinašir stöndum vér, sundrašir föllum vér!
mbl.is Hęstiréttur žarf aš skera śr
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įfangasigur, en mįlinu er ekki lokiš

Žaš ber aš fagna žessari nišurstöšu Hérašsdóms Reykjavķkur.  Ķ dómnum er tekiš undir žau sjónarmiš sem Hagsmunasamtök heimilanna hafa bent į sķšustu 10 mįnuši.  Eins og kemur fram ķ annarri fęrslu hjį mér frį žvķ fyrr ķ kvöld um žetta mįl (sjį Gengistrygging dęmd ólögleg!), žį er į morgun (13. febrśar) nįkvęmlega įr sķšan ég vakti fyrst athygli į įkvęšum 13. og 14. gr. vaxtalaga nr. 38/2001.  Sķšan hafa margir mér fróšari ķ lögum tekiš undir mįlflutning minn og röksemdarfęrslu og nś sķšast Įslaug Björgvinsdóttir, settur hérašsdómari.  En ég viš vara viš, aš žetta mįl į eftir aš fara fyrir Hęstarétt og ķ dómnum er ekkert kvešiš į um hvaš į aš koma ķ stašinn.

Verši žessi dómur stašfestur ķ Hęstarétti, žį mun hann hafa grķšarleg įhrif.  Fjįrmögnunarleigufyrirtęki munu lķklegast öll verša gjaldžrota, fjölmargir ašilar munu eiga skašabótarétt į hendur fyrirtękjunum fyrir ofinnheimtu afborgana eša röng uppgjör į bķlasamningum.  Ašrir sem tóku gengistryggš lįn, bęši einstaklingar og fyrirtęki, munu eiga kröfu um leišréttingu lįna sinna.  Žaš gęti oršiš til žess aš hrikti verulega ķ bankakerfinu.  Höfum žó ķ huga aš nżju bankarnir eru aš mestu bśnir undir aš svona gęti fariš, žannig aš žeir munu lifa af.  Mestu įhrifin verša žó lķklegast fólgin ķ žvķ, aš fjölmörg fyrirtęki og heimili munu fęrast frį žvķ aš vera komin ķ žrot eša nįlęgt žvķ aš vera aš žrotum komin yfir ķ žaš aš vera bara ķ góšum mįlum.

Ég held aš žaš sé mikilvęgt fyrir fjįrmįlafyrirtęki aš takmarka skaša sinn eins mikiš og hęgt er.  Vissulega gęti Hęstiréttur snśiš dóminum viš, en mišaš viš aš hann var vel rökstuddur, žį finnst mér žaš ólķklegt.  Ķ mķnum huga žį tel ég žaš eina rétta sem bankarnir geta gert er aš koma til višręšna viš hagsmunaašila um sanngjarna og réttlįta lausn.  Žaš er nokkuš sem viš hjį Hagsmunasamtökum heimilanna höfum óskaš eftir ķ rśmt įr.  Ennžį er hęgt aš semja, en hafa veršur ķ huga aš samningsstaša lįntaka er oršin mun sterkari eftir dóminn ķ dag.


mbl.is Gengislįnin dęmd óheimil
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Gengistrygging dęmd ólögleg!

Įslaug Björgvinsdóttir, settur hérašsdómari viš Hérašsdóm Reykjavķkur, kvaš upp žann śrskurš ķ dag aš

GENGISTYRGGING LĮNA ER ÓLÖGLEG

Dóminn mį sjį hér.

Śrskuršur Įslaugar er mun betur rökstudd en fyrri hérašsdómur, žar sem gengistrygging var dęmd lögleg.  Žar segir:

Samkvęmt vaxtalögum nr. 25/1987, sbr. lög nr. 13/1995, nįši „verštrygging“ einnig til tengingar viš erlenda gjaldmišla. Nśgildandi vaxtalögum var ekki ętlaš aš žrengja žaš hugtak og auka heimildir til tengingar viš erlenda gjaldmišla. Lögunum var žvert į móti ętlaš aš śtiloka aš skuldbindingar ķ ķslenskum krónum vęru tengdar erlendum gjaldmišlum. Tenging skuldbindinga viš gengi erlendra gjaldmišla telst žvķ verštrygging ķ skilningi VI. kafla laga nr. 38/2001. Enda žótt lögin kveši ekki beinlķnis į um bann viš žvķ aš binda skuldbindingar ķ ķslenskum krónum viš gengi erlenda gjaldmišla žį žykir samkvęmt framanritušu sżnt aš meš žeim hafi veriš felld śr gildi heimild til aš tengja skuldbindingar ķ ķslenskum krónum viš erlenda gjaldmišla. Óhjįkvęmilegt er aš lķta til vilja löggjafans viš tślkun laganna. Grundvöllur verštryggingar samkvęmt samningi ašila, ž.e. įkvęši 4. og 7. gr. samningsins um gengistryggingu, er žvķ ķ andstöšu viš VI. kafla laga 38/2001 og žvķ ógild. Skiptir žį hvorki mįli hvort eftirlitsašilar, eins og Sešlabanki og Fjįrmįlaeftirlit, hafi vitaš af samningunum og ekki gert athugasemdir né lögbundin śrręši eša samkomulag stjórnvalda viš fjįrmįlafyrirtęki til létta greišslubyrši fólks ķ svipašri stöšu og stefndi, eins og stefnandi byggir į. Samningurinn er į hinn bóginn ekki ógildur ķ heild sinni eins og stefndi heldur fram.

Žessum dómi veršur alveg örugglega įfrżjaš.  Į žvķ leikur enginn vafi.  Hann er samt grķšarleg višurkenning į barįttu Hagsmunasamtaka heimilanna og allra annarra sem tekiš hafa žįtt ķ barįttunni meš okkur.

Ég get ekki annaš en bent į aš į morgun er nįkvęmlega eitt įr sķšan ég vakti fyrst athygli į žvķ, ķ athugasemd viš fęrsluna Er hęgt aš ógilda verštryggša og gengistryggša lįnasamninga?, aš hugsanlega vęru gengistryggš lįn ólögleg.  Ķ athugasemdinni segi ég:

Svo mį bęta viš žetta eftirfarandi śr lögum nr. 38/2001 um vexti og verštryggingu:

VI. kafli. Verštrygging sparifjįr og lįnsfjįr.
13. gr. Įkvęši žessa kafla gilda um skuldbindingar sem varša sparifé og lįnsfé ķ ķslenskum krónum žar sem skuldari lofar aš greiša peninga og žar sem umsamiš eša įskiliš er aš greišslurnar skuli verštryggšar. Meš verštryggingu er ķ žessum kafla įtt viš breytingu ķ hlutfalli viš innlenda veršvķsitölu. Um heimildir til verštryggingar fer skv. 14. gr. nema lög kveši į um annaš.
Afleišusamningar falla ekki undir įkvęši žessa kafla.
14. gr. Heimilt er aš verštryggja sparifé og lįnsfé skv. 13. gr. sé grundvöllur verštryggingarinnar vķsitala neysluveršs sem Hagstofa Ķslands reiknar samkvęmt lögum sem um vķsitöluna gilda og birtir mįnašarlega ķ Lögbirtingablaši. [Vķsitala sem reiknuš er og birt ķ tilteknum mįnuši gildir um verštryggingu sparifjįr og lįnsfjįr frį fyrsta degi žar nęsta mįnašar.]1)
Ķ lįnssamningi er žó heimilt aš miša viš hlutabréfavķsitölu, innlenda eša erlenda, eša safn slķkra vķsitalna sem ekki męla breytingar į almennu veršlagi.

Mér sżnist hugsanlega veriš aš segja žarna aš verštrygging viš gengisvķsitölu, sé hreinlega ekki heimil.  Žaš er heimilt aš miša viš hlutabréfavķsitölu eša safn slķkra vķsitalan en ekki višmiš viš gengi gjaldmišla.   Ég finn hvergi lagatilvķsun ķ gengistryggš lįn, žannig aš spurningin er hvort allt sé leyft sem ekki er sérstaklega bannaš eša allt bannaš sem er ekki sérstaklega leyft.

Marinó G. Njįlsson, 13.2.2009 kl. 23:22

Žį vakti žetta enga athygli.  Ég tók žvķ žrįšinn aftur upp ķ aprķl, nįnar tiltekiš 17. aprķl, ķ fęrslunni Eru gengistryggš lįn ólögleg?.  Žar bendi ég į greinargeršina, sem Įslaug notar sem forsendu fyrir įkvöršun sinni.

Žessi dómur er frįbęr, žó hafa skal žann vara į aš endanleg nišurstaša er ekki komin.  Eša eins og segir:  Kįliš er ekki sopiš žó ķ ausuna sé komiš.

 


Tikk-tikk-tikk, tķmasprengjan tifar, almenningur er aš springa

Ég hef aldrei upplifaš eins įstand og nśna er ķ žjóšfélaginu.  Hver afhjśpunin į fętur annarri um višskipti svo kallašra aušmanna, žar sem ķ ljós kemur aš žeir įttu ekkert annaš en nafniš, veltur yfir landsmenn.  Ólafur Ólafsson įtti ekki einn aur ķ žvķ sem notaš var til aš kaupa hlutabréf ķ hinu eša žessu fyrirtęki.  Jón Įsgeir Jóhannesson įtti ekki einn aur ķ žvķ sem notaš til aš kaupa hlutabréf ķ hinu eša žessu fyrirtęki.  Brim keypti Icelandic Group og įtti ekki einn aur af žeim peningum sem notašir voru viš kaup į félaginu.  Jóhannes Jónsson bżr ķ lśxusvillu sem hann hefur ekki lagt einn aur ķ.  Hinir svo köllušu aušmenn voru upp til hópa menn įn peninga eša aš žeir hęttu aldrei sķnu eigin aur ķ žęr fjįrfestingar sem žeir tóku žįtt ķ.  Veldi žeirra var loftbóla byggš į afleišum.

Hér į landi byggšust eignir "aušmanna" į hlutabréfum sem žeir höfšu "keypt" ķ bönkunum.  Kaupveršiš hafši nįnast alltaf veriš aš fullu tekiš aš lįni hjį bönkunum sjįlfum ķ gegn um eitthvaš leppfélag.  Peningurinn kom śr bankanum, tók tvo, žrjś hopp og skilušu sér svo aftur inn ķ bankann, žar sem hlutabréfin voru oftast keypt af ašila sem notaši peninginn til aš gera upp skuld viš bankann.  Nś hlutabréfin ķ bönkunum voru svo notuš sem trygging fyrir lįnum sem notuš voru til aš kaupa önnur hlutabréf, sem notuš voru sem trygging fyrir nżjum lįnum, sem notuš voru til aš kaup enn önnur hlutabréf, sem notuš voru sem trygging fyrir enn öšrum lįnum, o.s.frv.  Hvergi ķ allri kešjunni er lögš til ein króna af eigin fé.  Eins og allir vita, žį er engin kešja sterkari en veikasti hlekkurinn og fall bankanna haustiš 2008 varš til žess aš kešja brast.  Mįliš er aš nęr öll hlutabréfaeign "aušmanna" hékk saman ķ svona kešju sem er aš leysast upp, eins og žegar lykkjufall veršur.  Allir sem žekkja til prjónamennsku vita aš nóg er aš ein lykkja falli til aš allar lykkjur fyrir ofan missa festingu sķna og ef ekki er gripiš ķ snarhasti til heklunįlarinnar, žį getur flķkin eyšilagst.

"Aušur" ķslenskra "aušmanna" lķtur nśna śt eins og peysa alsett lykkjuföllum.  Hann er aš engu oršinn.  Hann var lķklegast enginn allan tķmann.  Žaš var allt fengiš aš lįni.  Dapurleg stašreynd, sem margir af žessum mönnum munu žurfa aš lifa viš sem eftir er ęvi sinnar.  Žeir skreyttu sig meš stolnum fjöšrum og gengu um ķ nżju fötum keisarans.

Žetta var hin opinbera eignahliš į "višskiptaveldi" žeirra, en hvaš meš hina óopinberu hliš.  Žaš runnu jś stórar fjįrhęšir til žeirra śt śr félögum "višskiptaveldisins".  Žessar fjįrhęšir viršast vera tżndar nema žęr hafi bara horfiš ķ hķtina.  Satt best aš segja, žį held ég aš stór hluti af žessum peningum séu löngu bśnir ķ eyšslufyllerķi "aušmannanna" og žegar sjóširnir tęmdust, žį var eina leišin til aš tryggja meira ašgang aš peningum aš kaupa banka.

Ég sagši aš įstandiš ķ žjóšfélaginu vęri viškvęmt.  Žaš er allt viš aš springa.  Almenningur sér flett ofan af hverri svikamyllunni į fętur annarri.  Viš žurfum aš horfa upp į bankana leysa til sķn hvert fyrirtękiš į fętur öšru.  Fyrirtęki sem "aušmennirnir" og leppar žeirra įttu aš nafninu til, en bankarnir įttu ķ raun og veru.  "Aušmenn" og leppar sem hafa lifaš hįtt į okkar kostnaš og viš eigum aš borga reikninginn.  "Aušmenn" og leppar žeirra eru aš fį allar sķnar skuldir felldar nišur vegna žess aš žeir kunnu į kerfiš og höfšu her lögmanna į sķnum snęrum, en ķ almenning er kastaš braušmolum.  Jón Įsgeir fęr meiri afskrift ķ einni fęrslu hjį einu af svo köllušu fyrirtękjum hans, en öll heimili landsins fį af hśsnęšislįnum sķnum!  Žess vegna er almenningur aš springa.  Og eins og einn bankamašur komst svo snilldarlega aš ķ dag, žį veršur fólk "aš sętta sig viš žaš".  Ég višurkenni žaš fśslega, aš žaš sauš į mér viš žessi orš sem višhöfš voru ķ hópi fólks sem er aš fįst viš vanda almennings alla daga, hver į sinn hįtt.  Mįliš er aš viš žurfum ekki aš sętta okkur viš žaš og viš eigum ekki aš sętta okkur viš žaš.  Žaš veršur bankinn aš sętta sig viš.

En žaš var ekki bara višskiptaveldi "aušmannanna" sem var svikamylla.  Eignasafn gömlu bankanna sem tengdist višskiptum viš "aušmennina" var ekki byggt į neinu.  Višskiptalķkan gömlu bankanna byggši į afleišuvišskiptum, ž.e. loftbólu eša sįpukślu.  Eša į ég aš nota kunnuglega samlķkingu viš lauk śr bķómynd.  Hvaš er inni ķ lauk?  Mašur flettir hverju laginu į fętur öšru af og innst er ekkert.  Žaš er enginn kjarni ķ lauk og žannig var žaš meš kröfur bankanna į "aušmennina".  Žaš var ekkert žar aš baki.  Ekkert.  Žrįtt fyrir žaš mokušu bankarnir peningum ķ "aušmennina", sem eru nśna aš fį allar sķnar skuldir felldar nišur vegna žess aš žessir sömu bankar hjįlpušu "aušmönnunum" aš komast hjį žvķ aš taka įbyrgš.  Žaš sem meira er, veriš er aš ašstoša žessa sömu "aušmenn" viš aš eignast aftur fyrirtękin sem žeir stjórnušu en įttu raunar aldrei neitt ķ.  Svo viršist sem "aušmennirnir" munu "eiga" meira eftir uppgjöriš, en žeir įttu nokkru sinni įšur.  Žess vegna er almenningur aš springa. 

Tikk, tikk, tikk - bśmm!


Mišstjórn ASĶ įlyktar loksins meš heimilunum

Er aš eiga sér staš hallarbylting hjį ASĶ?  Mišstjórn samtakanna krefst ašgerša stjórnvalda til aš bregšast viš greišsluvanda heimilanna!  Žaš er sagt aš góšir hlutir gerist hęgt og kannski sżnir žessi krafa ASĶ žaš.  Um žessar mundir eru 2 įr frį hruni gengisins, 16 mįnušir frį hruni bankakerfisins og rśmir 9 mįnušir frį žvķ aš Hagsmunasamtök heimilanna (HH) sendu įskorun til launžegahreyfingarinnar aš taka undir kröfur samtakanna um ašgeršir til handa heimilum landsins.  Loksins kemur haršorš yfirlżsing um aš ašgeršir stjórnvalda hingaš til (sem eru aš stofninum til samdar af ASĶ) séu ķ skötulķki.

En hvaš varš til žess aš ASĶ vaknaši af svefninum vęra?  Jś, samtökin létu gera skošunarkönnun og hśn leiddi ķ ljós aš fólk hefur žaš skķtt.  HH geršu könnun ķ jśnķ ķ fyrra sem sżndi žetta sama og ašra ķ september.  HH eru bśin aš vara viš žeirri žróun sem įtt hefur sér staš, frį žvķ ķ janśar ķ fyrra.  Viš erum bśin aš segja ķ rśmt įr, aš įstandiš yrši sķfellt erfišašar mešan ekki vęri gripiš til umfangsmikilla ašgerša žar sem gengiš vęri MJÖG langt ķ aš koma til móts viš lįntaka.  Viš höfum allan tķmann varaš viš žvķ įstandi sem nś er.  Viš höfum bent į orsakasamband minni neyslu, samdrįttar ķ veltu fyrirtękja, fękkunar starfa og afleišingar žessa į tekjur og śtgjöld rķkissjóšs.  Viš höfum hvatt til žess aš varnarlķna vęri dregin ķ sandinn og afkoma heimilanna varin.  Mįliš er aš ašeins tvö verkalżšsfélög hafa tekiš opinberlega undir meš okkur.  Kannski var žaš vegna žess aš ASĶ įtti ekki hugmyndina!  Hver veit?

Ég hef fundiš fyrir žvķ į fundum, sem ég hef setiš aš undanförnu, aš nśna er aš skapast ašstęšur eša andrśmsloft til aš ganga lengra en įšur.  Bankarnir hafa birt sķnar lausnir, sķšast SPRON ķ bréfi sem ég fékk ķ gęr.  Allir eru aš bjóša um 25-27% lękkun höfušstóls gengistryggšra lįna, ef lįnunum verši breytt yfir ķ verštryggš eša óverštryggš krónulįn.  Ber aš virša žaš viš bankana aš eitthvaš sé gert, en žaš er einfaldlega ekki tekiš nógu stórt skref.  Sķšan mį spyrja:  Hvar eru lķfeyrissjóširnir?  Hvers vegna sitja žeir óvirkir hjį mešan hamfarirnar ganga yfir heimili landsins?


mbl.is Ašgeršir vegna skulda heimilanna ķ skötulķki
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Neytendastofa skiptir sér ekki af žvķ aš ólögleg afurš sé ķ boši!

Neytendastofa birtir į vefsvęši sķnu śrskurš ķ kvörtun vegna gengistryggšs bķlalįns frį Avant.  Ég verš aš višurkenna aš ég nenni ekki aš hafa mörg orš um žennan śrskurš.  Skošun stofunnar fellst ķ žvķ aš spyrja og fį svör.  Sjįlfstęš rannsókn er ekki fyrir hendi, svo sem aš kalla eftir frumritum pappķrsgagna eša sönnunargögnum af tölvu Avant.  Ekki leitaš upplżsinga frį milligöngumanni lįnveitingarinnar og žvķ ekki sannreynt aš viškomandi hafi veitt lįntaka žęr upplżsingar sem honum ber skylda aš veita.

Verst finnst mér ķ śrskuršinum aš Neytendastofa frķar sig įbyrgš į žvķ aš taka afstöšu til žess hvort vara sem fyrirtęki er aš veita į neytendamarkaši sé lögleg vegna žess aš hśn er fjįrmįlaafurš!  Ef žaš er ekki hlutverk Neytendastofu aš verja rétt neytenda gagnvart ólöglegum afuršum, hver į žį aš verja neytendur?  Svo merkilegt sem žaš er, žį telur talsmašur neytenda aš žessi afurš, sem Neytendastofa telur ekki ķ sķnum verkahring aš taka afstöšu til, sé kolólögleg.  (Žessir tveir ašilar samnżta hśsnęši.)

Ef afuršin sem um ręšir hefši veriš raftęki eša litarefni, žį hefši loppa Neytendastofu klappaš į seljandann og sagt:  Suss, žetta mįttu ekki.  En af žvķ aš žetta er fjįrmįlaafurš, žį žorir Neytendastofa ekki aš hafa skošun, enda viršist loppa hennar eiga lķtiš ķ hramm fjįrmįlafyrirtękjanna.  Hśn meira aš segja hunsar ķslensk lög um aš fjįrmįlasamningur milli ķslenskra ašila sé ķslenskur og žvķ eigi gjörningurinn aš fara fram ķ ķslenskri mynt. Mér finnst sorglegt aš Neytendastofa telur sig ekki hafa meiri rannsóknarskyldu ķ žessu mįli.


Glęsileg frammistaša, en hvaš veršur eftir ķ landinu?

Framleišsla ķ įlveri Fjaršaįls er greinilega komin į fullan skriš og er žaš įnęgjulegt.  Ķ tilkynningu fyrirtękisins er bent į mikil śtflutningsveršmęti af framleišslunni.  Heilir 74 milljaršar króna mišaš viš nśverandi gengi.  Ętla ég ekkert aš gera lķtiš śr žeim įrangri, en verš aš višurkenna aš žessi tala segir mér ekki neitt um afraksturinn fyrir ķslenskt samfélag.  Forvitnilegt vęri aš vita:

  1. Hver var innflutningskostnašur fyrirtękisins vegna hrįefnis?
  2. Hvaš greiddi fyrirtękiš mikiš ķ laun og žjónustu innlendra ašila?
  3. Hve mikiš greiddi fyrirtękiš fyrir innlend ašföng, m.a. raforku?
  4. Hve hįar skattgreišslur greiddi fyrirtękiš (ž.e. ekki stašgreišsla starfsmanna og utanaškomandi ašila) til rķkis og sveitarfélaga og önnur opinber gjöld, svo sem hafnargjöld?
  5. Hve miklar voru ašrar greišslur sem uršu eftir hér innanlands? 
  6. Rennur eitthvaš af žessum tekjum til erlendra eigenda, t.d. ķ formi aršgreišslna, greišslu fyrir žjónustu eša sérfręširįšgjöf eša afborgun lįna?

Fyrir ķslenskt samfélag, žį eru žetta tölurnar sem skipta mįli, ž.e. hvaš er eftir ķ landinu og hvaš fer alfariš śr landi.

Ég tek žaš skżrt fram, aš ég efast ekki um žaš eru hįar upphęšir sem verša eftir hér į landi.  Veršmęti śtflutnings er įkaflega mikilvęgt fyrir fyrirtękiš, en žaš er žį og žvķ ašeins mikilvęgt fyrir ķslenskt samfélag, aš žaš njóti góšs af žvķ.  Žess vegna er fróšlegt aš vita (žó ég efist um aš žaš verši gefiš upp):  Hve stór hluti af śtflutningsveršmętunum verša eftir hér į landi?  Eru aš 3-5%, 5-10% eša meira?  Žaš į nefnilega aš vera keppikefli allra śtflutningsfyrirtękja aš skila sem stęrstu hluta tekna sinna inn ķ innanlandsveltuna.  Annars veršum viš bara eins og nżlenda sem leggur til aušlindir en nżtur ekki góšs af žvķ.

Žaš skal lķka tekiš fram, aš žó ķ žessu tilfelli sé um Fjaršaįl aš ręša, skiptir nafn fyrirtękisins ķ raun engu mįli.  Spurningar eiga jafnt viš um alla ašila sem nżta aušlindir landsins viš framleišslu sķna.  Vangaveltan er alltaf hver er akkur žjóšarinnar af žvķ aš viškomandi fįi ašgang aš aušlindinni.


mbl.is Fluttu śt vörur fyrir 74 milljarša
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Kröftugur fundur į Austurvelli - Ręšan mķn ķ dag

Fundurinn į Austurvelli ķ dag var mjög góšur.  Drįpa Magnśsar Gušmundssonar var feykilega góš.  Ég fékk aš heyra hana nokkrum sinnum og varš hśn betri ķ hvert sinn.  Vona ég aš Magnśs gefi drįpuna śt sem fyrst. 

Ręšumenn dagsins voru nokkrir og rak ég sjįlfur lestina.  Skilaboš allra voru nokkurn vegin žau sömu:  Viš viljum ešlilega, sanngjarna og réttlįta leišréttingu į höfušstóli lįna heimilanna.

Hér fyrir nešan er svo ręšan mķn:

Stöndum vörš um heimilin – Ręša į Austurvelli 6.02.2010

Marinó G. Njįlsson

Fyrir tępu įri hélt ég ręšu hér į Austurvelli.  Hśn byrjaši į žessum oršum:

„Žaš er komin nż rķkisstjórn og žaš örlar į breytingum, enda tķmi til kominn.“ 

Mikiš hafši ég rangt fyrir mér.  Ég, eins og svo margir ašrir, lét blekkjast af fögrum oršum Jóhönnu og Steingrķms um aš žau ętlušu aš slį skjaldborg um heimilin.  Ég misskildi mįliš og įttaši mig ekki į žvķ aš skjaldborgin var til aš tryggja aš heimilin fęru ekkert og peningarnir bara til bankanna.  Žaš įtti aš tryggja aš fjįrmįlafyrirtękin nęšu til sķn eignum heimilanna eins hratt og hęgt vęri.

Nśna įri seinna hefur Ķbśšalįnasjóšur yfirtekiš meira en 400 eignir.  Hįtt ķ 2.000 til višbótar bķša žess aš fara į naušungaruppboš.  44% launžega hafa, samkv. könnun ASĶ, oršiš fyrir kjaraskeršingu.  Helmingur heimila nį żmist alls ekki endum saman eša gera žaš meš naumindum.  60% félagsmanna ķ félagi vélstjóra og mįlmišnašarmanna nį ekki endum saman.  Įstandiš versnar dag frį degi og eina sem stjórnvöld gera er aš henda braušmolum ķ lżšinn.

Ég sit ķ stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna og hef fengiš aš kynnast įstandinu frį żmsum sjónarhornum.  Į hverjum degi fę ég tölvupósta og upphringingar frį fólki sem segir farir sķnar ekki sléttar ķ barįttunni viš fjįrmįlafyrirtękin.  Žetta eru ekki skemmtilegar sögur aš heyra, en žęr lżsa hve alvarlegt įstandiš er ķ žjóšfélaginu.  Stjórnarskiptin ķ fyrra reyndust ekki endalok barįttu okkar fyrir hagsmunum heimilanna.  Nei, barįttan var žį rétt aš byrja og henni er langt frį žvķ lokiš.  En viš getum žaš ekki nema meš ykkar hjįlp og žvķ vil ég hvetja alla, sem ekki hafa gert žaš, aš ganga ķ samtökin meš žvķ aš skrį sig į heimsķšum samtakanna, heimilin.is.  Viš ętlum ekki aš hętta barįttu okkar fyrr en bśiš er aš slį skjaldborg um heimilin og verja žaš veršmętasta sem til er ķ samfélaginu, fjölskylduna og žį fyrst og fremst börnin, fyrir įgangi kröfuhafa.  Žessara sömu kröfuhafa, sem keyršu allt ķ kaf og ętla nś aš nota hśsnęšiš OKKAR til aš bjarga sjįlfum sér.  Žeir eiga ekkert inni hjį okkur.  Žaš erum viš sem eigum heilmikiš inni hjį žeim.  Til dęmis vęri einföld beišni um fyrirgefningu gott fyrsta skref ķ stašinn fyrir aš segja „Ég ber ekki įbyrgš“.  Viš vitum alveg, aš žetta įtti ekki aš enda svona.  En ęlan er samt śt um allt. 

Viš eigum kröfu um aš žeir komi aš boršinu meš alla sķna peninga, lķka žį sem geymdir eru į leynireikningum ķ skattaskjólum, og taki byršarnar af almenningi.  Viš eigum kröfu um aš žeir komi og žrķfi ęluna upp eftir sjįlfa sig.

Ég skil vel aš žaš žurfi aš endurfjįrmagna bankakerfiš.  Ég skil vel aš žaš hafi žurft aš vernda innistęšur į bankareikningum.  Ég skil lķka vel aš rétta žurfti af Sešlabankann eftir aš stjórnendur hans settu hann ķ žrot.  En ég skil ekki af hverju žaš į aš gera žetta allt meš fasteignum landsmanna, fasteignunum okkar.  Ég skil ekki af hverju bönkunum er sett sjįlfdęmi um žaš hverjir fį aš halda hśsum sķnum og hverjir ekki.  Og ég skil alls ekki, af hverju kröfuhafar geta keypt eignir į spottprķs og sķšan krafiš žann sem var aš missa hśsiš sitt, fyrir nęstum ekki neitt, um afganginn af skuldinni.  Hér er eitthvaš stórvęgilegt aš og žrįtt fyrir aš bśiš er aš benda į žetta trekk ķ trekk, žį breytist ekkert.  Žessu veršur aš breyta įšur en frestun naušungarsala rennur śt ķ lok mįnašarins.

Allt tal um aš bankarnir hafi gert Ķsland aš risastórum vogunarsjóši er fyrirslįttur.  Ķsland er bśiš aš vera risastór vogunarsjóšur frį žvķ aš verštrygging lįna var tekin upp.  Verštryggingin veršur aš hverfa af fasteignavešlįnum og žaš sem fyrst.

Žetta sem ég hef veriš aš lesa upp er aš mestu śr ręšunni minni fyrir įri.  Žaš hefur nefnilega lķtiš breyst.

Viš hjį Hagsmunasamtökum heimilanna höfum sett fram kröfur um breytingar.  Kröfur okkar eru skżrar, naušsynlegar og réttlįtar:

 

1.       Viš viljum leišréttingu į verštryggšum lįnum. 

2.       Viš viljum leišréttingu į gengistryggšum lįnum.  

3.       Viš viljum afnįm verštryggingar svo fljótt sem aušiš er.

4.       Viš viljum jöfnun į įhęttu milli lįnveitenda og lįntaka meš žaki į vexti.

5.       Viš viljum aš ekki sé hęgt aš elta lįntaka eftir aš bśiš er aš taka eign sem sett var aš veši.

6.       Viš viljum aš vešlįn takmarkist viš žaš sem sett er aš veši.

7.       Sķšan viljum viš sjį samfélagslega įbyrgš fjįrmįlafyrirtękja, žar sem hagsmunir žjóšarinnar skipta meira mįli en stundargróši.

Föstudaginn 19. febrśar munu Hagsmunasamtök heimilanna blįsa til žrišja greišsluverkfalls samtakanna.  Ķ žetta sinn veršur žaš ótķmabundiš.  Greišsluverkfalliš veriš kynnt betur žegar nęr dregur og sķšan į opnum fundi ķ Išnó fimmtudaginn 18. febrśar.  Viš hvetjum žį sem taka žįtt ķ verkfallinu aš skrį sig į heimasķšu samtakanna, heimilin.is.  Viš blįsum til greišsluverkfalls vegna žess aš hvorki stjórnvöld né fjįrmįlafyrirtękin viršast įtta sig į įstandinu eša žau vilja ekki virša rétt okkar.  Viš höfum óskaš eftir višręšum um vanda heimilanna, en einu skiptin sem minnst er į okkur er ķ hįtķšarręšum.  Višręšur eru fundir, žar sem bįšir ašilar leggja sķna hliš til mįlanna og reynt er aš finna lausn sem bįšir ašilar fallast į.  Til aš koma žessum višręšum af staš munu Hagsmunasamtök heimilanna leggja fram heilsteyptar hugmyndir į nęstu vikum.  Hugmyndirnar munu nį yfir leišréttingu lįna, breytingar į lögum lįntökum og neytendum til hagsbóta og gjörbreytt lįnakerfi.  Žaš er ekki vķst aš žessar hugmyndir falli öllu ķ geš og žęr munu ekki bjarga öllum. En žęr eru fyrir framtķšina.  Žęr eru fyrir börnin okkar.

Takk fyrir mig.

 

 


mbl.is Žśsundir ķ skuldasśpunni
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Til verri lausn en žetta

Ég held aš Arion banki hafi rambaš į įgętis lausn, enda er hśn keim lķk žeirri sem ég setti fram 2. nóvember.  Žį stakk upp į žvķ ķ fęrslu (sjį Hverjum treystum viš fyrir Högum? Svar: Žjóšinni), aš Högum yrši komiš ķ hendur almennings og stofnaš yrši almenningshlutafélag um reksturinn.  Eša eins og segir ķ fęrslunni:

Ég tel heppilegast aš žjóšin eignist Haga skuldlausa eša ķ versta falli hęfilega skuldsetta..

..Og žegar ég tala um žjóšina, žį er ég EKKI aš tala um rķkisvaldiš.  Nei, ég er aš tala um aš stofna almenningshlutafélag um rekstur fyrirtękisins og senda hverjum einasta landsmanni einn hlut ķ félaginu.  Žį fęr Jón Įsgeir sama fjölda hluta og hvert barna hans, Davķš Oddson og Ólafur Ragnar Grķmsson, ž.e. einn.  Žar sem um almenningshlutafélag vęri aš ręša, žį er verslaš meš hlutina į markaši og innan tķšar mun hugsanlega skapast nęgilega stór hópur til aš fara meš stjórn félagsins.

OK, śtfęrsla Arion banka er eitthvaš öšru vķsi og hana į eftir aš śtfęra nįnar.  T.d. žarf aš tryggja hįmarkseignarašild einstakra ašila (og skyldra ašila) žannig aš ekki myndist eigendaklķka sem lķtur į fyrirtękiš sem "sitt".


mbl.is Hagar ķ Kauphöllina
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Vandi heimilanna - umręša į Alžingi

Žaš var forvitnilegt aš fylgjast meš umręšu į Alžingi um skuldavanda heimilanna.  Ég ętla ekki aš fara śt ķ langt mįl um žaš sem žar kom fram, en eitt verš ég aš fjalla um.

Įrni Pįll Įrnason, félagsmįlarįšherra, og fleiri var tķšrętt um ķ lögum nr. 107/2009 um ašgeršir ķ žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja vegna banka- og gjaldeyrishrunsins vęri veriš aš taka į greišslu- og skuldastöšu heimilanna.  Vandinn er aš žetta er röng fullyršing.  Lögin taka żmist į greišsluvandanum eša skuldavandanum.  Ekkert śrręši ķ lögunum tekur į hvorutveggja nema fyrir algjöra tilviljun.

Žaš er röng hugsun aš stilla skuldir af mišaš viš eignir.  Eignastaša er sķbreytileg.  Markašsvirši fasteigna į höfušborgarsvęšinu er ķ frjįlsu falli.  Višskiptavinur sem fęr lįn sķn fęrš nišur ķ 110% af markašsvirši ķ dag, situr uppi meš 150% vešsetningu eftir nokkra mįnuši.  Į viškomandi žį aš bišja aftur um sértęka skuldaašlögun?  Skuldir žarf aš leišrétta įn tillits til eignastöšu, žannig aš ALLIR fįi hlutfallslega sömu leišréttingu į fasteignalįnum sķnum.  (Vissulega į žetta lķka aš gilda um bķlalįn.  Žetta į EKKI aš gilda um fjįrfestingalįn vegna veršbréfavišskipta.)

Hagsmunasamtök heimilanna eru aš vinna aš tillögum, sem samtökin vona aš geti leitt til sįttar ķ žjóšfélaginu.  Tillögurnar verša vonandi kynntar fyrir lok mįnašarins, en viš munum taka okkur žann tķma sem viš žurfum til aš śtfęra žęr žannig aš almenn sįtt geti nįšst um žęr.

Hafa skal ķ huga, aš žaš er sama hvaša śrręši er komiš meš, alltaf verša einhverjir sem munu fara ķ naušungarsölu eša gjaldžrot.  Žess vegna er naušsynlegt aš gera žau śrręši manneskjulegri og réttlįtari.  Ķ dag eru žessi śrręši undantekningarlaust kröfuhafa mišuš.  Viš žurfum aš leita til Noršurlanda um nżjar fyrirmyndir.  Viš žurfum aš setja okkur ķ spor žolenda og spyrja okkur hvernig myndum viš vilja hafa žetta, ef viš vęrum aš ganga ķ gegn um žessa raun.  Žaš er žetta gamla góša:  "Žaš sem žér viljiš aš mennirnir gjöri yšur, skuliš žér og žeim gjöra."  Ég held aš fjįrmįlafyrirtęki ęttu aš hafa žessa reglu ķ huga ķ samskiptum sķnum viš višskiptavini sķna.  Žaš er nefnilega aldrei aš vita hvenęr hlutverk snśast.


« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Höfundur

Marinó G. Njálsson
Marinó G. Njálsson
Upplýsingaöryggi og persónuvernd eru mínar ær og kýr, þó ég blaðri um allt og ekkert hér á blogginu. Er í Hagsmunasamtökum heimilanna og berst fyrir réttlæti fyrir heimili í landinu.  Loks er ég faggiltur leiðsögumaður.  Netfangið mitt er mgn@islandia.is og netfang fyrirtækisins oryggi@internet.is.

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (29.3.): 4
  • Sl. sólarhring: 125
  • Sl. viku: 687
  • Frį upphafi: 1677709

Annaš

  • Innlit ķ dag: 2
  • Innlit sl. viku: 52
  • Gestir ķ dag: 2
  • IP-tölur ķ dag: 2

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband