Leita ķ fréttum mbl.is

Bloggfęrslur mįnašarins, įgśst 2010

Sannleikanum hagrętt

Ķ sķšustu fęrslu minni (Ęi, Gylfi, hęttu aš hagręša sannleikanum) sżni ég nokkur dęmi um žaš hvernig Gylfi leggur sig fram viš aš hagręša sannleikanum.  Ķ umręšunni į Alžingi 1. jślķ, 2009 var Gylfi spuršur śt ķ lögmęti myntkörfulįna.  Hann vissi nįkvęmlega hvaš hann var spuršur um og žó hann hafi notaš oršin "lįn ķ erlendri mynt", žį getur hann ekki haldi žvķ fram aš meš žvķ hafi hann ekki įtt viš myntkörfulįnin sem Ragnheišur Rķkharšsdóttir spurši um.  Hafi hann ekki įtt viš žau lįn, žį var svar hans gróf móšgun viš žingheim.

Sį śtśrsnśningur rįšuneytisins, aš gengistryggš lįn séu ekki žaš sama og myntkörfulįn, sżnir rökžrot rįšuneytismanna.  Oršavališ "gengistryggš lįn" var almennt ekki notaš af stjórnsżslunni, ž.e. rįšherrum og embęttismönnum, fyrr en langt var lišiš į 2009 eša hvort žaš var nokkuš fyrr en į žessu įri.  Hagsmunasamtök heimilanna žurftu ķtrekaš aš leišrétta tungutak višmęlenda sinna ķ višręšum og į fundum.  Menn žrjóskušust viš eins og rjśpa viš staur aš nota "erlend lįn", "lįn ķ erlendri mynt" og "myntkörfulįn" um žaš sem sżnt hafši veriš fram į af samtökunum, Birni Žorra Viktorssyni og fleirum, aš vęru ólöglega gengistryggš lįn samkvęmt 13. og 14. gr. laga nr. 38/2001.  Žaš veršur žvķ aš skoša oršavališ "erlend lįn", "lįn ķ erlendri mynt" og "myntkröfulįn" meš žeim gleraugum aš įtt hafi veriš viš žaš lįnaform sem viš ķ dag köllum "gengistryggš lįn".

Žaš hefur aldrei veriš neinn įgreiningur uppi um aš erlend lįn eša aš lįn ķ erlendri mynt vęru ólögleg mešan gengiš hefur veriš žannig frį žeim aš allt viš lįnin sé skrįš ķ erlendri mynt.  Žaš er t.d. skošun margra (ž. į m. HH), aš "erlend lįn" sé samningur, žar sem lįnveitandinn sé erlent fjįrmįlafyrirtęki eša erlent dótturfyrirtęki eša śtibś ķslensks fjįrmįlafyrirtękis.  "Lįn ķ erlendri mynt" sé aftur ķslenskt lįn, žar sem sótt var um upphęš ķ erlendri mynt, höfušstóll lįnsins er gefinn upp ķ erlendri mynt, lįniš var greitt śt ķ erlendri mynt inn į gjaldeyrisreikning lįntakans og greišslur fara fram ķ erlendri mynt.  Varšandi žessi lįn er almennt gefiš śt tryggingabréf og žvķ žinglżst į vešiš, en ekki skuldabréfinu sjįlfu.  Um žetta hefur ALDREI veriš įgreiningur og žvķ engin įstęša fyrir lögfręšinga višskiptarįšuneytisins eša rįšherrann sjįlfan aš svar óumbešiš spurningum um slķk lįn.  Įgreiningurinn var um lįn žar sem sótt var um lįn ķ ķslenskum krónum meš tengingu viš dagsgengi erlendra gjaldmišla, ž.e. svo kölluš gengistryggš lįn.

Mér finnst žaš sorglegt, aš starfsmenn efnahags- og višskiptarįšuneytisins hafi veriš settir ķ aš bjarga rįšherranum śt śr klemmu, sem hann kom sér ķ.  Gott og vel, Gylfi hugsanlega misskildi eitthvaš eša aš starfsmenn rįšuneytisins misskildu hlutina.  Višurkenniš žiš žaš žį og veriš menn aš meiru.  Hafi Gylfi misskiliš eša ruglast, žį er allt ķ lagi aš segja žaš, en aš vera sķfellt aš snśa og hagręša sannleikanum er ekki til aš öšlast traust.

Ég held aš Gylfi sé um margt mjög hęfur višskiptarįšherra og sé a.m.k. ekki ķ fljótu bragši aš margir ķ žingliši rķkisstjórnarinnar séu betri, žó ég eigi mér vissulega minn kandķdat ķ stöšuna.  Enginn af žeim sem hafa veriš framarlega ķ oršręšunni utan frį, hafa aš mķnu mati sżnt aš žeir séu hęfari.  Mistök rįšherrans hafa helst veriš aš breiša yfir eldri mistök ķ stašinn fyrir aš višurkenna aš honum hafi oršiš į ķ messunni.  Žaš veršur öllum į.  Žetta hefur undiš upp į sig og er sķfellt aš verša neyšarlegra.  Nś er kominn tķmi til aš Gylfi og rįšuneytiš skoši hvaš fór śrskeišis ķ svörum rįšherra, hvaš hann įtti viš hverju sinni og ef žaš var annan en spurt var um, hvert var žį hiš raunverulega svar.


mbl.is Ranglega vitnaš ķ ręšu rįšherra
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Ęi, Gylfi, hęttu aš hagręša sannleikanum

Gylfi Magnśsson, efnahags- og višskiptarįšherra, viršist ekki hętt aš fara meš rangt mįl.  Nś hefur Pressan eftir honum aš hann hafi ekki sagt ósatt į Alžingi, žar sem hann hafi veriš spuršur śt ķ erlend lįn.  Skošum fyrst fyrri hluta fréttar Pressunnar:

Gylfi Magnśsson višskiptarįšherra ętlar ekki aš bišjast afsökunar į ummęlum sķnum ķ ręšustól Alžingis ķ jśnķ (sic) ķ fyrra um aš žaš vęri samdóma įlit lögfręšinga rįšuneytisins og stjórnsżslunnar aš lįn ķ erlendri mynt vęru lögleg af žeirri einföldu įstęšu aš slķk lįn séu lögleg.

Bendir Gylfi į ķ samtali viš Pressuna aš hann hafi ekki veriš aš tala um gengistryggš lįn lķkt og žau sem dęmd hafi veriš ólögleg heldur gjaldeyrislįn žar sem greišslur og höfušstóll eru ķ erlendri mynt.

(Tekiš skal fram aš umręšan var 1. jślķ 2009 og mį finna hana hér.)

Sko žaš er enginn vandi aš fara ķ svona oršaleiki.  Stašreyndin er bara sś, aš alveg fram į žetta įr, žį notušu hér um bil allir hjį stjórnsżslunni, ž.e. rįšherrar og embęttismenn, og inni į žingi hugtakiš "erlend lįn" yfir žaš sem nśna er kallaš "gengistryggš lįn".  Viš hjį Hagsmunasamtökum heimilanna böršumst fyrir žvķ žrotlausri barįttu aš greint vęri milli "erlendra lįna" og "gengistryggšra lįna", enda tekjum viš aš erlend lįn geti eingöngu veriš žegar lįn er tekiš hjį erlendum ašila, en lįn tekin į Ķslandi séu ķslensk lįn żmist ķ ķslenskum krónum eša erlendri mynt.  Lįnin ķ ķslenskum krónum voru sķšan żmist verštryggš viš vķsitölu neysluveršs, óverštryggš eša verštryggš viš gengi, ž.e. gengistryggš.

Aš Gylfi sé aš bera žaš fyrir sig nśna, aš hann hafi veriš aš tala um erlent lįn, eins og tślkunin į žvķ hugtaki er ķ dag, er heldur aum skżring.

Skošum nęst spurningu Ragnheišar Rķkharšsdóttur til rįšherra 1. jślķ 2009:

Ragnheišur Rķkharšsdóttir (S):

Frś forseti. Ķ ljósi žessarar fyrirspurnar langar mig aš spyrja hęstv. višskiptarįšherra. Svo viršist sem myntkörfulįnin séu ķ raun hrein krónulįn en meš erlendu višmiši. Žvķ spyr ég hęstv. višskiptarįšherra: Telur hann lögmęti slķkra lįna hafiš yfir allan vafa žegar höfš eru til hlišsjónar lög nr. 38/2001, um vexti og veršbętur? Žar kemur fram aš ekki megi miša lįn viš neitt annaš en žaš sem žar stendur. Žvķ spyr ég hęstv. višskiptarįšherra: Telur hann lögmęti myntkörfulįna hafiš yfir allan vafa?

Er einhver vafi um hvaš Ragnheišur spurši?

Žvķ spyr ég hęstv. višskiptarįšherra: Telur hann lögmęti myntkörfulįna hafiš yfir allan vafa?

Og hverju svarar Gylfi:

višskiptarįšherra (Gylfi Magnśsson) (U):

Frś forseti. Ég vķk fyrst aš fyrirspurn Ragnheišar Rķkharšsdóttur um lögmęti lįna ķ erlendri mynt. Lögfręšingar bęši ķ višskiptarįšuneytinu og annars stašar ķ stjórnsżslunni hafa vitaskuld skošaš žaš mįl. Nišurstaša žeirra er aš lįnin séu lögmęt. En žaš er aušvitaš ekki framkvęmdarvaldsins aš skera śr um žaš. Ef žaš réttarįgreiningur ķ mįli sem žessu er žaš dómstóla žannig aš ég tel aš telji einhverjir aš žessi lįn séu ólögmęt žį liggi beinast viš aš dómstólar skeri śr um žaš. Žaš er alla vega hvorki į valdi višskiptarįšuneytisins né annarra arma framkvęmdarvaldsins aš gera žaš.

Hann vissulega notar oršin "lįn ķ erlendri mynt", en žar sem spurning Ragnheišar var mjög skżr um aš  "lögmęti myntkörfulįna [sé] hafiš yfir allan vafa", žį reiknar mašur meš aš hann hafi veriš aš svara žvķ sem spurt var um, en ekki einhverju sem ekki var spurt um. Mįliš er aš Gylfi lagši aš jöfnu "lįn ķ erlendri mynt" og "myntkörfulįn".

Höldum svo įfram meš Gylfa og hagręšingu sannleikans.  Gķsli Tryggvason, talsmašur neytenda, sendi fyrirspurn į višskiptarįšuneytiš (eša var žaš oršiš aš efnahags- og višskiptarįšuneyti) um hvort žar vęri til įlit um lögmęti gengistryggšra lįna.  Svar hans var aš til vęri vinnuskjal og samkvęmt upplżsingalögum (eša hvaš žaš nś var sem boriš var fyrir), žį vęri žaš skjal trśnašarmįl.  Ergo, žaš var til įlit innan rįšuneytisins um lögmęti gengistryggšra lįna.  En nś hefur komiš fram aš ekki var um vinnuskjal aš ręša heldur minnisblaš frį ašallögfręšingi Sešlabanka Ķslands og lögfręšiįlit sem SĶ fékk frį LEX lögmannsstofu.  Eru engin višurlög viš žvķ aš hagręša sannleikanum svona.

Og enn eitt tękifęri fékk Gylfi til aš tala hreint śt.  Eygló Haršardóttir lagši fyrir hann fyrirspurn sem hann svaraši munnlega į Alžingi 2.11.2009.  Žar er skrķpaleikurinn ennžį meiri sérstaklega ķ ljósi žess sem sķšar geršist.  Fyrst er žaš fyrirspurn Eyglóar:

Fyrirspyrjandi (Eygló Haršardóttir) (F):

Frś forseti. Mikil umręša hefur veriš ķ samfélaginu um lögmęti gengistryggšra lįna. Hagsmunasamtök heimilanna hafa ķtrekaš bent į aš žessi lįn kunni aš vera ólögleg og talsmašur neytenda skrifaši hęstv. efnahags- og višskiptarįšherra bréf žann 23. október žar sem hann spurši m.a. śt ķ žaš hvort rįšuneytiš hefši aflaš lögfręšiįlits um lögmęti gengistryggšra lįna og hvort fyrirvari hafi veriš geršur um žaš viš endurreisn bankanna. Hann hefur lķka tekiš undir žį tślkun aš gengisbundin lįn til neytenda standist ekki lög og lżst yfir įhyggjum af efnahagsreikningi bankanna ef ekki hafi veriš tekiš tillit til lagalegrar óvissu varšandi gengistryggš lįn ķ uppgjöri milli nżju og gömlu bankanna.

Į mįlžingi nżlega hjį Orator sagši Eyvindur G. Gunnarsson, lektor viš lagadeild HĶ, aš óheimilt vęri aš binda lįn ķ ķslenskum krónum viš gengi erlendra gjaldmišla. Aš mati hans eru umrędd lįn ekki erlend lįn, žvķ aš lįntakendur hafi aldrei haft annaš ķ höndunum en ķslenskar krónur, bęši lįniš og afborganirnar hafi fariš fram ķ ķslenskum krónum. Mįli sķnu til stušnings benti hann m.a. į lög nr. 38/2001, um vexti og verštryggingu, auk lögskżringargagna og einhverja skżringu viš 13. og 14. gr. laganna.

Ég er hér meš nokkrar spurningar er varša einmitt lögmęti žessara lįna. Žessar spurningar bįrust mér frį Gušmundi Andra Skślasyni og fjölmörgum öšrum lįntökum ķ lok október. Žęr voru sendar į alla žingmenn, žar į mešal rķkisstjórnina og żmsa bankastarfsmenn, auk žeirra rįšherra sem ekki eru žingmenn. Samkvęmt vefsķšu Gušmundar Andra bįrust engin svör frį rįšherrum rķkisstjórnarinnar. Ég mundi žvķ gjarnan vilja nżta žann stjórnarskrįrbundna rétt minn sem žingmašur og spyrja hęstv. rįšherra eftirfarandi spurninga žar sem hann fer meš bankamįl ķ rķkisstjórninni:

1. Hefur rįšherra kynnt sér skilmįla lįnssamninga ķ erlendri mynt meš tilliti til oršalags og tślkunar į höfušstól skuldar, sérstaklega ķ tilvikum žar sem skżrt er kvešiš į um aš skuldari višurkenni aš skulda fjįrmįlastofnun jafnvirši tiltekinnar krónutölu ķslenskrar ķ tilgreindum myntum og hlutföllum?

2. Hver er afstaša rįšherra til slķkra lįnssamninga, sérstaklega aš teknu tilliti til 13. gr. og 1. mgr. 14. gr. laga um vexti og verštryggingu, nr. 38/2001, og athugasemda viš téšar greinar?

3. Hversu margar lįnastofnanir byggšu lįnssamninga ķ erlendri mynt į žvķ oršalagi sem tilgreint er ķ 1. tölul.? Óskaš er upplżsinga um heildartölu hjį lįnastofnunum og įętlaš heildarnafnvirši lįnssamninganna, en ekki hvaša lįnastofnanir veittu lįnin né upphęšir hjį einstökum stofnunum.

4. Hvaš er įętlaš aš žaš mundi kosta bankakerfiš ef lįnssamningar, žar sem segir aš skuldari višurkenni aš skulda fjįrmįlastofnun jafnvirši tiltekinnar krónutölu ķslenskrar ķ tilgreindum myntum og hlutföllum, reyndust ólöglegir og höfušstóll skuldar stęši žvķ ķ upphaflegri krónutölu aš frįdregnu žvķ sem greitt hefur veriš af höfušstól til dagsins ķ dag?

5. Hefur viš frįgang og uppgjör į milli nżju og gömlu bankanna veriš tekiš tillit til žess bókfęrša mismunar sem kann aš vera į virši erlendra lįnssamninga reynist téšir samningar ólöglegir?

6. Hefur erlendum kröfuhöfum veriš kynnt sś lagalega óvissa sem rķkir um veršmęti skuldbindinga sem gefnar voru śt ķ erlendri mynt eša bundnar dagsgengi erlendrar myntar?

Hér er um mjög skżrt oršaša fyrirspurn meš góšum inngangi og Gylfi įtti žvķ ekki aš eiga möguleika į aš snśa sér śt śr henni.  En skošum hvaš Gylfi sagši:

Efnahags- og višskiptarįšherra (Gylfi Magnśsson) (U):

Frś forseti. Innlend fjįrmįlafyrirtęki lśta eftirliti Fjįrmįlaeftirlitsins. Žaš er ekki og į ekki aš vera hlutverk efnahags- og višskiptarįšherra eša starfsmanna rįšuneytisins aš fara yfir skilmįla lįnssamninga fjįrmįlafyrirtękja eša almennt skilmįla ķ višskiptum milli fyrirtękja, hvort sem žaš eru fjįrmįlafyrirtęki eša almenn fyrirtęki.

Žegar žessi lįn voru veitt į sķnum tķma var gengiš śt frį žvķ, bęši af hįlfu lįnveitanda og lįntakenda, aš žau vęru lögleg og viš žaš hefur veriš mišaš til žessa. Žótt rįšuneytinu sé vel kunnugt um aš skošanir kunni nś aš vera skiptar um žaš hvort oršfęri einstakra lįnssamninga kunni aš einhverju leyti aš vera į skjön viš lagabókstafinn, žį er žaš og veršur verkefni dómstóla aš leysa śr réttarįgreiningi sem slķkur įgreiningur kann aš valda. Žaš vęri ķ hęsta mįta óešlilegt aš rįšherra fęri aš blanda sér ķ deilur sem annašhvort eru žegar komnar inn į borš dómstóla eša viršast į leiš žangaš. Hér höfum viš og viljum hafa žrķskipt rķkisvald og framkvęmdarvaldiš mį ekki og getur ekki tekiš fram fyrir hendur dómsvaldsins.

Rįšuneytiš óskaši eftir žvķ viš Fjįrmįlaeftirlitiš aš žaš veitti žvķ upplżsingar um hvort žaš hefši kannaš žessa lįnssamninga sérstaklega. Ķ svari žess kom fram aš žaš hefši ekki upplżsingar um hvaša fjįrmįlafyrirtęki hefšu notaš žaš oršalag sem fyrirspyrjandi vķsar til fyrstu spurningu, ž.e. skuldari višurkennir aš skulda fjįrmįlastofnun jafnvirši tiltekinnar krónutölu ķslenskrar ķ tilgreindum myntum og hlutföllum. Enn fremur kom žaš fram ķ svari Fjįrmįlaeftirlitsins aš žaš telji aš oršalag ķ gengisbundnum lįnasamningum eša viš erlend lįn kunni aš hafa veriš mismunandi milli hinna einstöku lįnveitenda og žaš hafi ekki aflaš sérstaklega upplżsinga um žessa lįnssamninga.

Žį kom fram ķ svari Fjįrmįlaeftirlitsins aš žaš hefši ekki upplżsingar um žaš hvort vakin hefši veriš athygli į lagalegum įlitaefnum sérstaklega tengdum žessum lįnssamningum viš uppgjör į milli nżju og gömlu bankanna. En viš žaš er hęgt aš bęta aš vitaskuld hefur žessi umręša veriš opinber, žannig aš žaš hefur vęntanlega ekki fariš fram hjį neinum af žeim sem komiš hafa aš žessu uppgjöri aš einhverjir gera įgreining vegna žessara lįna.

Nś Eygló lķkaši ekki alls kostar svar rįšherra:

Fyrirspyrjandi (Eygló Haršardóttir) (F):

Frś forseti. Ég verš aš segja aš žaš veldur mér vonbrigšum en kemur kannski ekki į óvart hvernig hęstv. rįšherra velur aš svara žessum spurningum. Žaš kemur fram ķ 5. og 6. spurningu žar sem spurt er um frįgang og uppgjör į milli nżju og gömlu bankanna, hvort tekiš hafi veriš tillit til žess, og hvort erlendum kröfuhöfum hafi veriš kynnt sś lagalega óvissa. Hęstv. rįšherra viršist aš einhverju leyti vera aš afsaka sig meš žvķ aš žaš sé ekki hlutverk rįšherra aš leita lögfręšiįlita eša fį skżringar į žvķ hvort veriš sé aš gera hlutina į žann mįta sem löggjafinn ętlast til žegar hann setti lögin. Ég veit ekki betur en aš žaš hafi komiš fyrir ķ žó nokkuš mörgum mįlum aš rķkisstjórnin hafi leitaš til lögfręšinga og fengiš lögfręšileg įlit į žeim mįlum og lögfręšingar komiš og talaš meš eša į móti mįlum sem rķkisstjórnin hefur veriš aš leggja til.

Ég verš aš ķtreka aš žaš eru mikil vonbrigši hvernig rįšherra viršist ętla aš vķkja sér aftur og aftur undan žvķ aš svara žessu varšandi gengistryggšu lįnin. Ég held aš ég geti fullyrt aš ķ lögskżringargögnum sem komu meš lögunum nr. 38/2001, komi alveg skżrt fram hvernig löglegt er aš verštryggša eša tengja lįn į Ķslandi. Žar er hvergi minnst į gengistryggingu heldur er talaš um veršlagsvķsitöluna og verštryggingu į žann mįta. Ég held aš žetta sé lķka dęmi um žaš sem talsmašur neytenda hefur ķtrekaš bent į aš žęr fjįrmįlaafuršir, žęr vörur sem hefur mį segja veriš prangaš inn į neytendur į Ķslandi į undanförnum įrum, og er nś haldiš įfram m.a. meš nżrri greišslujöfnunarvķsitölu rķkisstjórnarinnar, aš žaš er ekkert skrżtiš aš fólk hafi hreinlega ekki gert sér grein fyrir žvķ hvaš žaš var aš kaupa. Žaš taldi sig vera aš kaupa — ég er hérna meš bréf (Forseti hringir.) frį leigutaka til Lżsingar žar sem kemur alveg skżrt fram hvaš viškomandi taldi sig vera aš kaupa og hvaš honum vęri ętlaš aš borga og hann hefur ķ rauninni borgaš jafnvel meira en samt er bśiš aš hirša bķlinn (Forseti hringir.) af leigutakanum og veriš aš rukka viškomandi um margfalda žį upphęš sem hann (Forseti hringir.) taldi sig vera aš taka aš lįni.

Og žį kemur ķ ljósi sögunnar besta svariš hans Gylfa (bara fyrsti hluti svarsins birtur):

Efnahags- og višskiptarįšherra (Gylfi Magnśsson) (U):

Viršulegi forseti. Vegna orša hv. žm. Eyglóar Haršardóttur, vil ég ķtreka aš skošun rįšherra eša lögfręšilegra rįšgjafa hans skiptir ekki höfušmįli ķ deilu sem žessari vegna žess aš žaš liggur ķ ešli mįls aš śr henni veršur ekki skoriš nema fyrir dómstólum. Raunar vęri žaš aš mķnu mati aš ganga į svig viš žrķskiptingu rķkisvaldsins eša framkvęmdarvaldsins, ž.e. rįšherra ķ žessu tilfelli, aš gefa einhvers konar fyrirmęli til dómstóla um žaš hver hann teldi aš ętti aš vera rétt nišurstaša ķ deilumįli sem žessu.

Jį, takiš eftir žvķ aš Gylfi telur žaš ganga į svig viš žrķskiptinguna aš senda dómstólum fyrirmęli.  Samt veigraši hann sé ekkert viš aš senda hérašsdómi slķk "fyrirmęli".

En steininn tók śr, žegar Gylfi įkvaš 31. maķ aš svara skriflegri fyrirspurn Eyglóar meš žvķ aš segja ekki frį įliti sem rįšuneytinu hafši borist.  Vissulega spurši Eygló hvort rįšuneytiš hefši aflaš slķks įlits, en minnisblaš ašallögfręšings SĶ var ofan ķ skśffu hjį rįšuneytinu (mišaš viš orš SĶ) og žvķ hafši rįšuneytiš žaš undir höndum.

Žaš myndi ęra óstöšugan aš fara yfir öll ummęli Gylfa Magnśssonar og reka ofan ķ viš hann öll mismęlin, hvernig hann hagręšir sannleikanum, skiptir um skošun o.s.frv.  Ég lęt žessu žvķ lokiš hér.


350 milljaršar vegna lįn heimilanna oršnir aš innan viš 12 milljöršum

Mįr Gušmundsson svaraši flestum spurningum spyrjanda aš stakri prżši ķ Kastljósinu ķ kvöld.  Jafnvel betur en hann gerši sér grein fyrir og kannski betur en hann ętlaši sér.  Ķ einu svarinu višurkenndi hann, aš hręšsluįróšurinn sem var hér uppi eftir dóma Hęstaréttar og fram yfir dóm hérašsdóms hafi bara veriš tómt bull.  Man fólk eftir žessu?  Žaš įttu 350 milljaršar aš falla į rķkissjóš og skattgreišendur vegna žess aš Hęstiréttur dęmdi gengistrygginguna ólögmęta. 

Steingrķmur J. Sigfśsson gekk lengst ķ Ķ bķtiš į Bylgjunni 6. jślķ, žegar hann hélt žvķ fram aš fęra žyrfti 8-900 milljarša "śtlįnastabba" sem fęlist ķ gengisbundnum lįnum fyrirtękja nišur um 40 - 60%, ž.e. 320 - 540 milljarša (sjį Oršaleikir Steingrķms J og Landsbankans). 

Tveimur dögum sķšar eru menn ašeins farnir aš slį į tölurnar og sagt er aš 350 milljarša högg komi į fjįrmįlafyrirtęki og žar af 100 milljaršar į skattgreišendur (sjį Mistök embęttismanna og rįšherra kosta skattgreišendur hugsanlega 100 milljarša - Lįn heimilanna eru ekki įstęšan). 

13. jślķ birtir greining Arion banka aftur sķna śtreikninga og žar eru lįn heimilanna aftur oršin aš miklum sökudólgi.  Greiningadeildin segir:

Ef mišaš er viš aš öll gengistryggš lįn til heimila séu ólögleg en mišaš sé viš Sešlabankavexti (ž.e. lķkt og tilmęli Fjįrmįlaeftirlitsins og Sešlabankans sögšu til um) gęti leišrétting lįnanna numiš um 100 mö.kr. (gróft įętlaš).  Verši hins vegar mišaš viš samningsvexti gęti upphęšin numiš 200-250 mö.kr. (gróft įętlaš).

Ég hef aldrei getaš skiliš hvernig 120 milljarša lįn heimilanna geta valdiš svona miklu tjóni.

14. jślķ var Bloomberg fréttaveitan bśin aš nį tali af  Steingrķmi og talan var aftur komin upp ķ 540 milljarša. (sjį Ķslenska fjįrmįlakerfiš ķ svišljósinu į nż)

En hvaš var žaš sem Mįr sagši, eftir allan žennan inngang.  Jś, hann sagši aš höggiš į eigiš fé fjįrmįlafyrirtękjanna gęti oršiš 348 milljaršar ķ allra svörtustu svišsmyndinni, žegar dómurinn er talinn nį til allra lįna.  Žar af gęti 100 milljaršar falliš į rķkissjóš.  Nś gefum okkur aš 100 milljaršar falli į rķkissjóš og žar meš skattgreišendur, žį hefur FME reiknaš śt aš heildarįhrifin vegna lįna fyrirtękjanna sé 250 milljaršar og um 96 milljaršar vegna lįna heimilanna (skil ekki žį hundalógķk aš 185 milljaršar lękki um 96 milljarša mešan 841 milljaršur į aš lękka um 250 milljarša).  Žetta žżšir aš įhrifin vegna fyrirtękjanna eru 72% og hlutur heimilanna er 28%.  Žį er sem sagt hlutur heimilanna ķ reikningnum sem rķkisjóšur fęr ķ mesta lagi 28 milljaršar.  En žaš er meira aš segja of hį tala.  Af 96 milljarša įhrifum vegna lįna heimilanna eru 53,7 vegna bķlalįna sem eru aš mestu hjį einkafyrirtękjum og žaš fellur ekki į rķkissjóš sķšast žegar ég vissi.  Žetta žżšir aš "kostnašurinn" sem rķkiš hefur af heimilunum er ķ versta falli mišaš viš tölur FME 42/348 * 100 = 12 milljaršar.   Jį, žaš viršist vera allt og sumt sem gęti hugsanlega falliš į rķkissjóš vegna gengisbundinna lįna heimilanna.

Höfum svo nęst ķ huga aš žetta er allra svartasta svišsmynd FME og Sešlabankans.  Ef viš horfum į jįkvęšari svišsmyndir, sem eru mun lķklegri, žį lękkra talan ennžį meira.

Ég gęti svo sem bętt viš aš gengisbundin lįn heimilanna hjį fjįrmįlakerfinu eru sögš 120 milljaršar ķ gögnum Sešlabankans, ekki 185 milljaršar eins og FME heldur fram.  Žetta munar 65 milljöršum.  En ég lęt vera aš lękka töluna śr 350 milljöršum nišur ķ 12 milljarša.  Nś hluta af žessum 12 milljöršum fęr rķkiš hugsanlega til baka vegna ofgreiddra vaxtabóta!

Hér eru sķšan nokkrar fréttir mbl.is, sem ég bloggaši viš um žessi mįl:

Almenningur fengi reikninginn

Afnįm gengistryggingar kostar 100 milljarša

350 milljarša tilfęrsla

Ķslenska fjįrmįlakerfiš ķ svišsljósiš į nż

Dómar Hęstaréttar ógna stöšugleika


mbl.is Bśin aš nį botninum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sešlabankinn birtir įlit og minnisblaš um ólögmęti gengistryggingar

Sešlabanki Ķslands hefur birt lögfręšiįlit LEX lögmannsstofu og minnisblaš Sigrķšar Logadóttur, ašallögfręšings bankans.  Į bankinn žakkir skyldar fyrir žaš.

Viš lestur įlits LEX vekur athygli hversu afdrįttarlaust žaš er.  Sérstaklega vil ég vekja athygli į nišurlagi kafla III, žar sem segir:

Af žessu er ljóst aš žaš var beinlķnis tilgangur laga nr. 38/2001 aš taka af skariš um žaš aš verštrygging į lįnum  ķ ķslenskum krónum vęri ašeins heimil ef grundvöllur verštryggingarinnar er vķsitala neysluveršs. Žar meš var lagt bann viš žvķ aš verštryggja skuldbindingar ķ ķslenskum krónum į grundvelli gengis erlendra gjaldmišla. Ekki var hins vegar meš žessu veriš aš banna lįntökur ķ erlendri mynt.

Ég held aš afdrįttarlausari nišurstöšu sé ekki hęgt aš nį.

LEX tekur fram aš fyrirtękiš hafi ekki skošaš lįnasamninga sem voru ķ gangi, en varar viš aš ķ "ljósi ašstęšna og yfirvofandi/hótašra mįlsókna vegna erlendra lįnveitinga ķslensku bankanna" sé rétt fyrir Sešlabankann aš vanda sig.

Žegar sķšan er litiš į minnisblaš Sigrķšar Logadóttur, žį er hśn ekkert aš draga neitt śr sinni skošun.  Hśn segir m.a.:

Ķ lögfręšiįliti sem unniš var fyrir Sešlabankann er dregin sś įlyktun aš žaš hafi veriš beinlķnis tilgangur laga nr. 38/2001 aš taka af skariš um žaš aš verštrygging į lįnum ķ ķslenskum krónum vęri ašeins heimil ef grundvöllur verštryggingarinnar er vķsitala neysluveršs. Žar meš var lagt bann viš žvķ aš verštryggja skuldbindingar ķ ķslenskum krónum į grundvelli gengis erlendra gjaldmišla. Hins vegar var meš žessu ekki veriš aš banna lįntökur ķ erlendri mynt.  

Žarna dregur hśn skżrt fram helstu nišurstöšurnar.  Ekki bara žaš, ķ framhaldinu vitnar hśn ķ Eyvind G. Gunnarsson (nokkuš sem LEX gerir ekki) og segir:

Žį mį geta hér aš ķ grein Eyvindar G. Gunnarssonar, “Meginatriši laga um vexti og verštryggingu” sem birtist ķ afmęlisriti Jónatans Žórmundssonar lagaprófessors frį įrinu 2007 segir į bls. 169: “Žį er óheimilt skv. 13. gr. og 1. mgr. 14. gr. vxl aš binda skuldbindingar ķ ķslenskum krónum viš dagsgengi erlendra gjaldmišla, en viš setningu laganna žótti rétt aš taka af allan vafa um žaš”.

Sigrķšur gengur žvķ lengra en LEX ķ aš rökstyšja mįl sitt.

Hvorugur ašili nefnir eitt einasta lagalegt atriši sem dregiš gęti śr žvķ hve afdrįttarlausar nišurstöšur žeirra eru.  Sigrķšur enda aš vķsu sitt minnisblaš um "aš ekki eru allir lögfręšingar sammįla um žessa tślkun", en hśn gefur žar ekkert ķ skyn aš hśn taki undir žaš sjónarmiš.

Žaš kemur mér ekkert į óvart, aš įlit LEX og minnisblaš Sigrķšar eru samhljóma nišurstöšu Hęstaréttar.  Lögin eru mjög skżr.  En žaš er einmitt žess vegna sem ęskilegt hefši veriš aš Sešlabankinn hefši vakiš athygli į žessari nišurstöšu Sigrķšar Logadóttur.  Žar meš hefšu fjįrmįlafyrirtękin žurft aš hugsa sķna stöšu upp į nżtt og staša lįntaka (jafnt fyrirtękja sem einstaklinga) hefši breyst frį žvķ aš vera óžęgilegur klįši fyrir fjįrmįlafyrirtękin ķ žaš aš hafa ķ höndunum įlit ęšsta lögfręšings fjįrmįlakerfisins um aš hugsanlega hafi veriš brotiš į rétti žeirra.


mbl.is Sešlabanki birtir lögfręšiįlit
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sérkennileg gagnrżni į Byggšastofnun - Er afnįm kvóta žaš sem koma skal?

Undanfarna daga hefur veriš upp gagnrżni į Byggšastofnun, žar sem stofnunin mun tapa hįum fjįrhęšum eftir aš  veišar į śthafsrękju voru gefnar frjįlsar.  Gagnrżnin byggir į žvķ aš stofnunin hafi selt rękjukvóta ķ eigu stofnunarinnar meš veši ķ kvótanum.  Nś žegar kvótinn er veršlaus, žį sé Byggšastofnun bśin aš tapa hįum fjįrhęšum.

Žaš er rétt, aš samkvęmt bókhaldi stofnunarinnar eru hįar upphęšir tapašar.  En žaš er önnur hliš į žessu.  Ef Byggšastofnun hefši haldiš kvótanum og bešiš eftir aš kaupandi kęmi sem gati lagt śt fyrri kvótanum eša lagt fram önnur veš, žį ętti stofnunin kvótann lķklegast ennžį.  Kvóta sem nśna vęri veršlaus.

Spurningin er žvķ:  Hvort fór Byggšastofnun betur śt śr žvķ aš selja kvótann gegn veši ķ honum og fį hugsanlega afborganir ķ stuttan tķma eša aš sitja į kvótanum og fį ekkert fyrir hann?  Stašreyndin er nefnilega aš kvótinn er jafn veršlaus ķ eigu Byggšastofnunar og ķ eigu śtgeršar sem ekkert getur greitt fyrir hann.  Afskriftin hjį Byggšastofnun er žvķ nokkurn veginn jafnmikil hvort sem stofnunin hélt ķ kvótann eša seldi hann ašila sem nśna situr uppi meš veršlausan kvóta.  Svo er mögulegt aš fyrirtękiš sem keypti kvótann veiši langt umfram kvótann og haldi įfram aš greiša af lįninu.

Vilji menn finna einhvern sökudólg ķ mįlinu, žį veršur aš leita annaš hvort til žess sem gerši kvótann veršlausan eša žess sem įtti kvótann įšur en Byggšastofnun eignašist hann.  Vandamįliš er ekki tengt sķšustu sölunni, heldur žvķ hvernig kvótinn komst ķ hendur stofnunarinnar og aš Jón Bjarnason, sjįvarśtvegsrįšherra, gaf veišarnar frjįlsar.

Byggšastofnun er ekki hafin yfir gagnrżni og hefur vafalaust gert żmislegt ķ gegn um tķšina sem er athugunarvert.  Ķ žessu tilfelli, žį hefur stofnunin veriš sett ķ stöšu, af sjįvarśtvegsrįšherra, sem kostar stofnunina og skattgreišendur hįar upphęšir.  Žaš er ekki viš hana aš sakast og ekki er aš sjį aš ašferšir hennar viš sölu kvótans hafi į nokkurn hįtt veriš į annan veg en ķ sambęrilegum višskiptum į undanförnum įrum śt um allt ķ sjįvarśtvegnum.

Tekiš skal fram, aš ég er ekki aš gagnrżna Jón Bjarnason śt af hans įkvöršun.  Hef ég engar forsendur til žess.  Žaš er vitaš aš allar įkvaršanir stjórnvalda geta haft kostnaš ķ för meš sér.  Fyrirkomulag kvótamįla ķ sjįvarśtvegi er žannig, aš sé hróflaš viš kerfinu, žį mun einhver tapa og annar hagnast.  Viš žvķ er nįkvęmlega ekkert aš gera.  Nśna er stašan lķklegast sś, aš žaš eru fjįrmįlastofnanir sem tapa og kvótalausir sem gręša.  Eigiš fé śtgeršafyrirtękja er ķ mörgum tilfellum byggt į veršmęti óveidds afla, ž.e. fuglar ķ skógi ekki ķ hendi.  Menn treysta į aš kerfiš haldist óbreytt og aflaheimildir aukist meš aukningu kvóta.  Nś hafa eigendur śthafsrękjukvóta komist aš žvķ aš heimurinn er hverfull.  Spurningin er hvort ašrir kvótaeigendur eigi aš bśa sig undir žaš sama?


Sešlabankastjóri meš skįldskap ķ sjónvarpsfréttum og gerir lķtiš śr ašallögfręšingi sķnum

Žaš var merkilegt vištal viš Mįr Gušmundsson, sešlabankastjóra, ķ sjónvarpsfréttum.  Fyrst fęrir hann ķ stķlinn, žegar hann segir aš umręšan hafi veriš į fullu ķ žjóšfélaginu um žessi mįl ķ maķ ķ fyrra.  Sķšan gerir hann lķtiš śr ašallögfręšingi Sešlabankans og gefur ķ skyn aš skošun hans sé harla ómerkileg.

Skošum fyrst žetta meš umręšuna sem var į fullu.  Ég er ķ dag bśinn aš kemba žį vefmišla sem bjóša upp į umręšu.  Einnig skošaši ég hvort einhver fréttaflutningur hafi veriš um žetta mįl į žessum tķma.  Nišurstaša mķn er sś, aš ég hafi fjallaš um žetta į blogginu mķnu, Gušmundur Įsgeirsson į sķnu og hugsanlega einhverjir örfįir ķ višbót.  Frétt um žetta birtist į vef Hagsmunasamtaka heimilanna 17.4.2009 og AMX.is vefurinn vķsaši ķ hana sama dag.  Elsta fréttin sem ég fann į vef Morgunblašsins var frį 24. september 2009.  Į Eyjunni var elsta fréttin frį 12. febrśar į žessu įri.  Kastljós Sjónvarpsins fjallaši um žetta ķ byrjun september [leišrétting:  fyrst var rętt um žetta 5. maķ].  Lįra Hanna Einarsdóttir, sem mikil hefur fjalla um žetta, var meš fyrstu fęrsluna ķ september 2009.  Björn Žorri Viktorsson, lögmašur, tók mįliš upp og sendi žingheimi bréf 28. maķ 2009, ž.e. heilum 10 dögum eftir aš ašallögfręšingur Sešlabankans ritaši sitt įlit.  Björgvin Halldór Björnsson, lögmašur, fékk birta grein ķ Morgunblašinu 15. įgśst 2009.  Nei, stašreyndin er sś aš orš Mįs eiga sér engin stoš ķ raunveruleikanum.  Annaš hvort er hann aš reyna aš afvegaleiša umręšuna viljandi eša hann er aš bulla.  Hafi einhver hjį Sešlabankanum tališ honum trś um aš umręšan hafi veriš ķ fullum gangi, žį er Mįr nokkur vorkunn, en höfum ķ huga, aš hann bjó ķ Basel ķ Sviss į žessum tķma og var varla aš fylgjast grannt meš žvķ hvort einhverjir bloggarar vęru aš kvabba um hugsanlegt ólögmęti gengistryggšra lįna.  Hafi umręšan įtt sér staš, žį įtti hśn sér staš innan mjög žröngra hópa sem voru meš andstęša skošun.  Annar hópurinn var ķ kringum okkur sem stöndum ķ hagsmunabarįttu fyrir hönd skuldsettra heimila landsins og hinn hugsanlega innan fjįrmįlageirans.  Žaš voru engin skošanaskipti į milli žessara hópa, eins og svo naušsynlega hefši žurft aš vera og minnisblaš Sešlabankans hefši getaš stušlaš aš.

Ég get aftur sagt Mį žaš, aš ég fylgdist mjög vel meš umręšunni, vegna žess aš žaš var ég sem kom henni af staš meš fęrslu hér 17. aprķl 2009 ķ kjölfar félagsfundar Hagsmunasamtaka heimilanna kvöldiš įšur.  Ég hefši tekiš eftir žvķ og gripiš žaš į lofti, ef einhver umręša hefši įtt sér staš į opinberum vettvangi.  En stašreyndin er sś, aš į žessum tķma höfšu menn meiri įhuga og įhyggjur af kosningum og stjórnarmyndun, en hvort gengistrygging vęri lögleg.

Žaš er žrautreynd ašferš aš kasta fram tilhęfulausum stašhęfingum ķ žeirri von aš engin geti hrakiš hana.  Sešlabankastjóri er sekur um žaš ķ žessu tilfelli.  Mįliš er aš hann var gripinn ķ bólinu.  Žaš slęma er aš fréttamašurinn, sem ręddi viš hann, lét hann komast upp meš žetta, vegna žess aš hann vissi lķklega ekki betur sjįlfur eša trśši žvķ ekki aš sešlabankastjóri fęri meš skįldskap ķ sjónvarpsvištali.  Žetta krafs Mįs er honum og Sešlabankanum til minnkunar.  Aš fara meš svona fyrir žjóšina myndi einhvers stašar ķ heiminum kalla į afsögn, en viš bśum į Ķslandi og hér er tališ ešlilegur hlutur aš mennfęri ķ stķlinn og komist upp meš žaš.

Hitt atriši, sem Mįr minntist į, ž.e. aš įlit ašallögfręšings Sešlabankans hafi ekki haft neina vigt, finnst mér ekki sķšur alvarlegt.  Ef ég vęri žessi ašallögfręšingur, žį myndi ég senda inn uppsagnarbréf į mįnudag.  Eins og ég segi ķ annarri fęrslu hér ķ dag, žį į viršing sešlabanka aš vera slķk, aš orš starfsmanna hans eiga aš vera talin ótvķręš og hafin yfir vafa.  Žaš er greinilega ekki skošun nśverandi sešlabankastjóra į žessum starfsmanni sķnum.  Hann gerir lķtiš śr ašallögfręšingi sķnum, eins og lögfręšingurinn hafi ekkert vęgi.  Svo żkir hann aš Sešlabankinn hafi leitaš margra įlita og žess vegna skipti įlit ašallögfręšingsins ekki mįli.  Ég held aš Mįr ętti aš lesa svar Sešlabankans til nefnda Alžingis.  Žar kemur skżrt fram aš leitaš var eins įlits, ž.e. til lögmannsstofunnar LEX, og aš ašallögfręšingur Sešlabankans hafi skrifaš minnisblaš, žar sem tekiš er undir nišurstöšu įlitsins um aš gengistrygging lįna kynni aš vera ólögmęt.

Ég įtta mig alveg į žvķ af hverju Mįr er aš žessu.  Žetta er kunnugleg ašferš, žegar menn hafa veriš teknir meš allt nišur um sig.  Menn reyna aš gera lķtiš śr klśšrinu.  Segja žaš ómerkilegt og ekki skipta mįli.  Žį reyna meš aš ljśga til um stašreyndir.  Į mįnudaginn getum viš sķšan bśist viš žvķ aš einhverri smjörklķpu verši hent ķ žį sem gagnrżna Sešlabankann, nęst veršur reynt aš žegja mįliš af sér og vona aš žaš gangi yfir og svo loks žegar žaš allt bregst, žį kannski mun Sešlabankinn višurkenna aš hann hafi kannski įtt aš bregšast öšruvķsi viš.  En žaš er undir fjölmišlum komiš hvort žeir lįta Sešlabankann komast upp meš žetta.

Mér finnst žaš frįleitt aš mikilvęgt lögfręšiįlit og minnisblaš ašallögfręšings Sešlabanka Ķslands sé afgreitt eins og ómerkilegur skeinispappķr.  Mér finnst ennžį verra aš Mįr Gušmundsson, sešlabankastjóri, sé aš reyna aš snśa sig śt śr klśšri bankans.  Ég vil ekki nota oršiš lygar, žar sem hugsanlega veit Mįr ekki betur, en žaš žżšir aš starfsmenn bankans eru aš misnota hann.  Kjarninn ķ mįlflutningi Mįs er žaš sem kom fram ķ yfirlżsingu Sešlabankans ķ gęr og eins og hef bent į, var sś yfirlżsing ekki sannleikanum samkvęmt. 

Er žetta virkilega leiš Sešlabankans til aš įvinna sér traust?  Trausts sem hann er bśinn aš glata eftir ótrśleg mistök bankans į undangengnum įrum.  Kannski vill Sešlabankinn ekki įvinna sér trausts į nż.  Kannski er honum alveg jafn skķtsama um oršspor sitt nśna og įšur.  Ég held aš Sešlabankinn vilji öšlast trausts žjóšarinnar og vil žvķ gefa honum heilrįš um hvernig hann geti byrjaš aš vinna aš žvķ: 

Sešlabankinn į aš višurkenna aš bankanum hafi oršiš į mistök viš aš vekja ekki athygli į lögfręšiįliti LEX lögmannsstofu og minnisblaši ašallögfręšings Sešlabankans.  Hann į aš bišjast afsökunar į žeim mistökum.  Loks į hann aš birta įlitiš og minnisblašiš įn frekari mįlalenginga.

En skömmin er fleiri en Sešlabankans žar sem ašrir sįtu į upplżsingunum.  Žessir ašilar geta įkvešiš aš fara heišarlegu leišina og sagt rétt frį eša fariš žį óheišarlegu og skįldaš eitthvaš bull.  Forvitnileg er aš vita hvor leišin veršur farin.  En hver sem nišurstašan er, žį held ég aš ašallögfręšingi Sešlabankans hafi veriš hafnaš.  Hans įliti er ekki treyst.  Hann į žvķ ekkert erindi ķ stöšu sinni og ešlilegt er aš Sešlabankinn leiti sér aš nżju ašallögfręšingi, sem yfirstjón bankans ber traust til.  Žaš er ekki bara aš įlit hans hafi veriš hunsaš ķ fyrravor af Sešlabankanum og višskiptarįšuneytinu, heldur bķtur Sešlabankinn og sešlabankastjóri höfušiš af skömminni meš žvķ aš gera lķtiš śr honum opinberlega nśna til aš verja mistök sķn.  Raunar ętti ég aš segja "henni", žar sem ašallögfręšingur Sešlabankans er kvenmašur.  Er žaš kannski įstęšan fyrir žvķ aš ašallögfręšingnum er ekki treyst?  Žaš hlżtur a.m.k. aš vera undarlegt aš lesa ķ yfirlżsingu bankans og hlusta į yfirmann sinn lżsa žvķ yfir aš minnisblašiš sem samiš var, hafi veriš einskis virši.  Ég hef heyrt léttvęgari vantraustsyfirlżsingu en žetta.


Sešlabankinn missagna og gerir lķtiš śr ašallögfręšingi sķnum

Samkvęmt frétt Morgunblašsins, žį segir ķ minnisblaši Sešlabankans til fjölmišla:

Sešlabankinn įréttar aš einungis eitt lögfręšiįlit hafi tališ žaš "ekki ólķklegt" aš lįnin vęru ólögmęt en įlit żmissa annarra lögfręšinga hafi gengiš ķ ašra įtt.

Žetta er ekki oršalagiš ķ svari Sešlabankans til efnahags- og skattanefndar og višskiptanefndar.  Žar segir oršrétt:

Ķ tilefni af śtgįfu Sešlabanka Ķslands į fréttatilkynningu, hinn 6. maķ 2009, varšandi tiltekna framkvęmd til samręmis viš reglur um gjaldeyrismįl, aflaši Sešlabanki Ķslands lögfręšiįlits.  Meš fréttatilkynningunni skżrši Sešlabankinn śt afstöšu bankans og gjaldeyriseftirlitsins gagnvart slķkri lįnaframkvęmd.

Nįnar tiltekiš var leitaš til Lögmannsstofnunnar LEX og óskaš eftir įliti į žvķ hvort žęr ašgeršir sem vķsaš var til ķ fréttatilkynningu Sešlabankans vęru ķ samręmi viš lög nr. 38/2001 annars vegar, og hvert vęri inntak heimilda til aš verštryggja lįn ķ ķslenskum krónum meš hlišsjón af lögum nr. 38/2001 um vexti og verštryggingu hins vegar.  Nišurstaša įlitsins, sem dagsett er 12. maķ 2009, var sś aš žaš kynni aš vera óheimilt aš binda skuldbindingar ķ ķslenskum krónum viš gengi erlendra gjaldmišla, įn žess aš žaš hefši žó įhrif į heimildir til aš taka lįn ķ erlendri mynt, og jafnframt var ķ žvķ ljósi lögš til įkvešin breyting į įšur auglżstri framkvęmt į gjaldeyrisreglum og -eftirliti.

Ķ kjölfariš ritaši ašallögfręšingur Sešlabankans minnisblaš, dags. 18. maķ 2009, varšandi heimildir til gengistryggingar lįna skv. lögum nr. 38/2001 um vexti og verštryggingu, žar sem ofangreint lögfręšiįlit var reifaš og sś nišurstaša sett fram aš tekiš vęri undir lögfręšiįlitiš meš žeim fyrirvara, aš ekki vęru allir lögfręšingar sammįla um žį tślkun og aš dómstólar myndu eiga sķšast[a] oršiš.

(Feitletranir mķnar) 

Žarna er ekkert talaš um fleiri įlit, heldur er talaš um skošanir.  Žaš er tvennt ólķkt.  Sešlabankinn fékk lögmannsstofuna LEX til aš vinna fyrir sig formlegt lögfręšiįlit og ašallögfręšingur Sešlabankans skrifar minnisblaš, žar sem tekiš er undir lögfręšiįlit lögmannsstofunnar LEX.  Halda menn aš žeir komist upp meš einhvern śtśrsnśning hérna.  Hvers virši er įlit ašallögfręšings Sešlabankans, ef menn telja ekki įstęšu til aš taka žaš alvarlega vegna žess aš einhverjir ašrir gętu haft ašra skošun?  Ég skil hreinlega ekki hvers vegna Sešlabankinn er aš hafa ašallögfręšing sem leitaš er til, ef nišurstaša hans skiptir ekki mįli, žar sem einhverjir ašrir gętu haft ašra skošun.  Žaš munu alltaf einhverjir hafa ašra skošun. 

Ekki vafšist žaš fyrir Sešlabankanum aš senda frį sér tilmęli 30. jśnķ sl.  Samt var alveg öruggt aš einhverjir myndu hafa ašra skošun.  Samkvęmt röksemdarfęrslu bankans ķ minnisblašinu (eins og Morgunblašiš birtir žaš), žį gat Sešlabankinn ekki gripiš til ašgerša ķ maķ 2009, vegna žess aš einhverjir lögfręšingar höfšu ašra skošun.  Bķddu nś viš.  Įšur en tilmęlin voru birt 30. jśnķ, žį hafši hópur lögfręšinga tjįš sig um aš ekki kęmi annaš til greina en aš samningsvextir giltu.  Samt gaf Sešlabankinn śt tilmęlin.

Mér finnst žaš stórmerkilegt, aš lögfręšiįlit ašallögfręšings Sešlabanka Ķslands skipti ekki neinu mįli.  Kannski sżnir žaš, aš Sešlabankinn hefur glataš viršingu sinni gagnvart žjóšinni og sjįlfstraust bankans er žorriš.  Alls stašar ķ hinum vestręna heimi eru skošanir sešlabanka žaš sem gengur nęst heilögum sannleika.  Vęgi orša sešlabankastjóra er vķšast žannig aš markašir leggjast į hlišina ef bankastjórinn hóstar.  Žaš sama į viš um lögfręšiįlit sešlabanka į Vesturlöndum.  Žau eru nęst lögum aš vęgi.  Žaš er nįkvęmlega ekkert léttvęgt viš slķkt įlit.  Ašallögfręšingur Sešlabanka Bandarķkjanna eša Evrópu skilar ekki frį sér įliti eša minnisblaši nema aš žaš sé pottžétt.  Žaš sama gildir um ašallögfręšing Sešlabanka Ķslands.  Hafi ašallögfręšingur Sešlabanka Ķslands komist aš žeirri nišurstöšu aš gengistrygging vęri lķklegast ólögleg, žį getur enginn innan Sešlabankans, fjįrmįlageirans eša stjórnarrįšsins įkvešiš aš hunsa slķkt įlit.  Geri menn žaš, žį getur ašallögfręšingur Sešlabankans bara sagt af sér.  Hann er fallinn af stalli.

Žaš žżšir ekkert fyrir Sešlabanka Ķslands aš reyna aš gera lķtiš śr minnisblaši ašallögfręšings bankans meš žeim oršum aš ašrir lögfręšingar gętu veriš ósammįla.  Žaš skiptir ekki mįli.  Žaš sem skiptir mįli er įlit ašallögfręšings Sešlabanka Ķslands.  Hann tjįši sig meš aš žvķ viršist afgerandi hętti og žaš į aš vera nóg til žess aš hringja bjöllum ķ öllu stjórnkerfinu.  Aš žaš hafi ekki gerst er skandall.  Sį embęttismašur sem įkvaš aš hunsa įlit ašallögfręšings Sešlabanka Ķslands hann var aš ganga gegn Sešlabankanum.  Svo einfalt er žaš.  Slķkur embęttismašur, sem nś hefur oršiš uppvķs aš žvķ aš hafa jafnvel kostaš skattgreišendur 50 - 100 milljarša (ég į ekki von į žvķ aš upphęšin verši hęrri), hann į aš vķkja śr sķnu starfi.  Sé žaš rįšherra, žį į hann aš segja af sér.  Sé žaš fjįrmįlarįšherra eša forsętisrįšherra, žį veršur rķkisstjórnin aš fara frį.  Ég žori aš fullyrša, aš hvergi ķ hinum vestręna heimi myndi embęttismanni dirfast aš setja sig upp į móti įliti ašallögfręšings sešlabanka įn žess aš žaš ylli ślfažyt og kęmist ķ fjölmišla.  En viš bśum į Ķslandi og prótókoll hefur aldrei veriš okkar sterkasta hliš.


mbl.is Įlitin orkušu tvķmęlis
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Ekki spurning um aš dęma heldur aš opna fyrir umręšu

Mér finnst skżring Sešlabankans ekki vera góš.  Fyrir nokkrum vikum beiš bankinn ekkert meš aš taka afgerandi afstöšu įn žess aš vera meš skżran lagastušning.  Ķ fyrra hafši bankinn tękifęri til aš koma hér ķ gang opinni og vķštękri umręšu um lögmęti gengistryggšra lįna sem ég hafši hafiš meš fęrslu hér į žessari sķšu ķ aprķl sama įr.  Bankinn gat lķka tekiš undir varnašarorš Björns Žorra Viktorssonar, lögmanns, um aš gengistryggš lįn gętu veriš ólögleg.  Nei, bankinn įkvaš aš žegja yfir įhyggjum sķnum og er žvķ beint valdur af žeirri óvissu sem hér rķkti ķ marga mįnuši.

Umręša hefši lķka oršiš til žess aš menn hefšu nįlgast endurreisn bankanna į annan hįtt.  Kröfuhafar hefšu vitaš af óvissunni.  Bęši kröfuhafar og AGS voru felmtri slegnir yfir žvķ aš ólögleg gengistrygging hafi veriš viš lķši ķ 9 įr hér į landi.  Žaš var tališ hafa rżrt traust erlendis į Ķslandi aš žessi ólöglegu lįn hafi višgengist allan žennan tķma.  Hvaš ętli verši sagt nśna, aš Sešlabanki Ķslands hafi haft ķ maķ 2009 undir höndum lögfręšiįlit, žar sem komist er aš žeirri nišurstöšu aš lįnin vęru lķklegast ólögleg?  Hvernig į nokkur mašur aš geta treyst ķslenska stjórnkerfinu?

Gleymum žvķ svo ekki, aš Gylfi Magnśsson sagši ķ vištali 10. september sl., eins og kemur fram ķ athugasemd Gunnars Tómassonar hér viš ašra fęrslu, aš “žaš hafi veriš gengiš śt frį žvķ til žessa aš žessi erlendu lįn hafi veriš lögleg.”  Greinilegt er aš Sešlabankanum hafi veriš ķ lófalagiš aš leišrétta žetta meš žvķ aš senda lögfręšiįlitiš og minnisblaš ašallögfręšings bankans til višskiptarįšherra.  Aušvitaš skipti žaš mjög miklu mįli aš Sešlabankinn gerši žetta įlit ekki opinbert og mį flokka žaš undir ein stęrstu mistök hagsögunnar.  FME hefur metiš tjóniš upp į allt aš 350 milljarša (žó ég kaupi ekki žį tölu).

Sešlabankinn ętlar greinilega ekki aš sitja einn uppi meš klśšriš og sendir boltann įfram.  Hann segist hafa sent lögfręšingi višskiptarįšuneytisins įlitiš.  Nęst er aš spyrja hvaš hann gerši viš skjališ.  Stakk hann žvķ undir stólinn eša fór žaš eitthvaš lengra?   Var Gylfi aš ljśga, žegar hann sagši aš gengiš hafi veriš śt frį žvķ aš lįnin vęru lögleg, vissi hann ekki af įlitinu eša taldi hann ekki žörf į žvķ aš taka žaš alvarlega?  Svör žurfa aš fįst viš žessu.

Ég įtta mig į žvķ aš tilgangur Sešlabankans meš žvķ aš fį įlitiš var ekki vegna žess aš bankinn efašist um lögmęti gengistryggšra lįna.  Bjóša įtti fyrirtękjum lįn ķ ķslenskum krónum, sem endurgreidd yršu ķ erlendri mynt.  En bankinn fékk meira en hann baš um og hann hefši įtt aš nżta sér įlitiš į annan hįtt en hann gerši.  Žvķ mišur klśšraši hann hlutunum.  Lķklegasta įstęšan er mešvirkni.  Įfalliš į fjįrmįlamarkašnum var žegar oršiš svo mikiš aš fyrirtękin gętu ekki žolaš meira.  Ég kann žvķ mišur enga ašra skżringu.  Mįliš er aš žessi afstaša Sešlabankans er mögulega aš valda grķšarlegu tjóni fyrir stóru bankana.  Sérstaklega Landsbankann.  Bankinn er lķklegast ķ žeirri stöšu aš hann žolir engin frekari įföll.  Ég fę reglulega tölvupósta frį fólki innan śr fjįrmįlageiranum og žó ég sé ekki aš greina alltaf frį innihaldi žeirra, žį eru žessir ašilar undantekningarlaust sammįla um aš staša Landsbankans sé žaš slęm, aš ekki sé vķst aš hann lifi af.  Žess vegna er starfsfólk į bónusum viš innheimtu og žess vegna er hraka Landsbankans ķ innheimtu jafnmikil og raun ber vitni.  Ef gengiš hefši veriš śt frį žvķ viš endurreisn nżja Landsbankans (ž.e. NBI) aš gengistryggingin vęri ólögleg, žį vęri staša hans hugsanlega betri.  Ef Gylfi Magnśsson segir aš žaš hafi ekki veriš gert, žį verš ég aš reikna meš žvķ aš žaš hafi ekki veriš gert.  Nišurstašan af žvķ er aš stjórnvöld hljóti aš hafa samiš af sér viš endurreisn NBI.

Žaš er rangt hjį Sešlabankanum aš žegar įlitiš var unniš hafi įtt sér staš töluverš opinber umręša um lögmęti gengistryggšra lįna.  Hśn var lķtil og hśn var śr einni įtt, ž.e. ég, HH og Björn Žorri vorum eiginlega aš tala śt ķ loftiš, žar sem engin višbrögš komu frį opinberum ašilum.  Ef įlitiš hefši veriš opinberaš, žį hefši žaš hleypt naušsynlegu lķfi ķ umręšuna og styrkt mįlstaš okkar sem voru nokkurn veginn aš berjast viš vindmyllur.  Andstęšingurinn įkvaš aš taka ekki į móti.  Fjįrmįlafyrirtękin hefšu ekki komist hjį žvķ aš taka til andsvara, ef minnisblaš Sešlabankans hefši veriš birt. 

En žetta er vatn undir brśna og telst glataš tękifęri.  Spurningin er hvort stjórnsżslan geti lęrt af žessu og hvernig hśn fer meš žann lęrdóm.  Ķ mķnu starfi žarf ég sķfellt aš nżta įföll og atvik til aš lęra af og koma ķ veg fyrir aš žaš endurtaki sig eša aš eitthvaš annaš geti gerst.  Ég tel aš Sešlabankinn og stjórnsżslan geti dregiš žann lęrdóm aš hunsa ekki svona ašvörun.  Eiga einhverjir aš segja af sér?  Žaš er śr vöndu aš rįša og fer eftir žvķ hver vissi hvaš.  Hver tók įkvöršun um aš hunsa įlitiš?  Hafi žaš veriš rįšherra, žį į hann aš taka hatt sinn og skó.  Svo einfalt er žaš.

Sešlabankinn getur ekki annaš en birt lögfręšiįlit LEX og minnisblaš ašallögfręšings bankans.  Honum er ekki stętt į öšru.  Bankinn žarf aš gera hreint fyrir sķnum dyrum og ekki vęri verra ef hann bęšist afsökunar į žvķ aš leyna žjóšina svona mikilvęgum upplżsingum.  Žaš er enginn aš segja aš bankinn hafi įtt aš kveša upp dóm, en ķ ljósi žeirrar umręšu sem bankinn segir sjįlfur aš hafi veriš ķ gangi, žį bar honum aš gera nišurstöšur įlitsins opinberar.  Žaš hefši veriš įkaflega gott veganesti fyrir hiš nżja Ķsland sem rķkisstjórn VG og Samfylkingarinnar voru aš bögglast viš aš skapa.  Žvķ mišur reyndist gamla Ķsland leyndarhyggju og pukurs rįša rķkjum og viš eigum žvķ mišur eftir aš sśpa seyšiš af žvķ į nęstu įrum.


mbl.is Sešlabankinn ekki dómstóll
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Fśsk og vanhęfi - Hverjir vissu žetta lķka?

Stundum veršur mašur alveg bit į bullinu sem gengur į ķ žessu žjóšfélagi.  Eitt svona dęmi birtist ķ svörum Sešlabanka Ķslands og Fjįrmįlaeftirlits til efnahags- og skattanefndar og višskiptanefndar, sem fjallaš er um ķ yfirlżsingu žingmanna Hreyfingarinnar.  Ég tek žaš fram, aš ég er bśinn aš hafa svörin undir höndum sķšan į mišvikudag og er ekki bśinn aš jafna mig į žessu ennžį.  Žaš eina sem hęgt er aš segja um žetta er fśsk og vanhęfi.

Sešlabankinn vissi

Ég ętla bara aš fjalla um svar Sešlabankans viš einni spurningu.  Spurning sem hljómaši sem hér segir:

Létu SĶ og FME vinna lögfręšiįlit um vęntanlegt lögmęti gengistryggšra lįna įšur en dómur féll og geta nefndirnar fengiš afrit žeirra?

Svar Sešlabankans er eftirfarandi:

Ķ tilefni af śtgįfu Sešlabanka Ķslands į fréttatilkynningu, hinn 6. maķ 2009, varšandi tiltekna framkvęmd til samręmis viš reglur um gjaldeyrismįl, aflaši Sešlabanki Ķslands lögfręšiįlits.  Meš fréttatilkynningunni skżrši Sešlabankinn śt afstöšu bankans og gjaldeyriseftirlitsins gagnvart slķkri lįnaframkvęmd.

Nįnar tiltekiš var leitaš til Lögmannsstofnunnar LEX og óskaš eftir įliti į žvķ hvort žęr ašgeršir sem vķsaš var til ķ fréttatilkynningu Sešlabankans vęru ķ samręmi viš lög nr. 38/2001 annars vegar, og hvert vęri inntak heimilda til aš verštryggja lįn ķ ķslenskum krónum meš hlišsjón af lögum nr. 38/2001 um vexti og verštryggingu hins vegar.  Nišurstaša įlitsins, sem dagsett er 12. maķ 2009, var sś aš žaš kynni aš vera óheimilt aš binda skuldbindingar ķ ķslenskum krónum viš gengi erlendra gjaldmišla, įn žess aš žaš hefši žó įhrif į heimildir til aš taka lįn ķ erlendri mynt, og jafnframt var ķ žvķ ljósi lögš til įkvešin breyting į įšur auglżstri framkvęmt į gjaldeyrisreglum og -eftirliti.

Ķ kjölfariš ritaši ašallögfręšingur Sešlabankans minnisblaš, dags. 18. maķ 2009, varšandi heimildir til gengistryggingar lįna skv. lögum nr. 38/2001 um vexti og verštryggingu, žar sem ofangreint lögfręšiįlit var reifaš og sś nišurstaša sett fram aš tekiš vęri undir lögfręšiįlitiš meš žeim fyrirvara, aš ekki vęru allir lögfręšingar sammįla um žį tślkun og aš dómstólar myndu eiga sķšast[a] oršiš.

Ég er eiginlega alveg kjaftstopp.  Sešlabanki Ķslands višurkennir aš hafa vitaš frį žvķ 12. maķ 2009 aš gengistrygging kynni aš vera óheimil og bankinn gerši ekki neitt (aš žvķ viršist) til aš bregšast viš žvķ.  Ég hélt aš tilmęli hans frį žvķ 30. jśnķ hafi einmitt veriš sett fram vegna įhyggju bankans af fjįrmįlastöšugleika og lagaskyldu um aš gera allt sem hęgt er til aš višhalda honum.  Mér sżnist sem Sešlabankinn hafi sjįlfur skapaš žann "óstöšugleika" sem hann taldi sig hafa veriš aš bregšast viš 30. jśnķ sl.  Ég spyr bara:  Hvaš er ķ gangi?  Er mönnum ekki sjįlfrįtt ķ fśskinu?

Ég krefst žess aš Sešlabankinn upplżsi hverja hann lét vita af įlitinu og hverjum hann sendi minnisblaš ašallögfręšings bankans.  Ég krefst einnig aš vita hvers vegna Sešlabankinn gerši ekki žetta įlit opinbert, žar sem žaš hafši mjög mikla žżšingu viš endurskipulagningu bankakerfisins.  Žį vil ég fį aš vita hvers vegna Sešlabankinn greip ekki inn ķ hina (lķklega) ólöglegu starfsemi fjįrmįlafyrirtękjanna.  Bankinn sį įstęšu til žess 30. jśnķ aš grķpa inn ķ dóm Hęstaréttar, žegar hann taldi lagaóvissu stefna fjįrmįlakerfinu ķ óvissu.  Hvers vegna gerši bankinn žaš ekki ķ fyrra sumar?

Svo verš ég aš hnżta ašeins ķ Morgunblašiš.  Póstur žingmanna Hreyfingarinnar fór śt kl. 12.15 ķ dag.  Frétt um lķklegast eina stęrstu yfirhylmingu Ķslandssögunnar birtist kl. 16.07.  Hvaš voru blašamenn aš gera allan žennan tķma?  Sķšan var fréttin (žegar ég opnaši hana) komin efst ķ innlendar fréttir ķ stašinn fyrir aš vera ašalfrétt sķšunnar.  Hvers konar fréttamat er žetta eiginlega?  Er kannski fyrrverandi sešlabankastjóri aš verja sķna fyrrum undirmenn fyrir réttmętri gagnrżni?


mbl.is Gagnrżna Sešlabankann harkalega
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Stórfrétt: Sešlabankinn žagši um lögfręšiįlit frį 12. maķ 2009

Tveir žingmenn Hreyfingarinnar, Margrét Tryggvadóttir og Žór Saari, sendu įšan tölvupóst til formanna višskiptanefndar og efnahags- og skattanefndar.  Afrit var sent į nefndarmenn, fjölmišla og auk žess sem hann var birtur į sķšu Hreyfingarinnar.  Žvķ mišur hafa fjölmišlar ekki ennžį séš įstęšu til aš fjalla um mįliš, žvķ žar er varpaš fram einhverri stęrstu sprengjum sem varpaš hefur veriš inn ķ umręšuna um lögmęti gengistryggingarinnar.  Hér er pósturinn og fjalla ég sķšan um innihald hans fyrir nešan:

Sęl Lilja og Helgi,

viš óskum eftir sameiginlegum fundi višskiptanefndar og efnahags- og skattanefndar vegna svara Sešlabanka Ķslands og Fjįrmįlaeftirlitsins til nefndanna viš fyrsta tękifęri.

Ķ framhaldi af dómi Hęstaréttar žann 19. jśnķ žar sem gengistrygging lįna var dęmd ólögleg voru fulltrśar Sešlabanka Ķslands og Fjįrmįlaeftirlitsins bošašir į sameiginlegan fund efnahags- og skattanefndar og višskiptanefndar. Ķ framhaldi af žeim fundi sem haldin var 5. jślķ voru stofnanirnar bešnar um svör viš įkvešnum spurningum sem nś hafa borist.

Svörin eru žess ešlis aš ekki er hęgt aš sętta sig viš žau įn frekari skżringa en žar kemur m.a. fram aš mikiš ósamręmi er ķ tölulegum gögnum stofnananna og aš mati sérfręšings munar jafnvel hundrušum milljarša į tölulegum nišurstöšum Sešlabankans og Fjįrmįlaeftirlitsins.

Alvarlegast ķ svörunum er žó aš fram kemur aš Sešlabankinn lét gera óhįš lögfręšiįlit į lögmęti gengistryggšra lįna og aš žaš lögfręšiįlit hafi gefiš til kynna aš gengistryggingin kynni aš vera óheimil. Ķ framhaldinu sendir ašallögfręšingur Sešlabankans frį sér minnisblaš žar sem tekiš er undir lögfręšiįlitiš. Óhįša įlitiš og minnisblaš ašallögfręšingsins eru dagsett 12. og 18. maķ 2009. Sešlabanki Ķslands hafši žvķ įkvešna vissu fyrir žvķ hver lķkleg nišurstaš mįlaferla yrši heilum žrettįn mįnušum fyrir dóm Hęstaréttar.

Sešlabanki Ķslands žarf aš śtskżra fyrir žingi og žjóš meš hverjum hann deildi žessum upplżsingum og ef hann hélt žeim fyrir sig, žį hvers vegna.  Gengistryggšu lįnin voru stór hluti af uppgjörinu milli gömlu og nżju bankanna sem fram fór um haustiš 2009 og lögmęti žeirra mikilvert ķ žvķ ferli. Til upprifjunar skal į žaš minnt aš stórs hluti žingmanna og almenningur hefur lengi veriš kallaš eftir almennum ašgeršum til leišréttingar į skuldum heimilanna, m.a. til aš eyša žeirri óvissu sem skapašist fyrir efnahagslķfiš ķ heild til lengri tķma litiš, ef ekki yrši gripiš slķkra ašgerša. Meš upplżsingar frį Sešlabankanum um ofangreint lögfręšiįlit eru meiri lķkur en minni į žvķ aš Alžingi hefši tekiš af skariš og nįš saman um almennar ašgeršir og žar meš eytt žeirri óvissu sem og žörfinni į mįlaferlum sem nś valda endurreisn efnahagslķfsins óžolandi og óžarfa töfum.

Žaš er žvķ krafa Hreyfingarinnar aš fulltrśar Fjįrmįlaeftirlitsins, Sešlabankans og Bankasżslu rķkisins verši bošašir į sameiginlegan fund efnahags- og skattanefndar og višskiptanefndar til aš gera frekari grein fyrir žeim svörum sem fram eru sett ķ įšurnefndum bréfum dagsettum 27. jślķ (FME) og 30. jślķ (SĶ).

Margrét Tryggvadóttir

Žór Saari

žingmenn Hreyfingarinnar

Ég veit ekki hvort fólk įtti sig almennilega į žessu.  Sešlabanki Ķslands vissi ķ maķ 2009, jį maķ 2009, aš gengistrygging kynni aš vera óheimil og ašallögfręšingur bankans skrifaši minnisblaš 18. maķ 2009, žar sem hann tekur undir žennan skilning.

Ég er eiginlega alveg kjaftstopp.  Sešlabanki Ķslands višurkennir aš hafa vitaš frį žvķ 12. maķ 2009 aš gengistrygging kynni aš vera óheimil og bankinn gerši ekki neitt (aš žvķ viršist) til aš bregšast viš žvķ.  Ég hélt aš tilmęli hans frį žvķ 30. jśnķ hafi einmitt veriš sett fram vegna įhyggju bankans af fjįrmįlastöšugleika og lagaskyldu um aš gera allt sem hęgt er til aš višhalda honum.  Mér sżnist sem Sešlabankinn hafi sjįlfur skapaš žann "óstöšugleika" sem hann taldi sig hafa veriš aš bregšast viš 30. jśnķ sl.  Ég spyr bara:  Hvaš er ķ gangi?  Er mönnum ekki sjįlfrįtt ķ fśskinu?

Ég krefst žess aš Sešlabankinn upplżsi hverja hann lét vita af įlitinu og hverjum hann sendi minnisblaš ašallögfręšings bankans.  Ég krefst einnig aš vita hvers vegna Sešlabankinn gerši ekki žetta įlit opinbert, žar sem žaš hafši mjög mikla žżšingu viš endurskipulagningu bankakerfisins.  Žį vil ég fį aš vita hvers vegna Sešlabankinn greip ekki inn ķ hina (lķklega) ólöglegu starfsemi fjįrmįlafyrirtękjanna.  Bankinn sį įstęšu til žess 30. jśnķ aš grķpa inn ķ dóm Hęstaréttar, žegar hann taldi lagaóvissu stefna fjįrmįlakerfinu ķ óvissu.  Hvers vegna gerši bankinn žaš ekki ķ fyrra sumar?

Tölur FME ašrar en Sešlabankans

Ég vil lķka vekja athygli į žvķ sem fjallaš er um tölur FME um kostnaš fjįrmįlakerfisins vegna dóma Hęstaréttar og žess aš nota mismunandi vaxtaforsendur.  Ég er nefnilega žessi sérfręšingur sem vķsaš er til ķ bréfi žingmannanna og įn žess aš brjóta trśnaš um tölurnar, žį get ég sagt aš žaš er ekki heil brś ķ śtreikningum FME.  Slengt er fram tölum įn rökstušnings.  Tölur FME eru sérstaklega įhugaveršar ķ ljósi yfirlżsinga minnst tveggja rįšherra, Sešlabankans og forstjóra FME um aš allt aš 350 milljaršar geti falliš į skattgreišendur verši samningsvextir lįtnir standa į gengistryggšum lįnum.  Fljótt į litiš er EKKERT ķ svari FME sem styšur žį stašhęfingu.  EKKERT.  Stašhęfingin er svo tilhęfulaus, aš ég mun ķ framtķšinni efast um sannleiksgildi alls sem frį Gunnari Andersen kemur. 

Žaš er rétt aš ķ svörtustu svišsmyndinni reiknar FME śt aš įhrifin geti oršiš nįlęgt 350 milljöršum, en žaš er ekkert ķ sem bendir til žess aš eitthvaš nįlęgt žeirri upphęš falli į skattgreišendur, žó svartasta svišsmyndin verši aš veruleika.  Ekki er tekiš tillit til afslįttar sem fjįrmįlafyrirtękin fengu frį eldri kennitölum sķnum.  Ķslandsbanki fékk 47% afslįtt af sķnum lįnasöfnum, Landsbankinn fékk 34% afslįtt af lįnasöfnum heimilanna og örugglega meira af lįnsöfnum fyrirtękjanna og Arion banki fékk 24% afslįtt af lįnasöfnum heimilanna.  Žaš er fįrįnlegt aš taka ekki tillit žessa afslįttar ķ śtreikningum FME.  Hafi bankarnir ętlaš aš nżta sér žennan afslįtt til framtķšartekna, žį er žaš nįttśrulega ekkert annaš en žjófnašur.  Auk žess metur FME aš tjón, sem einkafyrirtękin Lżsing, Avant og SP-fjįrmögnun verša fyrir vegna bķlalįna, lendi į skattgreišendum.  Žaš er nįttśrulega ótrśleg žvęla.

FME segir vissulega aš „[h]eildarlękkun veršur vegna lękkunar į höfušstól lįnasamninga, nśvirts taps į framtķšargreišsluflęši, śtborgunar vegna opinna lįnasamninga og uppgreiddra lįnasamninga“.  Hér vantar sundurlišun.  Hér vantar lķka aš tilgreina hvernig „nśvirt tap į framtķšargreišsluflęši“ veršur til.  Hvaša vexti var mišaš viš, hvaša veršbólgu og įhrifin af žvķ aš lįnin innheimtist betur eša verr eftir žvķ hvaša leiš veršur farin.  Ef ég į aš segja eins og er, žį segja tölur FME nįkvęmlega ekki neitt.  Žaš er ómögulegt aš segja til um hvort žęr eru réttar eša rangar.  Žaš er ekki į žeim byggjandi.  Svo einfalt er žaš.

Žess fyrir utan, žį mótmęli ég žvķ aš tjón einkafyrirtękjanna Lżsingar, Avant og SP-fjįrmögnunar sé įhyggjuefni skattgreišenda eša rķkisins.  Okkur kemur nįkvęmlega ekkert viš hvort žessi fyrirtęki tapi į žvķ aš fara aš lögum.  Žau eru lögbrjótarnir og eigendur žeirra og kröfuhafar verša aš taka į sig tapiš.  Žį er "tapiš" sem gęti lent į rķkinu vegna heimilanna allt ķ einu oršiš aš engu.  Ég mótmęli žvķ lķka aš žaš hafi įhrif į fjįrmįlastöšugleika, eins og SĶ og FME héldu fram, žegar stofnanirnar hvöttu fjįrmįlafyrirtęki til lögbrota, aš nokkur einkarekin fjįrmögnunarfyrirtęki fari į hausinn.  Žaš er lķka śt ķ hött aš Sešlabankinn sé allt ķ einu aš verja slķk fyrirtęki, žegar bankinn viršist hafa hylmt yfir meš lögbrjótum ķ 15 mįnuši.  Mikiš hefši bara veriš gott, ef Sešlabankinn hefši sżnt vęntumžykju sķna um fjįrmįlastöšugleika strax eftir aš hann komst aš lögbrotum fjįrmįlafyrirtękjanna meš žvķ aš gera žį strax eitthvaš annaš ķ mįlunum, en aš breyta tölfręšisamantekt sinni.  Verša žaš aš teljast einhver aumustu višbrögš viš žeirri ógn, sem bankinn sér ķ lögbrotinu nśna eftir aš Hęstiréttur hefur tekiš undir lögfręšiįlit Sešlabankans.  Bankinn vissi af žvķ ķ 15 mįnuši, aš gengistryggingin kynni aš vera ólögleg og žaš er žvķ rétt sem ég sagši um daginn:  Mistök embęttismanna og rįšherra kosta skattgreišendur hugsanlega 100 milljarša - Lįn heimilanna eru ekki įstęšan.  Jį, žaš voru mistök Sešlabankans sem žarna skipta mįli, ekki lįn heimilanna.  Mér sżnist sem žaš kosti fjįrmįlafyrirtękin eitthvaš aš fara aš lögum, en aš halda žvķ fram aš lįn heimilanna valdi žvķ aš allt aš 350 milljaršar falli į rķkiš žaš tilbśningur og heldur ekki vatni.  Gleymum žvķ svo ekki sem ég nefndi aš ofan aš Ķslandsbanki fékk aš jafnaši 47% afslįtt af lįnasöfnum sķnum, Landsbankinn 34% af lįnum heimilanna og Arion banki 24%.  Ekki reyna eitt augnablik aš telja mér trś um aš afslįtturinn į óverštryggšum krónulįnum og verštryggšum krónulįnum hafi veriš jafnhįr og af gengistryggšum lįnum. Nei, afslįtturinn af gengistryggšum lįnum var margfalt meiri en af krónulįnunum og FME getur ekki leyft sér aš reikna įhrif af einhverju sem žegar hefur fengist afslįttur af, nema aušvitaš aš aldrei hafi stašiš til aš lįta višskiptavinina njóta afslįttarins. Höfum svo loks ķ huga, aš endurskoša į (a.m.k. ķ sumum tilfellum) uppgjöriš milli gömlu bankanna og nżju įriš 2012.  Žį mun gefast tękifęri til aš leišrétta afslįttinn hafi veršmęti lįnasafnanna ekki veriš žaš sem gert var rįš fyrir.

Mér finnst aš žingnefndirnar tvęr: efnahags- og skattanefndar og višskiptanefndar, eigi aš kalla SĶ og FME aftur fyrir og krefjast frekari skżringa.  Ekki į aš sleppa žeim viš žį śtśrsnśninga, sem koma fram ķ svörum žeirra og ekki į aš leyfa žeim aš komast upp meš FŚSK.


« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Höfundur

Marinó G. Njálsson
Marinó G. Njálsson
Upplýsingaöryggi og persónuvernd eru mínar ær og kýr, þó ég blaðri um allt og ekkert hér á blogginu. Er í Hagsmunasamtökum heimilanna og berst fyrir réttlæti fyrir heimili í landinu.  Loks er ég faggiltur leiðsögumaður.  Netfangið mitt er mgn@islandia.is og netfang fyrirtækisins oryggi@internet.is.

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (28.3.): 81
  • Sl. sólarhring: 143
  • Sl. viku: 644
  • Frį upphafi: 1677661

Annaš

  • Innlit ķ dag: 8
  • Innlit sl. viku: 53
  • Gestir ķ dag: 6
  • IP-tölur ķ dag: 6

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband