Stöndum vörð um heimilin - Ræða flutt á Austurvelli 21.02.2009

Það er komin ný ríkisstjórn og það örlar á breytingum, enda tími til kominn.  Um þessar mundir er tæpt ár frá því að efnahagslífið tók sína fyrstu skörpu dýfu sem endaði í hruninu í haust.  Það var nefnilega í mars á síðasta ári sem krónan féll og verðbólgan fór verulega á skrið.  Samt er verið að telja okkur trú um að fyrst og fremst þurfi að leysa vandann vegna hruns bankanna.  Það er bara ekki satt.  Vissuð þið að verðbólga frá janúar fram í maí í fyrra var meiri en á jafn mörgum mánuðum frá september í haust fram í janúar á þessu ári.  Það munar umtalsverðu.  Svo segja menn að það þurfi ekki að leysa vandann sem skapaðist fyrir hrunið.  Ég heyri fólk meira að segja kvarta yfir því verið sé að bjarga þeim sem lentu í vanda áður en bankarnir hrundu.  Þeim hafi bara verið nær að passa sig ekki betur.

Ég sit í stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna.  Stjórnarskiptin um daginn eru ekki endalok baráttu okkar fyrir hagsmunum heimilanna.  Við erum rétt byrjuð.  En við getum það ekki nema með ykkar hjálp og því vil ég hvetja alla, sem ekki hafa gert það, að ganga í samtökin með því að skrá sig á heimsíðum samtakanna.  Við ætlum ekki að hætta baráttu okkar fyrr en búið er að slá skjaldborg um heimilin og verja það verðmætasta sem til er í samfélaginu, fjölskylduna og þá fyrst og fremst börnin, fyrir ágangi kröfuhafa.  Þessara sömu kröfuhafa, sem keyrðu allt í kaf og ætla nú að nota húsnæðið OKKAR til að bjarga sjálfum sér.  Þeir eiga ekkert inni hjá okkur.  Það erum við sem eigum heilmikið inni hjá þeim.  Til dæmis væri einföld beiðni um fyrirgefningu gott fyrsta skref í staðinn fyrir að segja „Ég ber ekki ábyrgð“.  Við vitum alveg, að þetta átti ekki að enda svona.  En ælan er samt út um allt. 

Við eigum kröfu um að þeir komi að borðinu með alla sína peninga, líka þá sem geymdir eru á leynireikningum í skattaskjólum, og taki byrðarnar af almenningi.  Við eigum kröfu um að þeir komi og þrífi æluna upp eftir sjálfa sig.

---

Ég skil vel að það þurfi að endurfjármagna bankakerfið.  Ég skil vel að það hafi þurft að vernda innistæður á bankareikningum.  Ég skil líka vel að rétta þurfi af Seðlabankann eftir að stjórnendur hans settu hann í þrot.  En ég skil ekki af hverju það á að gera þetta allt með fasteignum landsmanna, fasteignunum okkar.  Ég skil ekki af hverju ríkisbönkunum er sett sjálfdæmi um það hverjir fá að halda húsum sínum og hverjir ekki.  Ég skil heldur ekki hvers vegna ekki var gengið strax í að stöðva aðfarir og nauðungarsölur.  Og ég skil alls ekki, af hverju kröfuhafar geta keypt eignir á spottprís og síðan krafið þann sem var að missa húsið sitt, fyrir næstum ekki neitt, um afganginn af skuldinni.  Hér er eitthvað stórvægilegt að.  Þessu verður að breyta.

En hver er vandi heimilanna?  Okkur er talið trú um að allt sé þetta hruni bankanna að kenna.  En það er ekki rétt.  Greiðslubyrði minna lána jókst löngu áður en bankarnir hrundu og löngu áður en krónan tók dýfu í mars 2008.  Vissuð þið að hækkun vísitölu neysluverðs er yfir 65% frá því að Seðlabankinn tók upp verðbólgumarkmið í marslok árið 2001.  Vissuð þið að á þeim 95 mánuðum sem Seðlabankinn hefur haft verðbólgumarkmið, hefur bankanum aðeins 17 sinnum tekist að halda verðbólgunni innan þeirra marka.  (Það þætti nú ekki góð frammistaða á prófi.)  Og vissuð þið að frá árinu 2000, þá hafa lán heimilanna hækkað um sem nemur 700 milljörðum vegna verðtryggingar og gengistryggingar.  Já, þessir 700 milljarða hafa lagst á lánin okkar vegna verðbólgu og lækkunar á gengi krónunnar.  Af 2.000 milljarða skuldum heimilanna um síðustu áramót voru yfir 700 milljarðar sem við tókum ekki einu sinni að láni, en eigum samt að borga.

Það er sagt að bankarnir hafi gert Ísland að risastórum vogunarsjóði, en vitið hvað:  Ísland er búið að vera risastór vogunarsjóður frá því að verðtrygging lána var tekin upp.  Verðtryggingin verður að hverfa og það sem fyrst.

Monopoly leik bankanna er lokið.  Einn leikmaðurinn er eftir með nánast allt.  Hinir eru gjaldþrota eða veðsettir upp fyrir haus.  Hvaða afleiðingu hefur það?  Tekjustreymið stoppar.  Fólk hættir að geta greitt fyrir nauðþurftir, fyrirtæki leggja upp laupana og störf tapast, innviðir samfélagsins bogna eða jafnvel brotna.  Meðan stærri og stærri hluti tekna heimila og fyrirtækja fer í að greiða bönkunum, þá hægist á hagkerfinu.  Peningakerfið er blóðrás hagkerfisins og peningarnir blóðið.  Ef einn hluti hagkerfisins sogar til sín allt blóðið, þá veslast aðrir hlutar upp og deyja.  Þess vegna verðum við að breyta flæðinu.  Við verðum að beina peningunum um allt hagkerfið.  Þannig og aðeins þannig verndum við störfin.  Og þannig og aðeins þannig sláum við skjaldborg um heimilin.  Þetta verður ekki gert nema með því að fara í gríðarlega niðurfærslu skulda.  Við getum sagt að bankakerfið þurfi að skila góssinu.  Það þarf að gefa upp á nýtt.

Við hjá Hagsmunasamtökum heimilanna höfum sett fram kröfur um breytingar.  Sumar þarf að uppfylla ekki seinna en strax.  Aðrar eru lengri tíma markmið.  En kröfur okkar eru skýrar, nauðsynlegar og réttlátar:

1. Við viljum tafarlausa tímabundna stöðvun fjárnáma og nauðungaruppboða heimila.  Frumvarpið er komið fram, en þar til það hefur verið samþykkt halda aðfarir áfram.
2. Við viljum leiðréttingu á verðtryggðum lánum.  Okkar hugmynd er að sett verði afturvirkt til 1. janúar 2008 þak á verðtryggingu, þannig að árleg verðtrygging geti hæst verið 4%.
3. Við viljum leiðréttingu á gengistryggðum lánum.  
4. Við viljum að frumvarp til laga um greiðsluaðlögun verði afgreitt svo fljótt sem auðið er sem lög frá Alþingi
5. Við viljum afnám verðtryggingar innan fárra ára.
6. Við viljum jöfnun á áhættu milli lánveitenda og lántakenda með þaki á vexti.
7. Við viljum að ekki sé hægt að elta skuldara eftir að búið er að taka eign sem sett var að veði.
8. Síðan viljum við sjá samfélagslega ábyrgð fjármálafyrirtækja, þar sem hagsmunir þjóðarinnar skipta meira máli en stundargróði.

Ég vil einnig sjá að staðið sé vörð um störfin í landinu.  Ég vil frekar að fyrirtækjum sé borgað fyrir að hafa fólk í vinnu, en fólki sé borgað fyrir að hafa ekki vinnu.  Ég auglýsi eftir nýrri hugsun í atvinnusköpun og uppbyggingu.  En fyrst og fremst þá þurfum við von.  Við þurfum að sjá að landinu stjórni ríkisstjórn sem þorir, getur og vill.

Takk fyrir mig.

Athugasemdir

[Baldvin Jónsson, 21.2.2009 kl. 18:28]

Frábær grein Marínó og ég hreifst alveg sérstaklega af niðurlaginu: "Ég vil frekar að fyrirtækjum sé borgað fyrir að hafa fólk í vinnu, en fólki sé borgað fyrir að hafa ekki vinnu."

Afar góðar hugmyndir hérna!

[Marinó G. Njálsson, 21.2.2009 kl. 19:02]

Takk fyrir það, Baldvin.  Þetta niðurlag mitt er ég búinn að birta nokkrum sinnum, m.a. Mikilvægast að varðveita störfin frá 23.11.2008 og Að halda uppi atvinnu skiptir sköpum frá 5.11.2008 (þó ég þar ekki nákvæmlega sama orðalag).  En ég hef svo sem verið að leggja fram alls konar tillögur frá því snemma á síðasta ári, en ég er greinilega ekki að tala fyrir réttum hópi áheyrenda.

[Rakel Sigurgeirsdóttir, 21.2.2009 kl. 19:42]

Það er hreint út sagt magnað að lesa þessa frábæru ræðu! Mér finnst alveg dásamlegt hvað þú ert skýr í hugsun og hvað þú kemur því sem þú hefur að segja vel frá þér. Það er hreinlega magnað! Mér finnst ræðan þín ótrúlega kraftmikil og sönn frá upphafi til enda! Kannski er það besta við hana það að þú bendir á lausnir ekki síður en það hver forgangsatriðin eru!

[Björn Kristinsson (IP-tala skráð) 21.2.2009 kl. 20:18]

Sæll Marinó,

Verður að koma hagsmunamálum neytenda á alþingi. Á þing með þig og aðra sem eru að alvöru í þessu málum. Þurfum fólk eins og þig Marinó.

[Hlédís, 21.2.2009 kl. 20:29]

Þakka góða ræðu, Marínó! Segi eins og Rakel - Það besta er að þú bendir á aðferðir til lausnar vandanum sem blasir við.

[Offari, 21.2.2009 kl. 20:38]

Takk fyrir Marinó. Ég vona svo sannarlega að margir hafi hlustað á þig. Og að frambjóðendur skilji hvað gera þarf.

[Kolbrún Stefánsdóttir, 21.2.2009 kl. 21:05]

Sæll Flott hjá þér. Ég held að þegar fyrstu aðgerðir voru kynntar þá hafi margir tekið það svo að það ætti að greiða fyrirtækjum frekar en fólkinu fyrir að fara heim. Ég var meðal þeirra sem tók því þannig. Í kjölfarið sögðu fyrirtækin fólki upp en tilkynnti að það væri bara út af uppsagnarfresti oþh. Þetta er góð hugmynd bæði hvað varðar þjóðfélagið og einstaklingana en það þarf að setja einhverjar reglur um það til að það verði ekki stórlega misnotað. Til lukku með þetta kveðja Kolla.

[Marinó G. Njálsson, 21.2.2009 kl. 22:06]

Björn, þingið er góður staður til að drepa frumkvæði og hugmyndaauðgi.  Það er ekki staður fyrir mig.  Takk fyrir trú þína á mér.

Kolbrún, svona kerfi verður misnotað, en það er fórnarkostnaðurinn sem við verðum að greiða fyrir það að hlada uppi atvinnu.

[Marinó G. Njálsson, 21.2.2009 kl. 22:08]

Hér hlekkur á ræður dagsins hjá RÚV: http://http.ruv.straumar.is/static.ruv.is/vefur/austurvollur_21022009.mp3

[Guðmundur Jónsson, 21.2.2009 kl. 23:03]

 þak á verðtryggingu

Leiðin í því er að ég held að skipta um vísitölu fyrir faseignaveðlán, setja vísitölu faseignaverðs í staðin fyrir lánskjaravísitölu í fyrirfram ákveðin tíma til dæmis afturvirkt frá júní 2008 til júní 2010. Með þessu fæst sanngjörn tengin fasteinalána við raunvirði fasteigna.  Samhliða þessu þarf svo að endurfjármagna nýju bankana hressilega eins og fyrirhugað er að gera sem kæmi þá af stað verðbólgu en hún er jú allra meina bót í kreppu.

Vandamálið og lausnin

[Marinó G. Njálsson, 21.2.2009 kl. 23:58]

Guðmundur, ég held ekki að við ættum að festa okkur í svona óvissar, óstjórnanlega vísitölur.  Ef við viljum nota einhverja tengingu, þá ættum við að nota hagvöxt.  Ástæðan er einföld.  Hagvöxtur mælir verðmætabreytinguna í þjóðfélaginu.  Sérhver breyting á verðgildi höfuðstóls lána, sem er meiri en verðmætaaukingin í þjóðfélaginu, er marklaus.  Við gætum einnig notað kaupmátt, en hann lýsir kaupgetu almennings, en þetta yrði þá að vera kaupmáttaraukning skilgreindshóps eins og lífeyrisþega eða láglaunafólks, en ekki almenn kaupmáttaraukning.  Við verðum að sjá til þess að fólkið með lægstu tekjurnar hafi efni á að greiða af lánunum sínum.  Fólkið sem er bundið við samningstaxta.

Það skal tekið fram, að ég er búinn að vera að velta þessu fyrir mér lengi og ég sé enga aðra aðferð taka sanngjarnar á þessu, ef við ætlum á annað borð að vera með vísitölutengingu.  Þetta er náttúrulega framtíðarmúsík, en fyrirliggjandi vanda þarf að greiða úr.  Þessi tillaga um afturvirka fasteignavísitölu fyrir afmarkaðan tíma er gott og blessað, en hún mun bara virka fyrir afmarkaðan tíma.  Eftir það mun þeir sem þurfa hækkunina fara að spila á kerfið.

[Hólmfríður Bjarnadóttir, 22.2.2009 kl. 00:37]

Frábær ræða og gottað vita til þess að fólk eins og þú sé innan Hagsmunasamtaka heimilanna. Það nefnilega ekki nóg að hafa skoðanir, það þarf að koma þeim í orð og hafa kunnáttu til að rökstyðja þær.

Þú hefur fengið hæfileikann til að orða hlutina og aflað þér kunnáttu til rökstuðnings. Bestu þakkir fyrir.

Hvet alla sem orð mín sjá að ganga til liðs við Hagsmunasamtök heimilanna, þau verður að efla eins og kostur er.

[Viðar Jensson (IP-tala skráð) 22.2.2009 kl. 00:59]

Sæll og til hamingju með daginn!

Ég gladdist að sjá að þú hefðir verið valinn einn af ræðumönnum dagins á 20. fundi Radda fólksins. Ég hef reglulega lesið bloggið þitt og fylgst með tillögum þínum og skrifum undanfarna mánuði. Ég hef mætt á 14 af þessum 20 en komst því miður ekki í dag. Það kemur enginn til með að gera þetta fyrir okkur og því best að gera okkur grein fyrir því að við þurfum að standa saman. Ég las ræðuna þína og kom það mér ekki á óvart hvað hún er hnýtmiðuð og skynsöm.

 kv,

Viðar

[Svala Jónsdóttir, 22.2.2009 kl. 01:18]

Flott ræða!

[Alma Jenny Guðmundsdóttir, 22.2.2009 kl. 01:59]

Marinó í fyrsta lagi langar mig til að þakka þér fyrir öll þín skrif hér á netinu.  Þú býrð yfir þeim eiginleika að geta komið með skýrar og rökfastar útskýringar og tillögur.

Ég keypti mína fyrstu íbúð árið 1982/4 (var í byggingu) þá var lánskjaravísitala  yfir 100% en kaupgjaldsvísitala sem hafði hækkað einnig en ekki í samræmi við lánskjaravísitöku, afnumin.

Eftir að hafa greitt reglulega af íbúð minni um 15 ára skeið, seldi ég hana og átti ,,ekkert" - það er o krónur.  Nú eru 2 ár síðan ég keypti mér litlu sætu íbúðina - og stefni hraðbyri í slíka verðbólgu/gengisvitleysu aftur.

Það verður að gera eitthvað í þessum málum, barnanna okkar vegna og barnabarna.

Hef skráð mig á hagsmunasamtök heimilanna.

Við sem erum ekki að vinna þessa dagana ættum að standa á Austurvelli alla virka daga og láta þingmenn vita af okkur þar fyrir utan með okkar kröfur.

Ég komst ekki á fund í dag en hef oftast mætt.

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 09:30]

Vandamálið er að veðin í eignunum endurspegla ekki raunvirði. Með því að setja  4% þak á vísitölu fasteinaveða er ekki verið að taka á því. það mundi þá hugsanleg þýða að þegar nýtt fé kemur í bankanna verðir það allt rifið út til húsakaupa Eða ef verðbólga verður meiri en 4% verða eingin fasteignaviðskipti á íslandi uns 4 % þakið verður afnumið. Það vantar inn í myndina hjá ykkur að það verður að vera hægt að lána áfram til húsbygginga eða húsakaupa eftir að búið er að festa vísitöluna í max 4%.  Eða á þetta þak bara að vera fyrir gömul lán ? Þetta vísitölumál hangir nefnilega saman við fyrirsjáanlega möguleika á endurfjármögnun lánastofnanna og það verður að taka með í reikninginn. þá á ég við að það verður að vera hægt að afskrifa eignir þeirra (með verðbólgu) án þess að eyðileggja möguleik þeirra á áframhaldandi lánastarfsemi á fasteignamarkaði.

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 11:32]

Guðmundur, það verður að fara saman niðurfærsla og þak.  Þess vegna viljum við að þetta þak sé afturvirkt til 1. janúar 2008.  Síðan þarf að fara í uppskurð á kerfinu.  Það er skrímsli sem étur allt á vegi sínum.  Ég er búinn að vera að tala um þetta frá því í október einfaldlega vegna þess að vandinn er búinn að vera að byggjast upp í langan tíma.  Það er eins og ég bendi á í ræðunni minni:  65% verðbólga frá því að verðbólgumarkmið voru tekin upp.  Ef við miðum við 4% verðbólgu á ári á sama tíma, þá hefði verðbólgan verið tæp 37% og miðað við 2,5% verðbólgumarkmiðin erum við að tala um innan við 22% verðbólgu.  Þetta er munur upp á annars vegar 28% og hins vegar 43%.  Síðan birtist um daginn frétt, þar sem haft var eftir Seðlabankanum að verðbætur hafi verið ofmetnar um 0,5 - 2% á ári, sem bætist þá ofan á þessi 65%!  Þetta er vandinn okkar og við hefðum líklegast þolað 18% verðbólguna núna, ef ekki væri fyrir allt hitt sem var á undan gengið.

[Björn Jónasson (IP-tala skráð) 22.2.2009 kl. 12:28]

Hvergi á blogginu hefur birst jafn mikil hugarorka og á bloggi Marinós. Hvergi fer fram jafn öguð umræða. Að missa Marinó á þing væri skelfilegt.

Þetta blogg er að mínu mati heimasíða heilbrigðrar skynsemi.

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 12:57]

Enn sama villan Marinó.  þú gefur þér að eftir innspýtingu á fé í hagkrfið sem mun nema meira en einni miljón á íbúa landsins verði verðbólga um og innan við 4% ? það er spámennska sem ég skrifa ekki uppá.

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 13:55]

Nei, Guðmundur, ég er ekki að gefa mér að verðbólgan verði innan við 4%.  Ég er bara að segja, að verði verðbólgan EKKI innan við 4%, þá megi bara bæta 4% árlega ofan á lánin í formi verðbóta.  Langtímamarkmið er að afnema verðtrygginguna og hafa gjaldmiðil sem er alþjóðlegur og stöðugur miðað við helstu gjaldmiðla í heimi.  Menn hafa raunar gengið svo langt í umræðunni úti í heimi, að nauðsynlegt sé að festa alla gjaldmiðla, þannig að spákaupmenn geti ekki spilað á sveiflur milli gjaldmiðla

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 13:59]

Björn, ég þakka hlý orð.  Í mínum huga á öl umræða að snúast um heilbrigða skynsemi og hafa það sem sannara reynist.  Ég hef reynt að hafa það að leiðarljósi í mínum skrifum og það er gott fólk kunni að meta það.

[Hlédís, 22.2.2009 kl. 14:07]

Marínó! Skortur á Heilbrigðri skynsemi og Heiðarleika hefur valdið stórtjóni á Íslandi undanfarna áratugi og er sennilega enn stærsti vandinn. Það er von menn kunni að meta þig.

[Rakel Sigurgeirsdóttir, 22.2.2009 kl. 14:34]

Tek undir með Hlédísi

[Kolbrún Stefánsdóttir, 22.2.2009 kl. 14:37]

Tek undir með Hlédísi og Rakel

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 16:20]

Þá spyr ég aftur. Ef við verðum segjum með verðbólgu upp á 20% á miðju ári 2011. Hvað þá ?  Á þá bara að handstýra útlánum úr gjaldþrota íbúðarlánasjóði sem mun þá verða að reka með sífelt nýju fé frá ríkisjóði með óðaverðbólgu á næstu grösum. Eða á að gera eins og Gordon Brown hóta bara bankastjórunum öllu illiu nema þeir láni út fé. 

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 16:45]

Guðmundur, það mun ekki duga að afnema eða setja bara þak á verðtryggð útlán frá fjármálafyrirtækjunum.  Þetta þarf að ná yfir alla keðjuna.  Í mínum huga er ekki til neitt sem heitir "það er ekki hægt".  Spurningin er hvernig er þetta hægt og viljum við fara þá leið.

En varðandi verðtrygginguna, þá verðum við líka að spyrja:  Hvað kostar að hafa kerfið óbreytt?  Það er kostnaður og ávinningur af öllum breytingum.  Helsta ástæða fyrir því að hætt er við breytingar er hræðslan við hið óþekkta.  Það er gott áður en farið er út í breytingar að hugsa um hvað gæti farið úrskeiðis.  Ég ötull talsmaður þess að fara varlega og að í upphafi skuli endann skoða, en nú erum við búinn að klessukeyra hagkerfið með fyrri aðferð.  Mér sýnist ekki hún vera fullreynd og við verðum að breyta til.  Það þarf að útfæra þessa hugmynd, en við eigum í mínum huga ekki nema tvo kosti:  Banna verðtrygginguna eða koma á hana böndum.

Eitt í viðbót:  Kaupþing ætlar að afskrifa 950 milljarða og Landsbankinn 1100 milljarða af innlendum lánum, svo kemur Glitnir líklegast með eitthvað álíka.  Við höfum þarna líklegast um 3.000 milljarða sem svara til 60-70% af öllum útlánum þeirra hér á landi.  Hvað segir þetta?  Ég get ekki skilið það öðru vísi en að menn telji kröfurnar tapaðar, að erfitt verði að endurheimta þær.  Ef verðtrygging eða gengistrygging hefðu EKKI hækkað höfuðstóla lánanna, þá stæðu bankarnir einfaldlega EKKI frammi fyrir þessum vanda.

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 17:14]

Nú er ég fylgjandi flestu því sem þú hefur fram að færa Marinó og vil nota tækifærið til að hrósa þér fyrir þitt framlag í þessu.

En varðandi verðtrygginguna þá  má kannski segja að núna er hún til bölvunar en þegar nýtt fé kemur í bankana er líklegt að hún gæti verið það sem þarft til að keyra hagkerfið áfram. Ég vona að mér hafi tekist að draga fram það sem ég held að skipti máli í þessu.

Þessar afskriftir kaupþings og landsbankans eru að ég held ekki í hefðbundnum fasteignalánum heldur eigöngu lán til innlendra aðila í útrás sem voru tekin út á veð í hlutabréfabólunni sem er sprunginn eins og við vitum og því búið að afskrifa bæði eignir og skuldir þar. Í fasteignalánunum er bara búið að afskrifa eignir (fasteignaverðið) en það á eftir að afskrifa skuldirnar ( fasteignaveðlánin). og það er það sem við erum að gera með því að höggva á verðtrygginguna.

[Hlédís, 22.2.2009 kl. 19:17]

Keyra hagkerfið áfram á verðtryggingu lána í næsta hring! Af hverju? Af því það hentar til viðhalds verðbólgu svo lánastofnanir græði  meira o s frv ...fram að næsta hruni?!

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 20:24]

nýja féð sem ríkistjórnin er að lofa bönkunum er líklegt til að valda verðbólguskoti einhvertíma í framtíðinn hugsanlega 2011 til 2012 ef bankarnir eru allir að bíða eftir því gerist þá kemur upp svipuð staða og í betlandi núna Fullt til af pundum en eingin þorir að lána þau og hr Brúnn klórar sér bara í hausnum. 

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 21:07]

Guðmundur, ég er ekki viss um að skortur á fjármagni sé endilega það sem er að hrjá okkur núna.  Ég held að það sé skortur á fjármagni á viðundandi kjörum.  Ég er t.d. búinn að fá alls konar "kostakjör" upp á síðkastið, en þau eru flest þannig að maður þarf að vera með slæmt tilfelli af sjálfseyðingarhvöt til að taka slíku boði eða gjörsamlega kominn með bakið upp við vegginn.

[EE elle (IP-tala skráð) 22.2.2009 kl. 21:11]

Takk kærlega fyrir þetta Marinó.  Heiðskírt og tært og punkturinn yfir i-ið kom nánast í hverri setningu, þó sum víslitölu-dæmin á milli ykkar Guðmundar geti vafist fyrir manni.  Og já, það yrði skelfilegt að missa þig inn á þing eins og var sagt að ofan.  Þar skemmist sálin.

[Guðmundur Jónsson, 22.2.2009 kl. 22:27]

Skortur á Íslenskum krónum mun augljóslega ekki há okkur enda getum við stýrt framboði á þeim en það er hinsvegar viljinn til að nota þær sem gæti þvælst illa fyrir eins og raunin er með bresku pundin og víðar nú um stundir. þess vegna held ég að á meðan verið er að endurfjármagna bankanan sé verðtryggingin af hinu góða. Í þessu ljósi legg ég til að afskriftir á fasteinaveðlánum verði tekinn strax með því að láta lánin bara fylgja dýfunni á fasteignaverði. Það er hægt með því að setja vísitölu faseignaverðs í staðin fyrir lánskjaravísitölu í fyrirfram ákveðin tíma til dæmis afturvirkt frá júní 2008 til júní 2010. Þannig fæst sanngjörn tengin fasteinalána við raunvirði fasteigna og sterkur hvati til lánastofnanna um að það verð áfram góður bisnes í fasteignaveðlánum. Svo þegar þetta er afstaðið eftir 3-4  ár má fara í 4% þak og svo hugsanlegt afnám verðryggingar sem byggðist þá á því að fyrirsjáanlega væri kominn á einhverskonar stöðugleiki

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 22.2.2009 kl. 23:38]

Takk Marinó

[Marinó G. Njálsson, 22.2.2009 kl. 23:48]

Ekkert að þakka, Anna.  Við erum öll í þessu saman.

[Jón Á Benediktsson (IP-tala skráð) 23.2.2009 kl. 08:56]

Mjög góðar og skiljanlegar greinar hjá þér Marinó, gefa manni von og ég er sérstaklega ánægður með aðkomu  þína að Hagsmunasamtökum heimilanna

[Valgeir Skagfjörð, 23.2.2009 kl. 09:59]

Ég held að það sé lykilatriði ef takast á að bjarga heimilum þessa lands og koma i veg fyrir gríðarlegan fólksflótta héðan af skerinu að losa okkur undan vistarbandi verðtryggingar og okurvaxta.

Við verðum að beita öllum tiltækum ráðum til þess. Með ótrúlegum danskúnstum hefur verið hægt að moka milljörðum út úr þessu landi svo ég sé ekki neitt því til fyrirstöðu að nota hverja þá hagfræðikúnst (jafnvel þótt hana sé ekki að finna í bókinni) til að leiðrétta þetta óréttlæti sem verðtrygging lána skapar hérna.

Fyrst hægt var að koma henni á, þá er hægt að afnema hana.

Það kostar áreiðanlega sitt - en hvað er það búið að kosta okkur að hafa hana?

Besta kjarabótin yrði að losna við verðtrygginguna.

Á hinn bóginn væri þá hægt að verðtryggja launin.

[Marinó G. Njálsson, 23.2.2009 kl. 11:53]

Valgeir, við erum búin að reyna þetta meeð verðtryggja launin.  Það endaði í 134% verðbólgu í maí 1983.  Nei, leiðin er að losna við verðtrygginguna.  Bankarnir féllu þrátt fyrir verðtrygginguna og lífeyrissjóðirnir hafa verið með ávöxtun langt umfram verðbólgu flest undanfarin ár.  Þetta er svona leap of faith sem þarf að taka.  Loks vil ég benda á það enn og aftur, að Kaupþing og Landsbankinn ætla að afskrifa 2.000 milljarða af innlendum útlánum, sem bendir til þess að verðtrygging og gengistrygging útlána er gjaldþrotaleið.

[Hjalti Tómasson (IP-tala skráð) 23.2.2009 kl. 12:13]

Þakka þér fyrir góðar greinar og greinargóð svör. Sumt skil ég en annað ekki, eins og gengur og gerist.

Til skemmri tíma ætti að vera hægt að grípa til þeirra aðgerða sem þú leggur til en til lengri tíma og í víðara samhengi þá hljóta okkar aðgerðir að þurfa að vera í samræmi við það sem verið er að reyna á heimsvísu. Erlendir sérfræðingar telja að endurskoða þurfi alþjóðahagkerfi nánast frá grunni en spurning hve langt menn fá að ganga í þeim efnum. Stjórn efnahagsmála hafa verið, eins og kunnugt er, ekki í höndum stjórnmálamanna eða sérfræðinga þeirra heldur í höndum risavaxinna fjármálablokka sem spila með þjóðir og peningana okkar eins og Matador með það eina markmið að hámarka eigin gróða án tillits til afleiðinganna. Á því þarf að taka ef takast á að koma hlutunum í lag til frambúðar.

[Marinó G. Njálsson, 23.2.2009 kl. 13:46]

Hjalti, ég hef einmitt bent á þetta í skrifum mínum, þar sem ég hef verið að fjalla um Alþjóðagreiðslubankann (Bank of International Settlements eða BIS) og BASEL II reglur þeirra.  (BIS er stundum kallað seðlabanki seðlabankanna.) 

Bankakerfi hefur verið það heitir á ensku "self regulated", þ.e. allar grunnreglur bankakerfisins hafa komið frá alþjóðastofnunum bankanna og þá fyrst og fremst frá BIS.  Þar hafa menn setið og búið til regluverk með hagsmunir bankakerfisins í huga, en ekki þjóðfélaganna.

ESB er búið að átta sig á því að bönkunum er ekki lengur treystandi.  Strax í fyrra vor komu fram hjá þeim tillögur um breytingar á kröfum um eiginfjárstýringu sem miðaðar að öryggisreglum fyrir hvert þjóðfélag fyrir sig.  Slíkar reglur hefðu t.d. lokað fyrir icesave með íslenskri ábyrgð.  Málið er að þetta eru ennþá bara tillögur.

Í mínum huga fer ekkert á milli mála að BIS var of auðtrúa á heiðarleika fjármálafyrirtækja.  Menn áttuðu sig ekki á því að bandarískir fjármálamenn myndu búa til fjármálakerfi utan eftirlits við hliðina á því sem var undir eftirliti.  Menn létu síðan matsfyrirtækin, sem allt kerfi BIS byggir á, vera eftirlitslaus og það leiddi til yfirgengilegra svika og svindls að maður bara trúir því ekki.  (SEC í bandaríkjunum fletti ofan af þessu sl. sumar.)

En nú er ég komin langt út fyrir efni ræðunnar og kannski rétt að fara ekki lengra.  Hægt er að finna tengla á eitthvað af þessu hér  "Efnahagsráðgjafi" Egils vísar í mín skrif og hér Svindl matsfyrirtækjanna og Basel II reglurnar