Verðtryggingin verður að fara

Mikið er ég orðinn óendanlega þreyttur á þeim kór sem heldur því fram að verðtrygging sé góð. Fyrst hún er svona góð, af hverju er hún ekki notuð á neytendalán út um allan heim? Af hverju vara húsnæðislánafyrirtæki í Ísrael lántakendur við því að taka verðtryggð lán og mæla frekar með óverðtryggðum? (Ísrael er eina landið í heiminum, fyrir utan Ísland, þar sem verðtrygging lán er með sama hætti og á Íslandi.)

 

Heilaþvottur

 

Í nokkra áratugi er búið að heilaþvo þjóðina með því, að fái maður lánaðar 10 m.kr. þá eigi maður að greiða raunvirði þessara 10 m.kr. til baka á lánstímanum. Það er kjaftæði. Lánsfé er alveg eins og hver annar varningur. Lánveitandinn verðleggur hvað hann vill fá fyrir fé sitt. Vegna þess að um peninga er að ræða, þá er ekkert sem segir að kaupmáttur samkvæmt vísitölu neysluverð sé einhvert ófrávíkjanlegt viðmið. Í fyrsta lagi, þá er vísitala neysluverðs ekki gott viðmið fyrir virði lánsfjár. Í öðru lagi er vísitölu neysluverðs ekki ætlað að vera slíkt viðmið, til þess er hún allt of ófullkomin. Í þriðja lagi, þá er líklegt að verðmæti lánsfjár ráðist af allt öðrum þáttum, en þeim sem vísitala neysluverðs mælir. Loks þá hafa verðbætur bein áhrif á vísitölu neysluverðs og margvísleg óbein. Þetta hefur Jacky Mallett sýnt fram á með líkani sínu, sem hún getur skýrt betur út.

 

Heimur án verðtryggingar

 

Ég hef búið með rúmlega annan fótinn í Danmörku síðustu 3 ár. Þar er engin verðtrygging á lánum og ekki heldur á húsaleigu. Verðbólga hér hefur ekki verið fjarri verðbólgu á Íslandi, þó hún hafi vissulega verið ívið meiri á klakanum. En ætli hún hafi ekki verið um 3% í það heila á þessum þremur árum. Þrátt fyrir það hefur leigufjárhæðin sem ég borga staðið í stað. Hér æpir enginn: "Ó, ég verð að hækka leiguna, vegna þess að annars lækkar raunvirði þess sem ég fæ! Hjálp, hjálp, leigjandinn er að snuða mig!" Það sem meira er, að vextir húsnæðislána fóru um tíma niður í neikvæða vexti í 0,8% verðbólgu, þ.e. bankarnir borguðu um 1% með láninu, svo maður noti íslenska raunvirðiskjaftæðið. Ég hef ekki heyrt neinn banka kvarta og ástæðan er einföld: Bankarnir verðleggja lánsféð í samræmi við það sem þeir telja sig þurfa að fá fyrir það, en ekki í samræmi við það sem þeir hugsanlega gætu fengið fyrir það, eins og mér virðist tíðkast á Íslandi.

 

Nú áður en einhver fer að væla yfir því að íslenska krónan sé svo lélegur gjaldmiðill, þá var 1 DKK = 23 IKR fyrir þremur árum eða svo, en er 19 IKR í dag. Þannig að húsleigan hefur lækkað um heilan helling í íslenskum krónum. Og það er stóra málið. Íslenska krónan er (einn) sterkasti gjaldmiðill í heimi um þessar mundir. Leitun er af gjaldmiðli sem styrkst hefur meira síðustu 5 ár.

 

Breytt vaxtaumhverfi

 

Núna er tækifærið til að afnema verðtrygginguna og breyta vaxtaumhverfinu. Taka þarf mörg skref til að það geti orðið, en það fyrsta er eitt pennastrik: "Verðtrygging á neytendalánum er bönnuð." Meðan verðtrygging á neytendalánum er við lýði, þá munu verðtryggðir vextir mynda gólf fyrir útlánavexti. Næsta skref er að færa verðlagningu lánsfjár til þess sem er á Norðurlöndunum. Um leið og verðtrygging verður bönnuð, þá munu stýrivextir Seðlabankans bíta betur. Það þýðir hins vegar að þá þarf að lækka verulega, vegna þess að bit þeirra verður hlutfallslega meira eftir því sem hækkunin er frá lægra gildi. Hækkun stýrivaxta frá 0,5% í 1,0% er 100% hækkun, meðan hækkun frá 5,0% í 5,5% er "aðeins" 10% hækkun. Já, til að byrja með munu menn líta á 3% vexti sem lága vexti, en það er bara vegna þess að þeir eru vanir okrinu. Eftir nokkur ár verða 3% vextir hins vegar vonandi háir vextir alveg eins og okkur þykir sem betur fer 4% verðbólga vera óásættanleg núna, en hún var algjört himnaríki í kringum 1990.  Munið vælið í þeim eldri, þegar yngra fólkið sagði að verðbólga yfir 4% væri forsendubrestur. Þetta fólk hefði örugglega fussað og sveiað, þegar næsta kynslóð á undan sagði undið viðargólfið vera lúxus af því að sjálft ólst það upp á moldargólfi!

 

Við þurfum að breyta sýn fólks á raunveruleikanum og fá það til að skilja að vextir yfir 5% eru háir vextir, þó þeir séu lágir miðað við gamla Ísland, þegar verðbólgan var yfir 100%.

 

Verðtryggingardalur verðtryggingarþjóðar

 

Ég heyri fyrir mér heilaþvottarliðið segja:  "Marinó, það er rökvilla í þessu hjá þér.  Þegar verðtryggingin verður bönnuð,hækka bara vextirnir!"  Nei, það er engin rökvilla í þessu.  Þeir sem halda að hún sé til staðar eru einfaldlega lokaðir í verðtryggingardalnum, hafa bara verðtryggingarorðaforða og hugsa allt í verðtryggingu.  Þeir hafa aldrei farið út fyrir dalinn sinn og átta sig ekki á því, að í öðrum dölum eru engar verðtryggingarrollur, -hestar eða -kýr.  Í öðrum dölum ganga menn ekki með verðtryggingarkeðjur um öklana sem festar eru í verðtryggingarkúlur eða með hjálma á hausunum sem banna þeim að huga um eitthvað annað en verðtryggingu.  Hugsanlega er einhver annar heilaþvottur í gangi þar, eins og að maður geti eignast skuldlaust húsnæði án þess að vera alla ævi að borga af því.  Þurfi bara að vera í einni vinnu til að eiga fyrir nauðsynjum.  Eiga tíma á hverjum degi til að eyða með fjölskyldunni  Hver veit?

 

Einföld efnafræði

 

Þetta er einföld efnafræði.  Taki maður eitt frumefni út úr annarri hlið efnaformúlu, þá hlýtur hin hliðin óhjákvæmilega að breyta sér.  Já, óverðtryggðir vextir munu hugsanlega hækka, en það verður tímabundið.  Síðan munu þeir lækka skarpt, alveg eins og verðbólgan lækkaði, þegar við breyttum formúlunni í kringum 1991. 

 

En það eru þrjú frumefni, sem þarf að fjarlægja.  Eitt er verðtryggingin, annað er ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna (fjalla nánar um hana á eftir) og það þriðja ofurvextir ríkisskuldabréfa.

 

Ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna hefur gríðarleg áhrif á verðmyndun lánsfjár.  Ástæðan er að lífeyrissjóðirnir leggja fjármálamarkaðinum til svo mikið fé.  Þeir eiga stærstan hluta húsnæðislána, ýmist beint með sjóðfélagalánum eða óbeint sem eigandi skuldabréfa Íbúðalánasjóðs og bankanna, þeir eiga háar upphæðir í ríkisskuldabréfum og loks lána þeir mikið til fyrirtækja landsins.  Einhverra hluta vegna hefur enginn séð hag sinn í því að veita lífeyrissjóðunum raunverulega samkeppni, enda hvers vegna að toga vaxtastigið niður, þegar nánast er hægt að tryggja sér 3,5% vexti auk verðbótanna. 

 

Ofurvextir ríkisskuldabréfa er eiginlega furðulegasti hlutinn í þessu.  Nærri skuldlaus ríkissjóður var á árunum fyrir hrun að gefa út ríkisskuldabréf með svo háum vöxtum að jaðraði við geðveiki.  Málið er nefnilega, að vextir ríkisskuldabréfa er gólfið á vöxtum þeirra sem leita eftir lánsfé.  Til hvers að bjóða lánsfé á 4% vöxtum, þegar ríkissjóður býðst til að láta þig hafa 8%?

 

Lúxusveröld fjárfesta

 

Já, fjárfestar á Íslandi eru klæddir í svamp og bómull milli þess sem þeim er skenkt úrvalsvín í kristalglös og boðinn gæðakavíar frá Rússlandi.

 

Þessari lúxusveröld fjárfestanna verður að loka ekki seinna en strax.  Þeir verða að óhreinka sig og hafa fyrir hlutunum. Fá verður fjárfesta til að verðleggja fjármagn sitt á samkeppnisverði.  Hvorki ríkið né lífeyrissjóðir mega vera verðmyndandi.  Breyta verður efnaformúlunni til að búa til nýtt efnajafnvægi með lægri vöxtum.  Gera þarf 2% óverðtryggða vexti að sjálfsögðum langtímavöxtum íbúðalána, þannig að hækkun stýrivaxta Seðlabankans um 0,5% slái í raun á eftirspurn eftir lánsfé, en sé ekki hlegið af sem eitthvað sem skiptir ekki máli.

 

Ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna

 

Ég átta mig á því, að ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna er útreiknuð stærð, afleidd af þeirri kröfu 4.gr. laga nr. 129/1997 að launamenn eigi að fá 56% greitt í ellilífeyri af þeim mánaðarlaunum sem þeir hafa greitt af á 40 árum.  Hvernig þessi 56% tala er fengin, hef ég ekki hugmynd um.  Hef ég leitað hátt og lágt á internetinu eftir því, en ekki fundið.  En hvaðan sem þessi tala er fengin og hvernig hún er fengin, skiptir ekki megin máli.  Það sem skiptir meginmáli er (og ætla ég að vitna í Ólaf Margeirsson):

..sjóðirnir..ÞURFA 3,5% raunávöxtun til að geta staðið við sínar skuldbindingar. Og slíka ávöxtun ræður hagkerfið ekki við að borga þeim.

Til að setja það í samhengi, þá eru eignir lífeyrissjóðanna um 3.000 ma.kr. og landsframleiðslan um 2.000 ma.kr.  Til að 3.000 ma.kr. fái 3,5% raunvexti, þá þarf hagvöxtur að vera vel rúmlega það, auk þess sem hann þarf að greiða ávöxtunarkröfu allra annarra fjárfesta að ógleymdum bönkunum.  Þetta er reiknisdæmi sem ekki gengur upp, þrátt fyrir að hluti eigna lífeyrissjóðanna sé í ávöxtun í útlöndum.

 

Á meðan ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna er jafn há og raun ber vitni, þá verður óstöðugleiki í íslenska hagkerfinu.  Það verður bólumyndun og það verða kollsteypur með verðbólguskotum, því þannig ná lífeyrissjóðirnir sinni ávöxtun.  "Já, en lífeyririnn er verðtryggður", segir örugglega einhver.  Þetta er bæði rétt og rangt, að mestu rangt.  Miðað er við að lífeyrir sé verðtryggður, en lífeyrissjóðir eru skyldugir til að hækka eða skerða réttindi í samræmi við afkomu mældri yfir ákveðið tímabil. Í 39.gr. laga nr. 129/1997 segir nefnilega:

Leiði tryggingafræðileg athugun skv. 24. gr. í ljós að meira en 10% munur er á milli eignarliða og lífeyrisskuldbindinga skv. 1. mgr. er hlutaðeigandi lífeyrissjóði skylt að gera nauðsynlegar breytingar á samþykktum sjóðsins. Sama gildir ef munur samkvæmt tryggingafræðilegum athugunum á milli eignarliða og lífeyrisskuldbindinga hefur haldist meiri en 5% samfellt í fimm ár.

Sem sagt lífeyrir er vissulega verðtryggður, en með skilyrðum.  Og skilyrt verðtrygging er ekki sönn verðtrygging.  Lífeyrissjóðirnir eru með belti og axlabönd!

 

Hóflegir óverðtryggðir vextir leiða til stöðugleika

 

Ég hef svo sem ekki gert neina úttekt á því hvar er mestur stöðugleiki í heiminum, en hér í Danmörku hefur verið nokkuð góður stöðugleiki í ansi langan tíma.  Vissulega hefur efnahagur þjóðarinnar gengið í bylgju, en á íslenskan mælikvarða eru þær ekki mælanlegar.  Danskir bankar og húsnæðislánasjóðir tóku upp á því á 10. áratug síðustu aldar að breyta húsnæðislánavöxtum sínum.  Þeir höfðu gjarnan verið um og yfir 10% sem leitt hafði af sér talsverð vanskil.  Með nánast einu pennastriki, þá ákváðu bankarnir að lækka vextina og bjóða upp á vaxtaþak.  Við þetta (miðað við mína athugun) þá gerðist tvennt:  1) Verðbólga lækkaði og 2) vanskil minnkuðu (hurfu ekki, en minnkuðu).  Síðan hafa vissulega komið lánaform, sem ekki eru til eftirbreytni og er verið að loka fyrir þau núna 1. nóvember nk.

 

En ég þarf svo sem ekki að leita til Danmerkur til að finna svona dæmi.  Á árunum frá 1993 til 2007 var verðbólga nokkuð hófleg á Íslandi miðað við árin á undan og því fylgdi um leið minni vanskil.  Vegna lægri verðbólgu (þó hún hafi verið há miðað við núna), þá lækkuðu vextir og verðbólgan hélst lág vegna þess að ekki þurfti að hækka laun til að elta verðbólguna.

 

Einn er þó fylgifiskur lágra vaxta og það er hækkun húsnæðisverðs, a.m.k. var það reyndin á árunum 2004-2007.  Koma þarf einhvern veginn í veg fyrir það.  Fólk er nefnilega verr sett að borga 3% vexti af 20 m.kr. láni en að borga 6% vexti af 10 m.kr. láni.  Ég segi verr sett, vegna þess að hærri greiðslubyrði afborgana mun skerða þær ráðstöfunartekjur sem eftir standa.

 

Lokaorð

 

Þetta er orðið löng færsla, en vonandi hefur einhver nennt að lesa hana til enda.

 

Alveg er á hreinu, að við þurfum að losna við verðtryggingu af neytendalánum.  Samhliða því þarf: 

1) að ná óverðtryggðum vöxtum niður í hámark 3,5-5,0% miðað við núverandi verðbólgustig,

2) breyta ávöxtunarkröfu lífeyrissjóðanna

3) lækka vexti nýrra ríkisskuldabréfa

4) lækka stýrivexti Seðlabanka Íslands

5) auka framboð af íbúðahúsnæði til að koma í veg fyrir að verð á húsnæði éti upp ávinning af lækkun vaxta.

Athugasemdir

[MargretS (IP-tala skráð) 16.10.2015 kl. 19:48]

Ég er orðin úrkula vonar að verðtryggingin verði afnumin á mínu æviskeiði. Ég er orðin 60 árs og hef fengið nóg af þessu okri. vonandi þurfa barnabörnin mín ekki að lifa við þetta kerfi.

[Óskar, 16.10.2015 kl. 22:50]

hva, framsóknarflokkurinn þinn lofað að afnema verðtrygginguna fyrir síðustu kosningar.  Afhverju bjallar þú bara ekki í Sigmund vin þinn og minnir hann á loforðin hans í staðinn fyrir að vera að þessu röfli hér ?

[H Fridriksson (IP-tala skráð) 17.10.2015 kl. 06:36]

Góð samantekt hjá Maríno, sammála öllu þó aldrei hafi ég haft áhuga á hagfræði, enn gamla hagsýnin segir mér eftir að hafa þurft að pæla í gegnum þetta torf, og svo að búa erlendis og sjá þetta utanfrá þá skilur maður endanlega ekki íslenska hagstjórn, eða er þetta bara skopmyndin "Íslenski Draumurinn"...???

[Eggert Sigurbergsson, 17.10.2015 kl. 06:56]

Af þessum 3.000 milljörðum sem lífeyrissjóðirnir eru að ávaxta eru um 600 milljarðar í framtíðarskatttekjum ríkis og sveitarfélaga. Því eru lífeyrissjóðir að ávaxta, með sömu raunávöxtunarkröfu upp á 3,5%, framtíðarskatttekjur ríkisins og sveitafélaga? Ríkið og sveitafélög gætu tekið til sín framtíðarskatteign sína og lánað sjálfu sér það á verðtryggðum 0% raunvöxtum. Ríkið og sveitafélög greiðir síðan inn í skattkerfið jafnóðum og skatttekjurnar myndast í lífeyriskerfinu.

[Eggert Sigurbergsson, 17.10.2015 kl. 07:18]

2) Með því að lækka ávöxtunarkröfu lífeyrissjóðanna þá þarf gegnumstreymiskerfi ríkisins samhliða lífeyriskerfinu enda mun lífeyriskerfið þá ekki standa undir framfærslu lífeyrisþega í framtíðinni þ.e. þessi 56%.

5) Handstýring á framboði íbúða mun ekki skila neinu nema tapi sem endar í hausnum á skattgreiðendum. Lækkun vaxta MUN hækka íbúðaverð.

Hvernig stendur á því að ríkið hirðir allar lífeyrisgreiðslur úr lífeyrissjóðum lífeyrisþega sem eru undir lámarksgreiðslu elli og örorkulífeyris. Sá sem er með 200.000 kr.(56% af ævilaunum) í greiðslu úr lífeyrissjóð fær ekkert frá ríkinu (fyrir utan c.a 30.000 kall) á meðan sá sem á 0 kr. í lífeyrissjóð fær 200.000 kr frá ríkinu. Þetta hljómar eins og 100% skattur þ.e. verið er að refsa þeim sem hefur lagt fyrir á meðan á sem ekkert lagði til fær allt frá ríkinu. Skerðingaráhrif á greiðslur frá ríkinu er ekki eins og lagt var upp með en samtals áttu lífeyrisþegar að fá 56% úr lífeyrissjóði og restina upp í rúm 80% frá ríkinu.

[Magnús Birgisson (IP-tala skráð) 17.10.2015 kl. 12:20]

Fínt að vera af einhverjum prinsipp ástæðum á móti verðtryggingunni en menn verða samt að svara nokkrum grundvallarspurningum.

Hvernig ætlarðu að tryggja nægt lánsfjármagn með neikvæðum raunvöxtum til að fjármaga húsnæðislánakerfið? Hvar ætlarðu að finna lánveitendur? Lánveitendur/fjármagnseigendur eiga fullt af kostum...þ.e. þegar búið er að lyfta fjármagshöftum.

Niðurgreiðslur á vöxtum? Eru skattar betri en verðtrygging? Neyða lífeyrissjóðina til að taka þátt? Er eyðilegging á lífeyriskerfinu betra en verðtrygging?

Afhverju er húsnæðiseign almennings sú næst hæsta á norðurlöndum ef verðtrygging er svona slæm? Hærri heldur en bæði í Danmörku og Svíþjóð!!

Neikvæðir vextir eru afleiðing af efnahagsástandi sem er slæmt. Hvernig hefur húsnæðisverð þróast í DK eða SE? Það er nefnilega fleiri leiðir en hækkun lána til að lenda í neikvæðri eignastöðu, t.d. lækkun húsnæðisverðs.

Það eru óverðtryggð lán í boði á Íslandi. Af hverju eru þau ekki vinsælli en raun ber vitni? Er það vegna þess að lántakar skynja að verðtryggingin verndar þá líka í óstöðugu umhverfi með því að endurlána verðtryggða hlutann? 

Verðtryggingin er skynsamleg og hófsöm leið í sveiflukenndu efnahagsástandi einsog á Íslandi. Ef það tekst að halda böndum á verðbólgunni þá hverfur verðtryggingin af sjálfu sér. Það er skynsamlegra að einbeita sér að orsökunum frekar en afleiðungunum.

Þar með er ekki sagt að það megi ekki laga lagaramman. Verðtryggð lán ætti aldrei að veita nema til langs tíma...10 ár eða lengur, gegn veði í eign sem gera má ráð fyrir að sé "verðtryggð", t.d. húsnæði og það ætti aldrei að vera uppgreiðslugjald á verðtryggðum lánum.

[Marinó G. Njálsson, 17.10.2015 kl. 12:58]

Óskar, hvernig væri nú að hætta svona bulli?  Ég hef engin tengsl við Framsókn.

Eggert, þú ferði í áhugaverðan hring í athugasemdum þínum, en fjallar ekki um það sem ég bendi á, þ.e. að hagkerfið stendur ekki undir ávöxtunarkröfu lífeyrissjóðanna.

Magnús, já, hvað kemur í staðinn?  Ég er viss um að mun heilbrigðara hagkerfi kemur í staðinn, nákvæmlega eins og lægri verðbólga kom eftir að menn tók sjensinn á að breyta um stefnu varðandi kjarasamninga árið 1991.

[Marinó G. Njálsson, 17.10.2015 kl. 13:07]

Hér er hlekkur í ríflega fjögurra ára gamla færslu Verðtryggð húsnæðislán með 0,5 - 1,5% vöxtum. Í henni fjalla ég um verðtryggð húsnæðislán í Ísrael og vitna í efni af síðum ísraelskra íbúðalánafyrirtækja.  Þarna eru nokkrir áhugaverðir textar:

Inflation indexed rates, either fixed or variable

Whether the rate is fixed or variable, the capital is indexed to inflation.
This plan does not offer many advantages.
For now, we do not recommend it.

og:

The best loan for you (if you are a bank)

og:

Some aggressive lenders will even offer 40-year loan terms only on Madad linked loan products.  Banks prefer to sell madad linked loan products for many reasons.  Firstly, they are hedged against inflation- this means that the bank has essentially no risk in terms of the value of their outstanding loans depreciating. 

("Madad" er sem sagt vísitalan.)

Ísrael er eina landið í heiminum, sem býður upp á sams konar verðtryggingu og er á Íslandi og þar ráða íbúðalánafyrirtæki lántökum frá því að taka slík lán vegna þess að þau séu bara góð fyrir lánveitandann.

[Sigurður K Hjaltested (IP-tala skráð) 17.10.2015 kl. 14:16]

Sæll Marinó og góð samantekt hjá þér. Hér er smá útreikningur sem miðast við myntbreytinguna og hvernig það hefur þróast frá árinu 1981.:

Fjárhæð gengis- eða verðtryggð
Við upptöku NÝKR
            1.1.1981                 15.10.2015
Fjárhæð ÍSK   Gengi  Vísitala Gengi   Vísitala Til greiðslu
1.000.000 ÍSK 1,0000 206,0    41,4369  8.536,0   41.436.893
1.000.000 DKK 1,0370 19,0740                     18.393.443
1.000.000 SEK 1,4265 15,2950                     10.722.047
1.000.000 NOK 1,2061 15,4220                     12.786.668
1.000.000 GBP 14,9330 192,7100                   12.904.976
1.000.000 USD 6,2480 124,3900                    19.908.771

Eins og sést hér á dæminu er stórfurðulegt hvernig hin löndin geta verið án verðtryggingar. Ef þú hefðir keypt þér hús árið 1981 á 10 milljónir, ætti það samkvæmt þessari verðtryggingar vitleysu að kosta 410 milljóninr í dag. Samt er til fólk sem ver þennan þjófnað sem verðtryggingin er og ekkert annað. Ef hún verður ekki afnumin hið snarasta, þá munum við sjá eftir enn fleira fólk yfirgefa skerið. Hver á þá að borga í hítina..??? Flóttafólk..?? Held að þeir sem koma að stjórn þessa lands drullist nú til að vakna.

[Sigurður K Hjaltested (IP-tala skráð) 17.10.2015 kl. 14:24]

Sæll aftur.

Veit nú ekki afhverju þetta kom svona út með Skype fyrir framan tölurnar.

Gengi sem notað var er sölugengi Seðlabanka Íslands 1.1.1981 og 15.10.2015.

Hvað skyldi svo hafa þurft að greiða í vexti ef að þetta hefðu verið t.d. kúlulán?

M.b.kv.

[Eggert Sigurbergsson, 17.10.2015 kl. 15:31]

Það sem er en áhugaverðara er að hagkerfið VERÐUR að standa undir lífeyrisgreiðslum í hvaða mynd sem það kerfi er.

Vandi við núverandi sjóðssöfnunarkerfi er að það eru allt of margir teikarar á kerfinu vaxtalega séð. Við gætu styrkt núverandi sjóðsjöfnunarkerfi með ýmsum aðgerðum eins og að taka skattgreiðslurnar út úr því, gefa lífeyrissjóðum heimild til að flytja hluta sjóðanna erlendis á lægra gengi árlega gegn því að vaxtakrafan innanlands yrði lækkuð í t.d. 1,5 til 2%.

Lausnin hlýtur að felast í að styrkja söfnunarkerfið í stað þess að ganga af því dauðu og flytja lífeyrisbyrðina beint yfir á skattgreiðendur.

Við þurfum eflaust að snúast í marga hring áður en ásættanleg lausn finnst en hún VERÐUR að finnast.

[Marinó G. Njálsson, 17.10.2015 kl. 16:27]

Eggert, það verður að finna lausn á málum lífeyrissjóðanna.  Í mínum huga eru lausnirnar bara þrjár:

1. Að hækka iðgjöldin, því þannig þarf ekki eins háa ávöxtun til að viðhalda 56% markmiðinu.

2. Að breyta 56% markmiðinu.

3. Að lífeyrissjóðirnir sæki meira af ávöxtun sinni utan landsteinanna.  Þessu voru þeir byrjaðir á fyrir hrun, en gjaldeyrishöftin komu í veg fyrir frekari erlendar fjárfestingar.

Allt af þessu ætti að breyta innlendri ávöxtunarkröfu lífeyrissjóðanna og það er það mikilvægasta.

[Rögnvaldur Cook (IP-tala skráð) 17.10.2015 kl. 21:49]

Ég man nú ekki betur en að skyldugreiðsla í lífeyrissjóðina hafi fengist samþykkt í kjarasamningum í kringum 1970 og á þeirri forsendu að þetta ætti að vera aukalegur sparnaður í ellinni en ekki tekjutengt í drasl við ellilaun trygginga-stofnunar eins og raunin er orðin eftir lagabreytingu frá sirka 1993-1995.  Ég þoli ekki þegar fólk talar um að lífeyrissjóðir eigi að taka við af og vera einu tekjulr fólks í ellinni og það hafi allan tímann verið hugsunin með að setja hluta af launum okkar í þessa sjóði.  Með því er verið að svindla á fólki og þar með ber að víkja þessu ákvæði úr samningunum og endurgreiða það sem fólk á í sjóðunum þar sem forsendur samningsins eru brostnar.

[Marinó G. Njálsson, 17.10.2015 kl. 23:37]

Rögnvaldur, því miður muna ekki allir eins langt aftur og þú og sérstaklega hafa stjórnmálamenn átt erfitt með það.  Þetta hefur allt breyst og núna eru lífeyrissjóðir ýmist notaðir til að geyma framtíðarskatttekjur ríkis og sveitafélaga eða s pening sem nota á til að spara ríki og sveitafélögum framtíðarútgjöld.  Til þess að það borgi sig fyrir einstakling, sem þarf á hjúkrunarvist að halda í ellinni, að greiða í lífeyrissjóð, þá þarf viðkomandi að hafa hátt í 1 m.kr. í laun á mánuði.

[Ufsi (IP-tala skráð) 18.10.2015 kl. 01:55]

"Ef þú hefðir keypt þér hús árið 1981 á 10 milljónir, ætti það samkvæmt þessari verðtryggingar vitleysu að kosta 410 milljóninr í dag." ---- Hús árið 1981 á 10 milljónir hefði verið all svakaleg höll.

[Jóhann Kristinsson, 22.10.2015 kl. 02:25]

Október 1981 voru fasta vextir á lánum 18.6% eða 18.3% i USA, aldrei datt banka elítunni í USA að fara út í verðtryggð lán.

Í dag eru fasta vextir um 4%, þannig að þeir sem eru að tala um að það séu of miklar sveiflur í fjármálamarkaðinum á Íslandi, þess vegna þarf verðtryggingu, er alveg út í hött.

Það er kominn tími til að lánveitendur taki þátt í áhættu lána, en ekki bara lántakendur.

Kveðja frá Houston