Dropinn holar steininn - Bankar og þingmenn hlusta á HH

Hagsmunasamtök heimilanna hafa barist fyrir því af eldmóði frá því að samtökin voru stofnuð í janúar, að komið væri til móts við kröfur samtakanna um leiðréttingu þeirra lána sem blásist hafa út á undanförum tæpum tveimur árum.  Við höfum beitt fyrir okkur alls konar rökum, en þau mikilvægustu eru réttlæti, skynsemi og sokkinn kostnaður.  Nú virðist með sem dropanum hafi tekist að hola steininn.

Á fundi í gær (miðvikudag) með Finni Sveinbjörnssyni, bankastjóra Nýja Kaupþings, og Helga Bragasyni, lánastjóra, kynntu þeir fyrir okkur aðferð sem Kaupþing býður viðskiptavinum sínum.  Aðferðin felst í því að lækka höfuðstól yfirveðsettra skulda í 80% af veðhæfi/fasteignamatsverði og breyta öllum lánum í verðtryggð krónulán, hámark 30% til viðbótar eru færð í svo kölluð BIÐLÁN og það sem umfram er verður afskrifað/gefið eftir.  Biðlánin eru óverðtryggð og vaxtalaus til 2-3 ára, en að þeim tíma liðnum er staðan endurmetin.  Endurmatið getur m.a. leitt til þess að um frekari eftirgjöf verður að ræða. Rök Kaupþings fyrir því að fara þessa leið í staðinn fyrir að vísa öllum í greiðsluaðlögun, er fyrst og fremst hversu tímafrek greiðsluaðlögunin er.  Viðskiptavinir eiga ekki að þurfa að óttast að koma verr út úr þessu, þar sem Kaupþing hefur einhliða samþykkt fyrirvara um betri rétt neytenda samanber eftirfarandi yfirlýsingu á vef bankans:

Nýi Kaupþing banki lýsir því yfir að þeir viðskiptavinir bankans sem undirrita skilmálabreytingar húsnæðislána, t.d. vegna greiðslujöfnunar og frystingar, fyrirgeri ekki réttindum sínum til að óska eftir öðrum úrræðum síðar, þ.e. úrræðum sem þegar eru til staðar eða úrræðum sem bjóðast í framtíðinni, enda uppfylli þeir skilyrði fyrir nýtingu úrræðanna. Sama gildir um önnur réttindi sem neytendur kunna að njóta samkvæmt lögum.

Annar banki er einnig (a.m.k. óopinberlega) byrjaður að koma til móts við skuldara.  Hans leið er að taka yfir yfirveðsettar eign og bjóða gamla eigandanum að kaupa hana aftur með 60-80% veðsetningu.  Þá er lánum yfir þessu veðsetningarhlutfalli einfaldlega lyft af eigninni og þau afskrifuð.   Munurinn á þessum tveimur bönkum er að annar miðar við fasteignamatsverð, en hinn við gildandi markaðsverð.  Kaupþing ákvað að sögn Finns og Helga að miða við fasteignamatsverð vegna þess að ekki sé til neitt "markaðsverð" miðað við núverandi ástand á fasteignamarkaði.

Mér sýnist þessar tvær aðferðir geta fallið undir ákvæði reglugerða nr. 534/2009 sem ég fjalla um í færslunni Reglugerð um skattfrelsi eftirgjafar skulda nýtist ekki öllum.  Vissulega mættu þær ganga lengra, þ.e. að taka á vanda þeirra sem ekki eru yfirveðsettir en hafa lent í mikilli höfuðstólshækkun á undanförnum tæplega tveimur árum.

Tillaga Kaupþings er mjög í anda þeirrar tillögu sem ég setti fram 28. september og útfærði nánar 7. október sl.  Get ég því ekki verið annað en sáttur við hana, eins langt og hún nær.  Þetta er ekki fullnaðarsigur, en án efa áfangasigur.

Veðkrafa takmarkist við veð

Lilja Mósesdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Björn Valur Gíslason, Þór Saari, Birgitta Jónsdóttir og Eygló Harðardóttir hafa lagt fram frumvarp til laga um breytingu á lögum um samningsveð, nr. 75/1997. Frumvarpið er nánast bara eftirfarandi setning:

Lánveitanda sem veitir lántaka lán gegn veði í fasteign sem er ætluð til búsetu samkvæmt ákvörðun skipulags- og byggingaryfirvalda er ekki heimilt að leita fullnustu fyrir kröfu sinni í öðrum verðmætum lántaka en veðinu nema krafa hafi orðið til vegna saknæmra athafna eða meintra brota lántaka á lánareglum. Krafa lánveitanda á lántaka skal falla niður ef andvirði veðsins sem fæst við nauðungarsölu nægir ekki til greiðslu hennar. Með lántaka er átt við einstakling. Með lánveitanda er átt við einstakling, lögaðila eða aðra aðila sem veita fasteignaveðlán í atvinnuskyni.

Fari þetta í gegn er um mjög mikla réttarbót að ræða fyrir skuldara og fagna frumvarpinu mjög.  Ég myndi þó telja að nauðsynlegt væri að þetta tæki til bílalána einnig.  Verður spennandi að sjá hvort frumvarpið fái náð fyrir augum formanna stjórnarflokkanna, en eins og tekið er fram í greinargerð, þá er frumvarpið í samræmi við samþykkt síðasta landsfundar VG.

Þetta mál er eitt af heitustu baráttumálum Hagsmunasamtaka heimilanna og fögnum við framkomu þess ákaflega.  Nú er bara tryggja framgang þess á þinginu.  Miðað við ný viðhorf bankanna til yfirveðsettra eigna, þá er lag að ná fram þessari sjálfsögðu réttarbót.

Athugasemdir

[Offari, 25.6.2009 kl. 00:21]

Þetta finnst mér vera gleðifregnir.

[María Kristjánsdóttir, 25.6.2009 kl. 00:55]

Til hamingju með þetta.

[Margrét Sigurðardóttir, 25.6.2009 kl. 06:14]

Þið standið ykkur vel hjá HH. Takk fyrir.

[Arnór Baldvinsson (IP-tala skráð) 25.6.2009 kl. 06:42]

Sæll Marinó,

Góð frammistaða hjá ykkur og þið eigið þakkir skilið! 

Ég held bankarnir hljóti að átta sig á því að það að keyra þúsundir húseigenda í gjaldþrot kemur engum til góða og sennilega síst bönkunum.  Það eru takmörk fyrir því hverjir hafa bolmagn til að kaupa fasteignir, jafnvel þó þær fari á spottprís á uppboðum.  Mér sýnist að fasteinga markaðurinn á Íslandi sé hvorki seljenda- eða kaupenda markaður um þessar stundir og því hagkvæmast fyrir alla aðila að sem minnst hreyfing sé á honum.  Ef til vill er tími skynsemi runnin upp á Íslandi - maður má að minnsta kosti láta sig dreyma:)

Kveðja frá Port Angeles

[Nein (IP-tala skráð) 25.6.2009 kl. 08:17]

Sæll.

Þakka þér fyrir gott starf. Vegna þess hversu vantraustið er mikið á banka þá skil ég ekki hvað þetta þýðir á mannamáli varðandi nýjar áherslur Kaupþings. það myndi auðvelda skilningin verulega ef þú settir fram dæmi með fjárhæðum.

Bestu kv.

[Þór Ludwig Stiefel TORA, 25.6.2009 kl. 10:06]

Gott mál

[Gísli Ingvarsson, 25.6.2009 kl. 10:33]

Þetta hljómar verulega vel. Gott starf unnið fyrir fjölda fólks. Guð láti gott á vita um framhaldið.

[Haraldur Hansson, 25.6.2009 kl. 10:35]

Um frumvarpið:
Þetta yrði mjög til bóta. Líklega yrði til ný vísitala til verðtryggingar íbúðalána (ef verðtrygging verður ekki aflögð), sem tæki eðlilegt mið af húsnæðiskostnaði. Hún yrði ekki sá klafi sem vísitala neysluverðs er.  Gæti líka virkað sem "sveifluvörn", bæði á verð eigna og framboð lánsfjár (jákvæð hliðarverkun).  

Smá athugasemd:
Það þarf að fella niður orðið "meintra" úr frumvarpstextanum.

Ég er ekki sannfærður um að þetta ætti að ná til bílalána ... en þarf kannski að hugsa það betur.

[Ásgeir (IP-tala skráð) 25.6.2009 kl. 10:43]

Hvað með samkomulagið um samræmda beitingu greiðsluerfiðleikaúrræða gagnvart einstaklingum og heimilum sem eru í greiðsluerfiðleikum vegna fasteignaveðlána?

[Marinó G. Njálsson, 25.6.2009 kl. 11:17]

Ásgeir, það er skoðun flestra sem kynnt hafa sér þau úrræði að þau dugi engan veginn eða séu allt of þung í meðförum.  Ef þó ekki nema 15% heimila þurfa að fara í gegnum greiðsluaðlögun (sem mér virðast vera algjört lágmark), þá tæki það mörg ár miðað við að gert er ráð fyrir að kerfið ráði við 200 heimili á ári.

Nein, þetta þýðir t.d. að fasteign sem var með markaðsvirði upp á 22 milljónir í viðskiptum fyrir 2 árum, en fasteignamat upp á 16 milljónir myndi bera lán upp á 12,8 milljónir.  Hafi eigandinn keypt eignina með verðtryggðu 100% láni, þá stendur það í ca. 27,7 milljónum í dag, þannig að eftirgjöfin væri um 15 milljónir.  Af þessum 15 milljónum færu 4,8 milljónir á biðlán, en 10,2 milljónir væru gefnar eftir (afskrifaðar).  Sé fasteignamatið aftur 20 milljónir, þá standa 16 milljónir eftir, 6 milljónir fara á biðlán og 5,7 milljónir væru afskrifaðar. 

[Ásgeir (IP-tala skráð) 25.6.2009 kl. 11:47]

Já mér heyrist á flestum að þetta sé nokkuð þungt í vöfum.

Það sem ég átti við hins vegar var að þeir aðilar sem skrifuðu undir þetta samkomulag (sjá hér: http://ils.is/index.aspx?GroupId=85&TabId=89&NewsItemID=2860&ModulesTabsId=325)  eru núna farnir að leysa málin hver í sínu horni. Því eins og þú segir virðist öðruvísi verið tekið á málum eftir því hvar þú ert með lánið þitt.

[Nein (IP-tala skráð) 25.6.2009 kl. 12:57]

Sæll.

Þakka þér fyrir skýringarnar, sem ég verð að segja að koma alveg í opna skjöldu? Á ég virkilega að trúa því að Kaupþing ætli sér að hafa þessa aðferðafræði til hliðsjónar við úrvinnslu vandamála?????????

Ertu viss um að þú hafir skilið þá rétt? Það sem ég á við er að þetta er svo í hróplegri andstöðu við skoðanir ríkisstjórnarinnar og ekki síst bankamálaráðherra!

[Marinó G. Njálsson, 25.6.2009 kl. 13:11]

Nein, þetta er minn skilningur.  Ég geri mér grein fyrir að þetta er í hróplegu ósamræmi við það sem komið hefur fram frá stjórnvöldum og því fögnum við þessu.  Þeir segjast vera byrjaðir að vinna eftir þessu, þannig að nú er um að gera fyrir viðskiptavini Kaupþings að láta reyna á þetta.

[Elle_, 25.6.2009 kl. 20:41]

Það er gleðilegt að vita að þetta mun hjálpa fjölda fólks. Þó stendur fjöldi manns eftir sem er ekki yfirveðsettur og hefur þó þurft að þola að milljónum hefur verið hlaðið á methraða ofan á skuldir þess. Og verst kemur fólk með gengislán út núna og hvort sem það eru bíllán eða húslán. Avant sem dæmi er að rukka fólk núna fyrir 2. júlí n.k. tæpl. 3-FALDA þá upphæð sem það samþykkti við undirskriftina. Ég endurtek:3-FALDA, Og blikna ekki. Og ef fólk borgar það ekki EÐA skrifar undir þvingandi frystingar-skjal um að það skuldi milljónum hærra en það nokkurn tíma skrifaði undir, hirða þeir fyrst bílinn (sem fólk kannski borgaði heilmikið niður í) og næst elta þeir fólkið og fara víst eftir fasteignum þess. Og þeir banna alla fyrirvara: Þeir neita að taka við þvingunar-skjalinu með fyrirvara skrifuðum á það. Það eru enn bara þeir alverst settu sem fá nokkra leiðréttingu á þýfinu. 

 

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 25.6.2009 kl. 21:07]

Marinó....ég þakka kærlega fyrir mig, þetta breytir öllu!! TAKK.

Þú ert ljós í myrkrinu! Ég er ein af þeim sem var "varkár" en með myntkörfulán og hélt reyndar að það væri hluti af minni varkárni?  Núna sé ég fram á að geta jafnvel búið hér áfram...sem ég vil! Takk enn og aftur!

KV.

[Dúa, 26.6.2009 kl. 05:21]

Afturvirk lög? Líka stórmál að mínu mati að breyta þeirri almennu reglu kröfuréttar að fólk beri ábyrgð á skuldum sínum með öllu sínu.

Það þarf líka að huga að kröfuhöfunum. Þola þeir allir að verða fyrir tapi á kröfum sínum?

Hvar eiga takmörkin að liggja að fólk beri ekki ábyrgð á skuldbindingum sínum eins og reglan hefur verið?

Hljómar svolítið eins og 20% niðurfellingatillaga Framsóknar þó að í þessu frumvarpi sé auðvitað aðeins miðað við þá sem eru í greiðsluerfiðleikum. Reyndar kæmi þetta frumvarp því til leiðar að einhver sem á tvö hús gæti misst annað og ekki þurft að borga kröfuna að fullu og átt hitt húsið skuldlaust áfram.

Sé þetta ekki virka.

[Marinó G. Njálsson, 26.6.2009 kl. 09:09]

ÉG var við því, að kálið er ekki sopið þó í ausuna sé komið.  Frumvarpið á eftir að fá fyrirtöku á Alþingi og afgreiðslu úr nefnd áður en það verður að lögum.

Dúa, ég held að tap kröfuhafa hafi orðið um leið og krafan fór upp fyrir verðgildi veðsins.  Hér er því verið að viðurkenna að það sem umfram er veðið er sokkinn kostnaður, þ.e. verður ekki innheimtanlegt.

Ég held að vega verður og meta hvort sé betra að stór hluti Íslendinga (tugir þúsunda) verði óvirkir í neyslu og á fasteignamarkaði næsta áratug eða jafnvel lengur eða að lán sem hækkað hafa upp úr öllu valdi sökum forsendubrests séu LEIÐRÉTT með eftirgjöf hluta lánanna, eins og hér er talað um.

[Elle_, 26.6.2009 kl. 10:10]

". . að fólk beri ekki ábyrgð á skuldbindingum sínum eins og reglan hefur verið?"
Ég get bara neitað að það sé skuldbinding fólks að borga 3-FALDA upphæð eins og ég lýsti að ofan.  Fólk getur ekkert borgað fyrir 3-FALDA upphæð þó það sé ekki yfirveðsett.  Fólk sem er með 100-150 þúsund á mánuði í lausafé kannsi og fær 3-FALDA kröfu/kröfur sem það stofnaði EKKI til, getur ekkert borgað það þó það sé ekki yfirveðsett.  Það eru bara ekki nægir peningar á lausu fyrir okur-rukkununum.  Enda ætti fólk ekkert að þurfa að borga það.  Yfirvöld hafa EKKERT gert fyrir þennan stærðar hóp fólks í þau tæp 2 ár sem skuldirnar hafa flogið upp.  Yfirvöld stinga höfðinu ofan í sandinn og kröfuhafar fara gegn fasteignum fólksins.

[Hannes Þórisson (IP-tala skráð) 26.6.2009 kl. 17:28]

Varðandi Veð og lán með veði, þá fyndist mér að þessi lög ættu að ná yfir ÖLL lán sem eru tekin og veð sett upp í á móti. Auðvitað verður að vera þéttur lagapakki utan um þetta til að hindra að menn missnoti lántökuna með "fölskum" veðum og þar fram eftir götum.

Líklegast munn niðurstaðan vera sú að 100% lán með veði falli niður, sérstaklega þegar það kemur að bíllum og öðrum hlutum sem falla í verði bara við það eitt að fara úr kassanum. En er það slæmt að fólk þurfi að eiga 5%-25% af verðmæti vörunar fyrirfram áður en það tæki lán? Værri það ekki ágæt leið til þess að fá fólk til að spara og kannski hreinsa burt úr lánasöfnum það fólk sem hugsar bara "þetta reddast" og tekkur allt á 100% lánum?

[Elle_, 26.6.2009 kl. 17:55]

Kannski eru það nú fæstir sem hugsa þannig Hannes? Og kannski eru það líka fæstir sem eru með 100% lán? Allavega hef ég aldrei tekið neitt 100% lán. Hví mega bílalánafyrirtæki eins og Avant, með stuðningi ólaga og yfirvalda, hirða bíl sem fólk borgaði heilmikið niður í við undirskriftina, þ.e. tók 50% eða 75% lán fyrir?  Og hví mega þeir líka rukka 3-falt og elta fasteignir fólks ef það getur ekki/vill ekki borga 3-falt? 

[Hannes Þórisson (IP-tala skráð) 26.6.2009 kl. 18:09]

@ EE elle.

Ég er ekkert að verja bankana eða lánafyrirtæki, ég er að segja bara það að ÖLL lán sem eru tekin og veð sett upp í eigi að fara aldrei hærra en því sem nemur veðinu, þar að segja bankin geti ekki gert annað en að innheimta veðið.

Þegar fólk tekur lán verður það þá (þegar þessi lög værru komin í gegn) að gera sér grein fyrir áhættuni sem það tekur við að taka lánið, ef fólk sér ekki fram á það að geta borgað lánið frá upphafi sé ég enga afsökun fyrir því að fólk sé að taka lán.

Staðan í dag er skelfileg, rétturinn virðist allur vera lánveittans og lántakin er réttlaus. Ef lögin sem ég er að tala um værri í gildi og þú hefðir tekið 2 milljónir í lán til að kaupa 2.4 milljon krona bíll 2007, borgaðir 400 þ fram og restin á lánum til 7 ára. værri kannski búin að borga 400 þ í viðbót niður á 2 árum en lánið værri orðið 4 milljónir gættir þú annað hvort A: haldið áfram að borga himminhára uppæðir eða B: bara skilað bílnum og hann gengi upp í restina af láninu og lánveittandi þyrfti að taka á sig "tappið".

Það sem ég sæi gerast ef við sæum þessi nýju lög koma fyrir öll veðtryggð lán værri A: Lánveittendur myndu ekki lána í öðru gengi en ISK þar sem þeir myndu tappa jafnmiklu ef ISK myndi falla og B: 100% lán myndu að mestu hverfa þar sem veðið værri í flestum tilfellum ekki nóg fyrir lánveitandan til að borga lánið ef það færri í vanskil snemma á lánstíman vegna verðfalls.

Ég vill sjá löggjafavaldið vernda lántakan jafnmikið og lánveittandan. Þetta verður að vera jafnmikil áhætta fyrir báða aðila að taka og veitta lán, ef bankinn er tryggður úr öllum áttum þá fer hann ógætilega í lánaviðskiptum sínum.

[Elle_, 26.6.2009 kl. 20:52]

Hannes Þ., ég skil þig nuna, held það allavega!?.  Og takk fyrir að svara.

[Elfur Logadóttir, 27.6.2009 kl. 02:03]

Marinó,

hvar er það tilgreint að greiðsluaðlögunarúrræði ráði bara við 200 heimili  á ári?

[Elle_, 27.6.2009 kl. 12:52]

Ætla að bæta við það sem kom fram að ofan: Finnst yfirvöldum það í lagi að fólk sé hundelt og hirtar af því eigur vegna þess að það getur ekki borgað af okur- og rán-lánum?  Finnst yfirvöldum það í lagi að fólk eyði fyrst öllum ævisparnaðinum í okur- og rán-lán miklu hærri en fólk skrifaði undir?  Ekkert program er í gangi sem gerir fólki með sparnað í banka neitt annað kleift en borga eða láta hirða allar eigur.  Finnst yfirvöldum það í lagi að eftir að fólk er búið að eyða öllum ævisparnaðinum í okur- og rán-lánin að það sama fólk sé hundelt og missi allt sitt á meðan yfirvöld eru með höfuðið grafið niður í sand.