Nick Leeson og Baringsbanki

Það er sagt um Nick Leeson, að hann sé einni maðurinn sem hafi skrifað tékka sem bankinn átti ekki innistæðu fyrir.  Á ensku er sagt:  Nick Leeson is the only man to have written a check and the bank bounced.

Það er athyglisvert viðtalið við hann í Markaði Fréttablaðsins í dag.  Hann hefur svo sem lýst þessu á prenti áður, að það hafi verið innra eftirlit bankans sem klikkaði.  Hann hefði aldrei geta gert það sem hann gerði, ef ekki hefði verið fyrir samþykki yfirmanna sinna og það að þeir voru að fara á svig við lögin.  Það er þess vegna sem innra eftirlit verður að vera óháð function innan fyrirtækja.  Og ytri endurskoðendur verða líka að vera óháðir fyrirtækjum.  Atvik, eins og Baringsbanka málið, Enron, World Com, Parmalat og mörg önnur eru dæmi um það þegar innri og ytri endurskoðendur eru ýmist blekktir eða fengnir til að taka þátt í svindlinu.  Afleiðingin er aukið regluverk á borð við Sarbanes-Oxley, fyrirtækjalaga tilskipanir Evrópubandsins og fjölbreytileg tilmæli fjármálaeftirlita um allan heim.  Síðan kvarta menn yfir eftirlitsiðnaðinum og segja hann vera að drepa allt.  Við megum ekki gleyma, að ef hægt væri að treysta öllum til að haga sér í samræmi við almenna siðferðisvitund, þá væri þetta ekkert mál.  Eftirlitsiðnaðurinn er afleiðing af siðferðisbrestum svipuðum þeim sem Nick Leeson varð uppvís af. 

Ég viðurkenni það alveg fúslega sem sérfræðingur í upplýsingaöryggismálum, að ef mér og mínum kollegum hefði tekist betur í gegnum tíðina að selja fyrirtækjum hugmyndina um þörf fyrir og nytsemi öryggisráðstafana, þá væri ekki eins mikil þörf fyrir eftirlitsstofnanir að setja alls konar reglur og kvaðir um ráðstafanir.  Innra eftirlit og öryggisskipulag virkar mun betur, þegar fyrirtæki átta sig á nytsemi þessara starfsþátta, í staðinn fyrir að líta á þetta sem íþyngjandi kvöð.  Raunar sýna gögn frá OMX (norrænu kauphöllinni) að þau fyrirtæki sem best hafa staðið sig í innleiðingu góðra stjórnarhátta eru að standa sig markvert betur á markaði, en þau sem verst standa í innleiðingu góðra stjórnarhátta.  Á rúmlega fjögurra ára tímabili frá 2001 til 2005 jókst markaðsvirði fyrrnefnda hópsins um 32% umfram aukningu markaðsvirði síðarnefnda hópsins.  Fyrir fyrirtæki sem skráð eru í Kauphöll Íslands er þetta spurning um hundruðir ef ekki yfir þúsund milljarða.