Erindið um vaxtadóma Hæstaréttar í Grasrótarmiðstöðinni

Í dag hélt ég erindi um vaxtadóma Hæstaréttar í Grasrótarmiðstöðinni.  Fjölmiðlar sýndu þessu engan áhuga og er það furðulegt.

Meginniðurstöður mínar eru:

1. Dómur nr. 471/2010, fyrsti vaxtadómur Hæstaréttar, stenst enga skoðun. 
   
   1. Málið:  Rétturinn var blekktur á margan hátt til að komast að þeirri niðurstöðu sem hann komst.  Höfum í huga að Lýsing valdi málið, Lýsing ákvað að málið væri gott fordæmi, Lýsing valdi verjandann, færa má rök fyrir því að Lýsing hafi valið dómarann í héraðsdómi og Lýsing ákvað dómskröfur.  Málið hafði nákvæmlega EKKERT fordæmisgildi fyrir yfir 95% allra gengistryggðra lánasamninga. 
   2. Dómskröfur:  Þær voru mjög ófullkomnar og þeim beinlínis ætlað að leiða Hæstarétt að þeirri niðurstöðu sem hann komst að.  Gríðarlegt gap er á milli síðustu þrautavarakröfu Lýsingar og kröfu varnaraðila.  Nú er t.d. búið að koma í ljós að þetta gap var í andstöðu við kröfurétt.  Eftir er að fá úr því skorið hvort það sé einnig í andstöðu við neytendarétt.
   3. Rökstuðningur Hæstaréttar:  Hvernig komst rétturinn að þeirri niðurstöðu að 3. og 4. gr. vaxtalaga nr. 38/2001 ættu að gilda um þetta mál?  Það er mér gjörsamlega ómögulegt að skilja.  Höfum í huga að þessar greinar eru í II. kafla laganna og efni hans er frávíkjanlegt ásamt efni IV. kafla.  Um þessa tvo kafla segir í 2. gr.:  "Ákvæði II. og IV. kafla laga þessara gilda því aðeins að ekki leiði annað af samningum, venju eða lögum. Einnig verður vikið frá öðrum ákvæðum laganna að því marki sem þar er kveðið á um. Þó er ávallt heimilt að víkja frá ákvæðum laganna til hagsbóta fyrir skuldara."  Já, 3. og 4. gr. vaxtalaga gilda því aðeins að ekki leiði annað af samningum, venju eða lögum.  Samt ákvað Hæstiréttur að láta innihald ófrávíkjanlegrar greinar laganna, þ.e. 2. gr., víkja fyrir innihaldi greinar sem skýrt er sagt til um að séu ekki bara frávíkjanlegar, heldur eru sett mjög ströng skilyrði um hvenær megi nota, þ.e. 3. og 4. gr.  Dómur Hæstaréttar er því beinlínis rangur út frá lögunum, þar sem samningarnir eru til staðar, þ.e. lánssamningarnir, venjurnar eru til staðar, þ.e. kröfuréttur, og lögin eru til staðar, þ.e. nr. 7/1936 "samningalög" og nr. 121/1994 um neytendalán.
   4. Hæstiréttur átti að vísa málinu frá eða að minnsta kosti draga fram atriði er varða neytendavernd sem ekki voru höfð uppi:  Samkvæmt niðurstöðu Evrópudómstólsins í málum C-240/98 til C-244/98, almennt vísað til sem Océano, kemst dómstóllinn að því að brotinn hafi verið réttur á neytandanum, þegar málið var sótt í Barcelona en ekki þar sem varnarþing neytandans var.  Þessi niðurstaða kemur einnig fram í máli C-473/00 Cofidis.  (Varnarþing lántakans í máli nr. 471/2010 var á Akureyri.)  Í máli Océano segir Evrópudómstóllinn auk þess í 26. mgr. úrskurðarins (fengið úr BS ritgerð Aðalsteins Sigurðssonar) "að markmiði 6. gr. tilskipunar 93/13, að tryggja að óréttmætir skilmálar í neytendasamningum séu ekki bindandi fyrir neytendur, verði ekki náð ef neytandinn sjálfur er gerður ábyrgur fyrir því að vekja athygli dómstóls á óréttmæti samningsákvæða" og síðan segir Aðalsteinn:  "Það sé því tilhlýðileg aðferð til að ná markmiðum 6. gr. tilskipunarinnar og 7. gr. hennar að dómstólar meti að eigin frumkvæði réttmæti skilmála neytendasamningum. (28. mgr. úrskurðarins)  Siðan má velta fyrir sér áhrifum Luganosamningsins og fordæmisgildi úrskurða Evrópudómstólsins hér á landi.   (Ég fjallaði ekki um innihaldi þessa liðar í erindinu í dag.)
2. Dómur nr. 600/2011 frá 15. febrúar 2012 kveður úr um "að sá rangi lagaskilningur sem samkvæmt framansögðu lá til grundvallar lögskiptum aðila í upphafi og þar til dómur Hæstaréttar gekk 14. febrúar 2011 verði í uppgjöri aðila einungis leiðréttur til framtíðar."  Er hægt að hafa þetta skýrar?  Eingöngu má leiðrétta rangan lagaskilning til framtíðar.  Þetta er að mínu mati niðurstaða Hæstaréttar.  Allt tal um fullnaðarkvittanir, greiðslur, gjalddagatilkynningar, að lántaki sé í skilum og allt það, er hluti af rökleiðslu dómsins, en niðurstaðan er að eingöngu má leiðrétta rangan lagaskilning til framtíðar.  Vakti ég athygli á því að hvorki LEX lögmannsstofa né Sigurjón Högnason (sem hélt erindi hjá KPMG í gær, vísað til umfjöllunar á mbl.is) vöktu athygli á þessu atriði, en eyddu löngu máli í rökleiðslu Hæstaréttar.

Erindið var með spurningum nærri því tvær og hálf klukkustund.  Spunnust oft góðar umræður og vona ég að allir hafi skemmt sér vel.

Glærurnar sem ég notaði í dag hanga við þessa færslu.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Vaxtadómar Hæstaréttar - glærur

Athugasemdir

[Halldór Björn (IP-tala skráð) 25.2.2012 kl. 23:12]

Hvernig fer ólöglegt gengisbundið lán að því að vera í skilum, gaman væri ef lögspekingar skýri það.

Með lögum nr. 108/2007 sem tóku gildi 1. nóv 2007, en með þeim lögum er MiFiD tilskipunin leidd í lög hér á landi, en sú tilskipun bannar fjármálafyrirtækjum viðskipti við almenning með afleiður, og verðtryggt og gengisbundið lán er ekkert annað en afleiða,því það veit engin lifandi maður hver mánaðarleg afborgun kemur til með að vera í framtíðinni, og þess þá heldur hver heildar greiðsla verður í lok lánstímans, sem dæmin sanna.

Þannig að ég vil meina að öll verðtryggð og gengisbundin lán, séu ólögleg lán frá 1. nóv 2007.

googla: MiFiD svör við algengum spurningum.

[Jónas Jónsson (IP-tala skráð) 26.2.2012 kl. 00:20]

Áhugavert erindi sem ég átti því miður ekki kost á að sækja.

Lýsir vel hvernig fjármálastofnanir leggja mikin þunga í að skrumskæla Hæstarétt.

Vald Mammons er mikið, því verður ekki hnekt nema með samtakamætti þeirra sem ranglega eru rukkaðir um fjármuni, (þjófapakkið sem reynir að vaða yfir fólk)

Stöndum saman, látum ekki vaða yfir okkur, ríkisstjórnin er ekkert nema keypt pakk!

Lítum kalt á málflutning manna og gerðir þeirra og dæmum út frá því.

[Hólmfríður Bjarnadóttir, 26.2.2012 kl. 01:13]

Hvar væru heimilin í landinu stödd ef Hagsmunasamtök Heimilanna nyti ekki við - haf mikla þökk Marinó - þakka fyrir það á hverjun degi að hafa losnað við minn húsnæðispakka um áramótin 2007 - 2008.

Hef samúð með þeim sem við honum tóku !!

[Marinó G. Njálsson, 26.2.2012 kl. 16:13]

Áhugaverður punktur hjá þér, Halldór Björn.  Ég hef nú lesið MiFID en þá út frá upplýsingaöryggi.  Þarf greinilega að skipta um gleraugu og lesa hana aftur.

Jónas, það fer á vefinn, þegar Rakel nær að færa það yfir á YouTube.  Tveir og hálfur tími er langur tími í vinnslu fyrir hana.

[einar olafsson (IP-tala skráð) 26.2.2012 kl. 16:20]

Sæll Marino og hafdu tøkk fyrir tad sem tu hefur verid ad gera. Nu er bara eitt i stødunni tad er ad allir skuldarar hætti ad borga af sinum lånum tar til ad tær fjårmålastofnanir sem hlut eiga ad måli geri hreint fyrir sinum dyrum og fari eftir domum hæstarettar og landsløgum. Enga utursnuninga meir. Kvedja frå Norge Einar

[Magnús Birgisson (IP-tala skráð) 26.2.2012 kl. 17:31]

108/2007 á ekki við um lánastarfsemi nema sú lánastarfsemi sé í beinum tengslum við viðskipti með fjármálagerninga. Þannig að þetta er einfalt...verðtryggð húsnæðislán falla ekki undir Mifid.

Hitt er alveg rétt að verðtryggð lán eru ein tegund afleiðu þar sem verðmæti lánsins fyrir eigandann (og upphæð skuldar fyrir skuldarann) er tengt lánskjaravísitölu sem er ekki öðruvísi en að tengja verðmætið við hlutabréfavísitölu, eða appelsínuverð í september á næsta ári.

Ég held að við verðum að treysta á neytendarétt í Evrópu í þessu máli...

[Halldór Björn (IP-tala skráð) 26.2.2012 kl. 20:57]

Magnús 17:31

Almennu fjárfestarnir Jón og Gunnu, er óheimilt samk. MiFiD tilskipuninni og lögum nr. 108/2007 að fara í fjármálastofnun með sparnaðinn sinn, og gera afleiðusamning(fjámálagerning) við Bankan fyrir sparnaðinn.

Og þá er mjög auðvelt að gagnálikta(lögjafna) að Jón og Gunnu er óheimilt að fara í þennan sama Banka, og taka þar verðtryggtlán (afleiðu).

Þannig að ég get ekki komist að annari niðurstöðu, en að verðtryggð lán eru ólögleg frá 1.nóv 2007.

[Anna Margrét Bjarnadóttir, 26.2.2012 kl. 23:45]

Hvar verður útsending af fundinum aðgengileg á netinu Marínó?

[Marinó G. Njálsson, 26.2.2012 kl. 23:58]

Anna Margrét, á vef Grasrótarmiðstöðvarinnar og síðan mun ég setja tengil á hana, þegar ég veit hver hann er.  Verður líklegast í mörgum bútum.

[Marinó G. Njálsson, 27.2.2012 kl. 00:32]

Halldór, ég er sammála Magnúsi um að lög nr. 108/2007 eiga ekki við um lánveitingu til neytanda.  Lögin eru ætluð til verndar fjárfestum.  Hugsanlega væri hægt að teygja þeu þannig að húsnæðiskaup séu fjárfesting og því ætti liðurinn "Veitingar lánsheimilda, ábyrgða eða lána til fjárfestis..", en því er skúbbað út af borðinu með framhaldinu "..þannig að hann geti átt viðskipti með einn eða fleiri fjármálagerninga ef verðbréfafyrirtæki sem veitir lánsheimildina eða lánið annast viðskiptin."  (Sjá 1. gr. Gildissvið)  Neytendalán falla ekki undir lögin og ekkert meira um það að segja.

[Halldór Björn (IP-tala skráð) 27.2.2012 kl. 14:47]

Markmið og tilgangur MiFiD.

"MiFiD tilskipunin er liður í áætlun ESB, sem miðar að því að setja samræmdar reglur um neytendavernd fjárfesta"

Og með því að gagnálikta, þá hlýtur svipuð neytendavernd að gilda, fyrir lántakendur, og þar með eru verðtryggð lán (afleiðuviskipti) ólögleg.

Vonandi er niðurstaða ESA væntanleg fljótlega.

Ég yrði ekki hissa að verðtryggð lán fari sömu leið og gengisbundnu lánin, samningsvextir standi en verðtryggingin dæmd ólögleg, frá 1.nóv 2007

googla: MiFiD svör við algengum spurningum.

[Rakel Sigurgeirsdóttir, 29.2.2012 kl. 04:36]

Þetta er slóðin inn á heimasíðu Grasrótarmiðstöðvarinnar: http://www.grasrotarmidstodin.is/ en þar er hægt að fylgjast með hvaða opnu viðburðir eru framundan. Hér er hægt að nálgast myndböndin sem eru tilbúin frá laugardagsfundunum: https://www.youtube.com/user/meyja78/videos?sort=dd&view=u

Þar er nú þegar hægt að nálgast myndbönd frá erindi um það hvernig lýðræðislegur stjórnmálaflokkur virkar, erindi formanns Hagsmunasamtaka heimilanna þar sem hann rekur baráttusögu samtakanna frá því samtökin hrundu undirskriftarsöfnunini af stað, um það hvernig á að færa valdið til fólksins og svo um stöðu lífeyrissjóðanna í flutningi Ólafs Ísleifssonar.