Langavitleysan heldur áfram - Leggið spilin á borðið

Það heldur áfram sjónarspilið í kringum dóm Hæstaréttar.  Menn hamast á tölunni 900 milljörðum og segja hana vera upphæðina sem dómur Hæstaréttar virkar á.  Enn og einu sinni verð ég að benda á að þetta er ekki rétt tala miðað við upplýsingar sem komið hafa fram hjá Seðlabanka Íslands og bönkunum.

Samkvæmt frétt á Stöð 2 á mánudag, þá hefur Íslandsbanki viðurkennt að hafa fengið lánasöfn sín með 47% afslætti frá Glitni, Landsbankinn segir að afslátturinn hafi verið 34% og Arion banki að afslátturinn hafi verið í kringum 24%.  Sé aftur horft til upplýsinga á vef Seðlabankans, þá var virði lánasafna bankanna 31.12.2009 um 35% af virði innlendra lánasafna þeirra í lok september 2008.  Þar munar mestu um lækkun á virði lánasafna eignarhaldsfélaga, enda virðist sem þau hafi flest verið gervifélög til að fela raunverulega eignaraðild á bönkunum og skráðum fyrirtækjum. 

En skoðum tölur Seðlabankans. Taflan fyrir neðan er unnin upp í excel-skjalinu útlán_tímaraðir.xls sem finna má á vef Seðlabankans.  Eina breytingin er að ég tek tvo dálka með tölum, þ.e. desember 2009 og september 2008 og bæti við útreikning á muninum á þessum tveimur dálkum.  Nýjasta útgáfa af töflunni sýnir stöðuna í lok janúar, febrúar og mars 2010.

 

Seðlabanki Íslands
Upplýsingasvið
HAGTÖLUR SEÐLABANKANS
Flokkun útlána innlánsstofnana - tímaraðir
Milljónir króna	des.09	sep.08	Mismunur
Innlendir aðilar, alls (liðir 1-9)	1.678.578	4.786.249	65%
Fyrirtæki	1.074.056	1.987.460	46%
Eignarhaldsfélög	208.962	1.609.173	87%
Heimili	476.012	1.032.026	54%
þ.a. íbúðalán	248.451	606.494	59%
2   Yfirdráttarlán	124.903	251.515	50%
Fyrirtæki	62.373	110.918	44%
Eignarhaldsfélög	9.593	33.979	72%
Heimili	47.269	78.280	40%
4   Óverðtryggð skuldabréf	226.837	630.305	64%
Fyrirtæki	134.746	150.670	11%
Eignarhaldsfélög	70.510	415.679	83%
Heimili	14.948	26.724	44%
5   Verðtryggð skuldabréf	491.687	973.626	49%
Fyrirtæki	163.853	191.832	15%
Eignarhaldsfélög	22.744	54.433	58%
Heimili	300.304	627.091	52%
þ.a. íbúðalán	207.947	498.941	58%
6   Gengisbundin skuldabréf	885.623	2.855.024	69%
Fyrirtæki	670.968	1.441.289	53%
Eignarhaldsfélög	102.465	1.057.930	90%
Heimili	105.269	271.950	61%
þ.a. íbúðalán	40.505	107.553	62%
7   Eignarleigusamningar	21.332	57.823	63%
Fyrirtæki	15.770	34.631	54%
Eignarhaldsfélög	98	0
Heimili	4.994	22.136	77%
8   Gengisbundin yfirdráttarlán	30.293	110.735	73%
Fyrirtæki	24.274	51.295	53%
Eignarhaldsfélög	2.429	42.345	94%
Heimili	2.891	5.207	44%
9    Niðurfærslur	-105.649	-105.068	-1%
* nýjustu tölur eru bráðabirgðatölur
Heimild: Upplýsingasvið SÍ.

 

Úr töflunni má lesa að virði lána fyrirtækja í árslok 2009 er 54% af því þau voru í bankakerfinu 30.9.2008, virði lána eignarhaldsfélaga er eingöngu 13% og virði lána heimilanna er 46%. Hluta af skýringunni á þessum mun má vafalaust finna í því að ekki fór öll innlend lán frá gömlu bönkunum til þeirra nýju.  Á meðan ekki hefur verið greint frá því hve stór hluti lána heimilanna og fyrirtækja urðu eftir í gömlu bönkunum, þá er ekki hægt að segja hvað er rétt og hvað er rangt.  Hitt held ég að sé ótrúlegur snúningur á staðreyndum að segja að dómur Hæstaréttar geti haft í för með sér 40-60% afskriftir á þeim 900 milljörðum sem eru skráðir í bækur bankanna sem gengistryggð lán.

Gefum okkur að afsláttar tölur bankanna þriggja séu réttar, þ.e. 47% hjá Íslandsbanka, 34% hjá Landsbankanum (segir að vísu á vefsíðu bankans að það sé afsláttur af nafnvirði en samkvæmt fréttum á Stöð 2 er afslátturinn af heildarupphæð) og 24% hjá Arion banka.  Næst skulum við reikna með að afsláttur af verðtryggðum húsnæðislánum hafi verið um 8 - 12% (tölur sem birtust í Morgunblaðinu í mars).  Það þýðir að önnur lán hafa verið tekin yfir á meiri afslætti og þar með nokkuð örugglega gengistryggð lán.  Næst er rétt að benda á, að bankarnir hafa ekki allir fært gengishagnað til breytingar á höfuðstól lánanna eftir að þau voru tekin yfir.  900 milljarða talan er því tala sem þegar hefur, samkvæmt upplýsingum frá bönkunum sjálfum, verið færð verulega niður.  Innheimtukrafan á hendur lántökum hefur verið mun hærri svo nemur allt að 8-900 milljörðum, ef ekki meira.  Samkvæmt tölum Seðlabankans voru gengistryggð lán bankakerfisins (þ.e. banka og sparisjóða) skráð á 775 milljarða um síðustu áramót.  Aðrar lánastofnanir hafa því verið með gengistryggð lán upp á ca. 125 milljarða til að fá 900 milljarða alls.  Þessi tala, 775 milljarðar, er niðurfærð tala.  Það er búið að reikna inn í hana a.m.k. 47% hjá Íslandsbanka, 34% afslátt hjá Landsbankanum og 24% afslátt hjá Arion banka.  Að ætla telja fólki trú um að það þurfi að afskrifa 50-60% til viðbótar er í besta falli góður skáldskapur, en í versta falli tilraun til að blekkja þjóðina.

Ég skora á stjórnvöld og bankana að leggja spilin á borðið.  Sýnið okkur með tölum í hverju samningarnir um nýju bankana fólust.  Segið okkur nákvæmlega hvaða afsláttur fylgdi hverri tegund lána í samræmi við flokkun Seðlabankans.  Ef menn vilja ekki gera það banka fyrir banka, þá er besta mál að taka tölurnar saman.  Segið okkur hvert var virði lánasafnanna í gömlu bönkunum og hvert virði þeirra var í nýju bönkunum við yfirtöku.  Segið okkur líka hvert var virði þeirra lánasafna sem urðu eftir í gömlu bönkunum, aftur í samræmi við flokkun Seðlabankans.  Það er mun betra að þessar tölur komi frá opinberum aðilum á Íslandi, en að þeim verði á einhverjum tímapunkti lekið í fjölmiðla.  Verði viss um að það mun gerast.  Einn daginn mun koma fram "lítill bankamaður" og uppljóstra um tölur síns banka.  Sannleikurinn mun finna sér leið upp á yfirborðið.

Ég tek það fram, að allir mínir útreikningar eru byggðir á opinberum tölum.  Ég hef hvergi komist í leynilegar upplýsingar eða verið sagt eitthvað í trúnaði sem ég er að nýta mér.  Sé villa í opinberum gögnum, þá getur það leitt til þess að ályktanir mínar séu rangar.  En þar til einhver sannfærir mig um annað, þá get ég ekki annað en talið málflutning minn byggja á traustum rökum.

Íslenska fjármálakerfið í sviðsljósið á ný

Athugasemdir

[Sigurður Sigurðsson, 14.7.2010 kl. 15:33]

Snildarfærsla. Hafðu þökk fyrir.

[Gunnar Heiðarsson, 14.7.2010 kl. 21:12]

Góðar færslur hjá þér Marinó. Það er viðbúið að stjórnvöld og lánastofnanir reyni að slá ryki í augun á fólki, því miður hefur það tekist allt of oft.

Hvar er rannsóknarblaðamennskan núna. Væntanlega hafa fjölmiðlar jafnan aðgang að þessum upplýsingum. Hvers vegna dettur engum fjölmiðlamanni í hug að sannreyna fullyrðingar þessara aðila? Hvers vegna taka fjölmiðlamenn allt sem frá þessum aðilum kemur, hrátt og kokgleypa ruglið?

[Sigurður Sigurðsson, 14.7.2010 kl. 21:36]

Rannsóknarblaðamennska hmmm er það til í íslenskum fjölmiðlum. 

[Sif Jóns (IP-tala skráð) 14.7.2010 kl. 21:42]

Frábært að fá þessar tölur frá þér Marínó, það þarf að hamra á staðreyndum, ekki fáum við þær frá ráðherrum og þingmönnum sem eru í vinnu fyrir okkur og við greiðum þeim launin.

Af hverju er ekki búið að handtaka lögbrjótana?

Þarf fólkið í landinu sjálft að taka lögin í sínar hendur og fara með hópmálsókn gegn ríkinu fyrir að láta þetta viðgangast og yfirmönnum þessara fyrirtækja sem útbjuggu ólöglega samninga.  Til hvers erum við með stofnarnir og embættismenn sem eiga að halda uppi lögum, ef þeir gera það ekki.  Þá má spara þann peninginn.

[Jón Aðalsteinn Jónsson, 15.7.2010 kl. 08:38]

Þakka upplýsingarnar Marinó er í lagi þín vegna að láta þetta berast þetta upplýsingar sem gott er fyrir fólk að sjá til að hafa mótvægi á móti áróðrinum sem dynur yfir núna.

[Marinó G. Njálsson, 15.7.2010 kl. 10:28]

Jón Aðalsteinn, auðvitað má dreifa þessu sem víðast.  Bara vísa á upprunann.

[Jón Aðalsteinn Jónsson, 15.7.2010 kl. 11:33]

Takk Marinó geri það

[Kolbrún Heiða Valbergsdóttir, 19.7.2010 kl. 12:34]

Nú segir Viðskiptablaðið að í smíðum sé hjá fjármálaráðherra frumvarp um að festa í lög tilmæli SÍ og FME varðandi vexti á fyrrum gengistryggðu lánin.

Ég lét reikna út fyrir mig stöðuna á mínu láni og fékk þá að vita það að þeir sem hafa ávallt staðið í skilum koma yfirleitt betur út með verðrygginguna heldur en tilmælin, þar á meðal ég.

Ef frumvarpið verður keyrt í gegn vona ég að HH berjist fyrir því að lánþolendur (já ég vil nota það orð þar sem það verður brotið á okkur með þessu frumvarpi ef það nær fram að ganga) fái alla vega að velja það sem kemur best út fyrir þá, þ.e. verðtrygginguna eða tilmælin. Það getur bara ekki gengið að hægt sé einhliða að breyta forsendunum svona án þess að sá sem tók lánið hafi nokkuð með það að segja.