Gengislán dæmd ólögmæt í Króatíu á grundvelli laga um neytendavernd!

Ég fékk í kvöld eftirfarandi tölvupóst frá Guðmundi Ásgeirssyni hjá Hagsmunasamtökum heimilanna.  Ég tel mér vera skylt að koma efni hans á framfæri og birti ég hann hér orðréttan:

"Síðastliðinn fimmtudag féll dómur í Króatíu á grundvelli laga um neytendalán. Eftir því sem hægt er að komast næst að svo stöddu byggist hann á svipuðum forsendum og málatilbúnaður HH um neytendalán með óréttmæta skilmála og óuppgefinn lánskostnað. Málið sem um ræðir var svokölluð hópmálsókn og var höfðað gegn átta stórum bönkum á króatískum neytendalánamarkaði, en samtökin sem stóðu að málssókninni, Udruga Franak, eru sambærileg samtök við HH og hluti af tengslaneti okkar við "systursamtök" erlendis.

Lánin voru með þeim hætti að fjárhæð þeirra í króatískum *kuna* tók mið af gengi svissneska frankans (CHF). Niðurstaða dómsins felur í sér ógildingu gengisviðmiðs á þeirri forsendu að fjárhagsleg áhætta neytanda við lántöku hafi ekki komið fram með nógu skýrum hætti í samningi, og ekki kemur fram að tekist hafi verið á um hver raunverulegur gjaldmiðill lánanna hafi verið heldur aðeins um lánskostnaðinn. Dómurinn hefur þá afleiðingu að lánveitendur gætu þurft að *endurreikna lánin miðað við upphaflega fjárhæð í kuna, án tillits til hækkana á gengisvísitölu CHF*.

Einnig voru *ákvæði um einhliða ákvarðaða breytilega vexti dæmd ógild*, á grundvelli þess að ekki kæmi fram með hvaða hætti breytingar á vöxtum væru ákvarðaðar, eða neitt um þær reikniaðferðir sem vextirnir tækju mið af. Þar af leiðandi skyldu *upphaflegir samningsvextir gilda út lánstímann*, með öðrum orðum þá *standa fastir samningsvextir óbreyttir* án tillits til ógildingar annara ákvæða. 

Búist er við að dómnum verði áfrýjað og er því endanleg niðurstaða enn háð útkomu fyrir hæstarétti.

Sjá fréttatilkynningu Udruga Franak.

http://www.udrugafranak.hr/index.php/stavovi-udruge/item/562-historical-verdict-and-citizens%E2%80%99-victory-against-the-banks"

 

--

Það sem vekur mesta athygli í þessum dómi, sem er dómur í undirrétti, að samningsvextir eru dæmdir til að haldast líkt og þeir voru við lántöku.

Að öðru leiti ætla ég ekki að tjá mig um dóminn í bili. 

Athugasemdir

[Erlingur Alfreð Jónsson, 8.7.2013 kl. 11:57]

Ef þessi dómur stendur óhaggaður eftir meðhöndlun á hærra dómstigi, þ.e. að upphaflegir samningsvextir standi óhaggaðir út lánstímann, og hefur eitthvert fordæmisgildi um sambærileg lán hér á landi, sýnist mér það benda til þess að ef upplýsingar um heildarlántökukostnað voru settar fram í greiðsluáætlun við samningsgerð, takmarkist innheimta gengistryggðra lána við þann heildarlántökukostnað sem þar er tilgreindur. Því þurfi ekki mikla vinnu við endurútreikning lána. Það þarf einfaldlega að skoða hve hár uphaflegur heildarlántökukostnaður var sagður eiga vera og takmarka innheimtu og uppgjör við þá upphæð. Þetta ætti að eiga við öll íslensk bílalán, en veit ekki með íbúðalán.

Ég hef reyndar verið þessarar skoðunar frá upphafi umræðu um gengistryggð lán og bent á það nokkrum sinnum hér í umælum og á mínu eigin bloggsíðu.

[Guðmundur Ásgeirsson, 8.7.2013 kl. 14:22]

Þessi dómur getur því miður ekki haft fordæmisgildi hér á landi, eins og það er skilgreint í lögfræði. Hann getur hinsvegar orðið til þess að auka skilning manna á reglum um neytendavernd, sem hafa á undanförnum árum verið aðlagaðar í Króatíu að þeim sömu reglum og gilda á öllu evrópska efnahagssvæðinu og hafa gilt hér á landi frá seinni hluta síðasta aldar, en fyrirmynd þeirra er skandinavísk.

Það er rétt að mikilvægasta niðurstaðan í þessu er sú að samningsvextir standa óbreyttir, og haldast fastir út lánstímann. Enga vexti þarf að endurákvarða heldur eru þeir bara eins og samið var um, og þeir halda gildi sínu þrátt fyrir ógildingu ákvæðisins um að þeir skyldu vera breytilegir eða ákvæða um ólögmæta gengistengingu.

Það virðist því ekki vera neitt "órjúfanlegt samband milli vaxta og verðtryggingar" í Króatíu en gjaldmiðill þeirra kuna hefur aldrei verið skráður í viðskipti á millibankamarkaði í London (LIBOR). Það kom þó ekki í veg fyrir að dómstólinn dæmdi að samningsvextir skyldu standa.