1. maí haldinn hátíðlegur í 90 ár á Íslandi

Í dag er 1. maí, frídagur verkalýðsins.  Á þessum degi hafa fyrst verkalýður og síðan launþegar safnast saman um allan heim í yfir 120 ár, misjafnlega lengi í hverju landi.  Hér á landi var dagurinn fyrst haldi hátíðlegur 1923.  Já, í 90 ár hefur verkalýður og síðar almennir launþegar komið saman á þessum degi til að krefjast úrbóta.  Oft hefur það gengið eftir, en síðustu árin hafa orð margra verkalýðsleiðtoga verið innantómt hjóm, enda eru þeir flestir orðnir tannlausir og hugsa, að því virðist, meira um eigin velferð en velferð umbjóðenda sinna.  Hvort ástæðan er að Samfylkingin hefur verið í stjórn þessi ár, kemur ekki í ljós fyrr en ríkisstjórn án Samfylkingarinnar sest hér við völd.

Hátíðarhöldin undanfarin ár hafa farið fram í skugga þeirrar kreppu sem hér skall á fyrir fimm árum.   Kreppunni hefur fylgt meira atvinnuleysi en við Íslendingar erum vanir frá því að flestir núlifandi landsmenn komust á vinnumarkað.  Fleiri einstaklingar og fjölskyldur eiga í erfiðleikum með að ná endum saman, en tölur Hagstofunnar gefa til kynna að hátt í 50% heimila eigi erfitt með að ná endum saman.  Fólk á í vandræðum með að skaffa mat á borðið fyrir sig og börnin sín.  Þrjár fjölskyldur á dag hafa misst húsnæðið sitt undanfarin 4 ár.  Þær dreifast út um allt land, en vandinn er mestur á Suðurnesjum.  Kaupmáttarskerðing, hækkun greiðslubyrði lána og lækkun eignaverðs er veruleiki nánast allra.  Aldrei hafa fleiri fjölskyldur verið í vanskilum með lán sín. Greiðsluaðlögun og gjaldþrot er veruleiki allt of margra, ef fjármálafyrirtækin nota ekki nýjasta vopnið sitt, árangurslaust fjárnám.  Og hvar er verkalýðshreyfingin þegar öllu þessu fer fram?

Er von að sé spurt.  Allt of margir upplifa verkalýðshreyfinguna þannig, að hún hafi hlaupið í felur eða tekið stöðu gegn almenningi.  Það voru forvígismenn Alþýðusambandsins sem lögðust á haustmánuðum 2008 gegn því að verðbætur á lán væru teknar úr sambandi.  Aftur og aftur hafa forvígismenn launþega talað gegn umbótum og úrræðum vegna þess að þeir þjóna of mörgum herrum.

Höfum í huga á þessum degi, þeim fimmta sem haldinn er hátíðlegur í skugga núverandi kreppu, að þau úrræði, sem fólki hefur staðið til boða, hafa nær öll verið á forsendum þeirra sem settu þjóðina á hliðina, þ.e. fjármálafyrirtækjanna og fjármagnseigendanna.  Innan við 30 ma.kr. af þeim úrræðum sem gripið hefur verið til, hafa ekki komið vegna dóma Hæstaréttar eða eru afskriftir á töpuðu fé.  Á sama tíma hafa fjármálafyrirtækin og fjármagnseigendurnir hagnast um hátt í 400 ma.kr. vegna verðbóta af lánum almennings, lána sem bera óheyrilega háa vextir miðað við að vextirnir eru án áhættu.  Lítið hefur í reynd verið gert til að gera líf launþega bærilegt.  Lítið hefur verið gert til að vinna upp kaupmáttarrýrnun síðustu ára.  Lítið hefur verið gert til að fjölga störfum í landinu.  Tæp fimm ár af allt of litlum framförum hafa liðið hjá.  Tæp fimm ár af lélegri varnarvinnu verkalýðshreyfingarinnar hafa liðið hjá.  Tæp fimm ár af ofríki fjármálafyrirtækja og fjármagnseigenda hafa liðið hjá.  Fimm töpuð ár hafa liðið hjá.

Hvers vegna hefur verkalýðshreyfingin ekki tekið einarða afstöðu með launþegum landsins?  Ég verð að viðurkenna, að ég skil það ekki.  Hvers vegna rís ekki forystusveit ASÍ upp á afturlappirnar og krefst þess að nýju bankarnir skili til viðskiptavina sinna þeim 30-40% afslætti sem þeir fengu af lánasöfnum sínum, þegar þau voru flutt frá hrunbönkunum?  Hvers vegna situr forysta ASÍ hljóð hjá, þegar nýju bankarnir tilkynna hagnaðartölur sínar?  Hvers vegna hefur ASÍ ekki staðið með umbjóðendum sínum í baráttunni fyrir réttlæti og sanngirni?  Hvar eru tillögur ASÍ um endurreisn heimilanna?