Lengra verður ekki gengið - Sjálfbærni er ekki fyrir hendi

Það er nánast sama hvert litið er, efnahagur ríkja á Vesturlöndum er molum.  Skuldasöfnun þjóða, hvort heldur ríkjanna sjálfra eða einkageirans er orðin svo mikil að útilokað er að þessar skuldir verði nokkru sinni greiddar.  Bara vextirnir af skuldunum eru komnir upp fyrir öll þolmörk.  Kerfið er ekki lengur sjálfbært.

Grunnur allra hagkerfa er sjálfbærni.  Að kerfið hafi getu til að viðhalda sjálfu sér.  Fjármálakerfið er ein mikilvægasta eining hagkerfisins ásamt heimilunum, fyrirtækjum og hinu opinbera.  Sjálfbærni kerfisins þarf að virka þannig að seinni stoðirnar þrjár hafi efni á að eiga í viðskiptum við þá fyrstu.  Því þarf að vera heilbrigður vöxtur í fyrirtækjahlutanum (sem fjármálakerfið og hið opinbera vissulega tilheyrir, en þá bara sem vinnuveitendur) svo hinir tveir afli nægilegra tekna til að standa undir útgjöldum sínum.  Við getum sagt að rekstrarafgangur heimilanna, fyrirtækja og hin opinbera fyrir fjármagnsliði þurfi að vera nægilega hár til að standa undir þeim vöxtum og afborgunum sem þarf að greiða.  Þar stendur hnífurinn í kúnni.  

Ísland

Nærtækast er að horfa til stöðunnar hér á landi.  Skuldir almennings hafa hækkað úr 25% af ráðstöfunartekjum árið 1980 í hátt í þriðja hundrað prósent.  Ef ekki væri fyrir baráttu Hagsmunasamtaka heimilanna og fleiri aðila fyrir leiðréttingu og niðurfærslu á stökkbreyttum skuldum værum við vafalaust komin yfir 300%.  Alvarlegi hlutinn í þessu er að raunvextir á þessum skuldum eru á bilinu 4 - 12% og að meðaltali líklega í kringum 7% (verð að viðurkenna að ég hef ekki þá tölu á takteinunum), en það þýðir að nafnvextir eru að jafnaði 4% hærri.  Raunvextir á lánum fyrirtækja eru ekki lægri nema síður sé.  Svona raunvextir eru hér allt lifandi að drepa.  Þeir hneppa fólk og fyrirtæki í ánauð fjármálakerfisins vegna þess að enginn getur staðið undir svo háu vaxtastigi til langframa.

Hver er staða heimilanna fyrir fjármagnsliði?  Undanfarin 30 ár hafa heimilin í landinu að jafnaði ekki haft nægan afgang til að greiða vexti og afborganir og lausnin hefur verið frekari lántaka, sem síðan hefur undið upp á sig með frekari vanda í greiðslu fjármagnsliða. Skýringarnar á þessum skorti á sjálfbærni íslenskra heimila er vafalaust margar.  Lág laun eru veigamikil skýring, hár framfærslukostnaður er önnur, en sú sem vegur þyngst er hve fjármagnsliðir eru háir í rekstrarreikningi heimilisins og þar eru vextir veigamikill þáttur.  Stór hluti heimila í landinu er að greiða yfir 40% af ráðstöfunartekjum sínum í afborganir og vexti lána.  Af þeirri tölu er ekki óalgengt að vextir og verðbætur nemi 2/3 - 3/4 af greiðslunni, ef ekki meira. Ég fullyrði að enginn stendur undir slíku til lengdar, enda almennt talað um, að fari greiðslubyrðin yfir 26%, þá sé hún orðin það há að ekki verði við ráðið.

Bandaríkin

En þetta sjálfbærni vandamál er ekki bara á Íslandi.  Skuldaþak bandarísku alríkisstjórnarinnar stendur í ríflega 16 billjónum dala ($16 trillion).  Miðað við 1,5% ársvexti, þá þarf að greiða 200 milljarða dala bara í vexti og þá á eftir að greiða lánin niður, sé það á annað borð ætlunin (sem ég er ekki viss um).  Tvöfaldist vextirnir þá fer talan í 400 milljarða USD.   Útgjöld ríkissjóðs er eitthvað í kringum 2,4 billjónir USD ($2,4 trillion), en vandinn er að skatttekjur alríkisstjórnarinnar eru (að því að ég best veit) bara 1,1 billjón USD, þ.e. það er halli upp á 1,3 billjón USD.  Vaxtagreiðslurnar eru því um 18% af tekjum og tvöfaldist vextirnir (sem líklegt er að gerist á næstu 5 árum), þá erum við að tala um 36% af tekjum (miðað við núverandi tekjur og skuldastöðu).  Staðan er greinilega ósjálfbær.  Skuldastaða alríkisstjórnarinnar er orðin slík að í veruleg óefni er komið og sér ekki fyrir endann á því.

Ríki Evrópu

Því miður einangrast þetta ástand ekki við Bandaríkin.  Mjög margir ríkissjóðir í Evrópu eru líka í þessari stöðu.  Við höfum fengið að fylgjast með þróun mála í Grikklandi undanfarna mánuði og bendir allt til þess að Grikkland muni lýsa sig gjaldþrota innan fjögurra vikna.  Ekki einu sinni 50% afskriftir/eftirgjöf skulda ríkissjóðs er nóg til að rétta skútuna af.  Ástæðan er enn og aftur að þær skuldir eru of háar til að halda gríska hagkerfinu sjálfbæru.  Ítalía, Írland, Ungverjaland og mörg önnur Evrópulönd eru í sömu stöðu.  Fáir átta sig á því, að Austurríkismenn eru á nálum út af stöðunni í Ungverjalandi.  Ástæðan er að austurrískir bankar eru búnir að taka allt of mikla áhættu þar.  Gangi maður um götur Búdapest, þá bera ótrúlega margir bankar nöfn austurrískra banka.  Deustche Bank á líka mikið undir þar.  Munurinn er sá, að hlutfallslega eiga austurrísku bankarnir meira undir.  Fari Ungverjaland sömu leið og Grikkland, þá er ekki um neitt annað að ræða fyrir austurrísk stjórnvöld en að þjóðnýta marga stærstu banka Austurríkis eða láta þá fara á hausinn.  Þar með dregst Austurríki inn í hóp þeirra ríkja sem eru í mestum vanda.

Er hægt að ná sjálfbærni?

Þegar stór er spurt er oft fátt um svör.  Ég get ekki séð að hægt sé að ná sjálfbærni við núverandi skuldastöðu þjóða í Vestur-Evrópu og Bandaríkjanna.  Nokkur lönd Suður-Ameríku hafa gengið í gegn um þetta og Argentína ákvað einfaldlega að stilla kröfuhöfum upp við vegg og segja að þeir gætu bara fengið það sem Argentína hefði efni á.  Allt annað yrði afskrifað.  Sumir eru að reyna telja heiminum trú um að það sé það sama og gert var hér á landi.  Svo er þó ekki.  Hér var að mestu ákveðið að kröfuhafar fengju það sem eignir landsmanna stæðu undir.  Á þessu tvennu er regin munur.  Þess vegna er staða fyrirtækja og heimila, sem farið hafa í gegn um úrræði bankanna, ennþá býsna erfið.  Ekki var gengið nógu langt, þar sem sjálfbærni var ekki höfð að leiðarljósi.

Lykillinn að sjálfbærni er vaxtastigið.  Vaxtastig sem er t.d. hærra en hagvöxtur getur ekki verið sjálfbært.  Ef fjármagnseigendur taka meira til sín en nemur verðmætaaukningu í þjóðfélaginu, þá er í reynd minna eftir til uppbyggingar.  Fjármagnseigendur eru ekki í endurreisnarstarfinu.  Þeir eru bara að hagnast á því að láta aðra nota sína peninga í endurreisnina.  Krefjist þeir of hárra vaxta, þá annað hvort vill enginn fá peningana þeirra eða að þeir sem gera það þurfa að vera með ævintýranlegan vöxt hjá sér.  Fjármagnseigendur geta því reynt að halda uppi vöxtunum og reynt að þvinga lántaka til að sætta sig við ofurkjör eða þá að þeir lækka vaxtakröfuna sína og koma peningunum í vinnu.  Hér á landi eru bankarnir á fullu við það fyrra, þ.e. eru að halda fólki og fyrirtækjum í spennitreyju hárra vaxta sem viðkomandi er neyddur til að greiða, þar sem engin raunveruleg samkeppni er á fjármálamarkaði.  Höfum í huga að bankarnir eru fullir af ódýru sparifé sem bankarnir borga nánast ekkert fyrir.  Lífeyrissjóðirnir safna og safna inn á reikninga í bönkunum og hjá Seðlabankanum.  Þessir aðilar ættu því að vera að bjóða ódýrt lánsfé, en svo er ekki.  Meðan vaxtakrafan er jafn há og raun ber vitni, þá sitja peningarnir þar áfram.  Fólk og fyrirtæki eru nefnilega búin að átta sig á því, að afgangur fyrir fjármagnsliði leyfir ekki frekari skuldsetningu.  Hvorugur aðili er með sjálfbæran rekstur.  Ef hér á landi væri raunveruleg samkeppni um lántaka, þá væru bankarnir á fullu að undirbjóða hver annan.  Raunvextir væru komnir niður í það stig, að fólk sæi hag sinn í að skipta um viðskiptabanka.  Fá Arion banka til að fjármagna uppgjör á hávaxtalánum hjá Íslandsbanka eða Landsbanka og svo öfugt.  Þannig skapaðist svigrúm fyrir lántakann að taka meira að láni til að fara í arðsamar, sjálfbærar fjárfestingar.  Nei, í staðinn er kostnaði við fjármagn haldið það háu, að heimilin og fyrirtæki eru sífellt að skera niður á rekstrarreikningi sínum (og þar með draga úr veltu í þjóðfélaginu) til að greiða af fjármagnsliðum.  Lausn sem eykur á vanda þjóðfélagins.

Þjóðfélögin

Segja má að allt of mörg þjóðfélög á Vesturlöndum standi frammi fyrir þríþættum vanda, þ.e. stór hluti bankakerfis landanna gengur á gufunni og er í reynd ógjaldfær, ríkissjóðir ganga á gufunni og eru í reynd ógjaldfærir og innanlandsneysla er langt umfram innanlandsframleiðslu sem endar í ógjaldfærni þjóðfélaganna.  Ég er búinn að fjalla um tvennt þetta fyrra, en þá er það þetta þriðja.  Það heitir með öðrum orðum að viðskiptajöfnuður sé neikvæður.  Slíkt kallar á erlendar lántökur sem bitnar á greiðslujöfnuði við útlönd.  Ísland er gott dæmi um þjóðfélag, sem er ekki sjálfbært vegna þess að verðmætasköpun í landinu hefur ekki undan þeirri neyslu sem er í landinu.  Þess vegna lækkar krónan alltaf, þess vegna eru við stöðugt með hærri verðbólgu en í nágrannalöndum okkar.  Þjóðfélagið er ekki sjálfbært.  En við erum ekki ein um þetta.

Allt of mörg lönd í Evrópu eru með neikvæðan viðskiptajöfnuð.  Fyrir tíma evrunnar, þá sigu gjaldmiðlar Grikklands, Ítalíu, Frakklands, Spánar og Portúgal jafnt og þétt gagnvart þýska markinu og svissneska frankanum.  Margt var líkt með hegðun þessara mynta og krónunnar.  Ástæða var sú sama.  Sífellt var verið að fella gengið til að hemja innanlandseftirspurn eftir erlendum varningi.  Pesetinn spánski var í fjölda mörg ár í kringum hálf króna, sama hvað krónan féll gagnvart dollar eða pundi.

Hegðun gjaldmiðla er ein sterkasta vísbending um sjálfbærni.  Gjaldmiðil sem sífellt er að lækka, gerir það þar sem þjóðfélagið er ekki sjálfbært.  Það er ekki jafnvægi milli þess sem er framleitt í landinu og þeirrar neyslu sem þar á sér stað.  Vissulega getur matvælaframleiðsla í landinu satt alla landsmenn, en flytja þarf inn hráefni til iðnaðar eða iðnaðarvörurnar sjálfar.  Stjórnvöld hafa ekki vilja til að sporna við þessu eða að afnám hafta og tolla opnaði fyrir innflutning, oft að kröfu stórra landa eins og Bandaríkjanna eða Þýskalands.  Nú flæðir t.d. þýsk framleiðsla um alla Evrópu og verður oft til þess að kæfa niður innanlandsframleiðslu sem smátt og smátt leggst af.

Svo hastarlegt sem það er, þá þurfa þjóðir að setja upp múra hafta og tolla til að stuðla að jafnvægi milli innflutnings og útflutnings, a.m.k. þær þjóðir sem geta ekki látið gjaldmiðil sinn falla.  Þetta þýðir að lífsgæði munu versna.  Þeim mun fækka sem hafa efni á uppþvottavél eða vera með fleiri en einn bíl, svo dæmi séu tekin.  Sófasettið verður að endast lengur og sama á við um tölvuna.  Stilla verður kaupmátt að því sem þjóðfélagið hefur efni á, en ekki það sem við viljum hafa.

(Tekið skal fram að allar skoðanir í þessum pistli og ályktanir eru mínar, þó svo að ég styðjist við margt sem ég hef lesið bæði fyrr og síðar.)

Athugasemdir

[Ólafur Sigurðsson (IP-tala skráð) 19.1.2012 kl. 02:23]

Life´s too good sagði maður. Þetta er neysluþjóðfélag, að nauðsynjalausu. Ekki margir spara eða leggja fyrir. Ef reynt er að hemja neysluna, þá er kveinkað sér og innflytjendur og samtök þeirra taka við sér og tala um haftastefnu. Það vantar nýtt fólk í stjórnsýsluna, hún er ófær að takast á við þetta, þar er allt bundið klíkusamfélaginu, gamla heildsalaveldið. Það þarf sterk bein í kreppu, .... ekki síður en í góðæri.

[Ólafur Ingi Hrólfsson, 19.1.2012 kl. 03:58]

Fyrir skömmu kom fram í fréttum að USA skuldaði orðið svo mikið að ekki væri við neitt ráðið - nokkrum vikur seinna sagðist Bandaríkjastjórn til í að lána Evruríkju gífurlegar fjárhæðir til þess að bjarga Evrunni. Hvernig getur svona skuldsett ríki lánað slíkar fjárhæðir? Er til eitthvað sem heitir eðlileg fjármálastarfsemi? Er bankastarfsemi ekki byggð á fölskum forsendum og sýndarverðmætum? Hversu mikið af talnaflóði ríkja - fyrirtækja og almennings er byggð á raunverulegum fjármunum?

[Arnór Baldvinsson, 19.1.2012 kl. 07:38]

Sæll Marinó,

Er ekki málið það að afleiðumarkaðurinn er orðinn svo gífurlega stór að raunverulegi markaðurinn hefur bara ekkert að segja lengur?  Skv. tölum á Wikipedia þá var hlutabréfamarkaðurinn metinn á um 36.600 milljarða dollara í byrjun Október 2008 en afleiðumarkaðurinn á 791.000 milljarða, 11 sinnum meira en heildarefnahagur heimsins?  (516.000 milljarðar í júní 2007)  Ef skoðaðar eru tölur héðan frá Bandaríkjunum þá jókst heildarupphæð OTC (Over-the-counter) afleiðna úr 80 billjónum í 197 billjónir milli 1998 og 2003, megnið af aukningunni í vaxtaafleiðum, sem námu samtals 142 billjónum í árslok 2003 (http://www.financialpolicy.org/fpfspr8.pdf)  Mér sýnist að þessi gífurlega skuldasöfnun nánast allra ríkja hafi haldist nokkuð í hendur við aukningu afleiðna.  En þetta eru ekki bara ríki, heldur sveitarfélög, fyrirtæki, stofnanir og einstaklingar.  Það er allstaðar sama sagan:  Skuldasöfnun til hægri og vinstri. 

Auðvitað gengur það ekki að reka ríki, eins og hér, með 50% halla eða meira, ár eftir ár eftir ár!  Það hlýtur að koma að skuldadögunum fyrr eða síðar.  Ég hef ekki nægan skilning á þessu til að geta myndað mér skoðun og rökstutt hana, en þessi sýndarefnahagur er fyrir mér eitthvað sem bara getur ekki gengið.  Það er ekki hægt að búa til verðmæti úr engu - en með þessum sýndarviðskiptum er það hægt. 

Kveðja,

[Ómar Geirsson, 19.1.2012 kl. 09:19]

Púff, maður setur hljóðan eftir lestur þessarar greinar Marínó. 

Meistarastykki.

En tvennt sem fróðlegt væri að fá svör við.

Ég man eftir fyrri umræðu við þig um evruna, ert þú ennþá á því að stöðugur gjaldmiðill sé svarið í ósjálfbærum þjóðfélögum???  Og þá með hvaða rökum, er til dæmis hægt að lækka laun almennings niður fyrir 0??  Stöðugur gjaldmiðill þýðir jú að fjármagnið heldur sínu verðgildi og kaupmætti.  Eða getur flúið í skjól stöndugri landa en eftir er þá eyðimörk í bankakerfum hinna ósjálfbæru

Annað, hvernig rímar þessi lýsing þín á stöðu heimilanna við raunveruleikann á Íslandi???  Veit ekki betur en að hér sé allt á uppleið og sú uppleið er drifin áfram af einkaneyslu???

Er þetta bara væl í ykkur í Reykjavík að þið eigið ekki fyrir salti í grautinn????  Er það ekki á gagnstéttarnar sem ykkur vantar saltið?

Fróðlegt að fá svar við þessu seinna i meitluðum pistli því ef þið hjá Hagsmunasamtökum heimilanna getið ekki svarað því, þá mun enginn flokkur taka undir málflutning ykkar fyrir næstu kosningar.  Heldur munu þeir vera á fullu að lofa eyðslu á hinum meinta hagvexti.

Og það er þannig að í pistla þína sækir margur maður vopn sín.

Kveðja að austan.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 19.1.2012 kl. 10:09]

Glögg og góð grein.  Þú kemst að sömu niðurstöðu og ég með það að t.d. Bandaríkin munu ekki leysa sinn efnahagsvanda öðruvísi en að setja upp tollmúra um sína framleiðslu.  Þá fer Kína í tóm vandræði.  Ég held að þessir nytsömu sakleysingjar sem hafa stöðugt verið að predika afnám hafta og tolla og talað fyrir hnattvæðingu, hafi ekki haft hugmynd um að  þeir voru að ganga erinda "ósjálfbærra" fjármálaafla.   Hugsanlega gætu hagkerfi afsalað sér þessum varnarkerfum ef allir væru með sama gengið, vandi evruríkjanna bendir þó ekki alveg í þá átt.

            Það má eiginlega draga þá ályktun að forsenda hnattvæðingar (eða aðildar að stærri hagkerfum)sé sú að stjórnvöld hvers lands geti ekki fellt gengi  og hafi mjög takmarkað aðgengi að (erlendu?) lánsfé.  

Þannig er það rökleysa hjá íslenskum ESB sinnum, að við fáum stöðugt gengi og ábyrga hagstjórn við að ganga í ESB. Það væru miklu frekar forsendurnar fyrir inngöngu (af hálfu bæði Íslands og ESB) heldur en markmiðið með henni.

[Hallgrímur Viktorsson (IP-tala skráð) 19.1.2012 kl. 11:57]

Krafa til lífsgæða umfram raunverulega getu er undirrót vandræða fólks í dag.Stórt einbýlishús og 2 nýir bílar á hlaðinu ásamt 3-5 utanlandsferðum á ári er eitthvað sem fæst launafólk ræður við.

Sníðum okkur stakk eftir vexti!!

[Quinteiras (IP-tala skráð) 19.1.2012 kl. 14:47]

Nú er það aldeilis ljóst, að mismunur lífskjara almennt séð er of mikill í veröldinni og svo getur ekki fram haldið sem horfir að nokkur hluti heimsbyggðar sé svo frekur til fjörsins að lífshættir þeirra útheimti þrítugfalda afkastagetu jarðarinnar okkar, eins og er víst með okkur íslendinga og bandaríkjamenn einnig. Líklega er reikningurinn fyrir þetta að falla á okkur vesturlandabúa núna með fullum þunga. Það er líka augljóst mál að þær þjóðir, sem við lakari lífskjör búa krefjast nú í auknum mæli þess að þeirra hlutur verði bættur. Það mun gerast, en á móti hljóta vesturlönd að þurfa að greiða fyrir þær úrbætur með skerðingu á sínum lífskjörum, annað gengur því miður ekki upp. Verðbótakerfið, já, það er meingallað. Það er hinsvegar beiskur sannleikur, að ekki er hægt að lána fé nema einhver leggi fyrir. Lán þau, sem verið er að tala um að þurfi annað tveggja að lækka verulega eða fella alveg niður, verða ekki meðhöndluð þannig nema gera sparnað upptækan. Það hefur svo sem gerst áður í sögu lands og þjóðar. En það var einmitt þegar vinstri stjórn tók við af viðreisnarstjórninni svokölluðu 1971, þá varð allt sparifé gert upptækt með verðbólgu. Verðtryggingin, sem hófst með svokölluðum Ólafslögum 1978, var tilraun til að fá landsmenn til að spara, leggja fyrir, svo hægt væri t.d. að fjármagna húsnæðismálakerfið. Grunninum var reyndar kippt undan þeim lögum þegar Steingrímur Hermannsson og hans pótintátar ákváðu að rjúfa tengslin milli verðlags og launa. Þá var friðurinn í raun rofinn. Síðan komu til síðar fjármálafylleríisár Dabba og Dóra og nú skyldi einhver ófreskja sem kölluð er markaðurinn ráða öllu, sem í reynd þýddi að vildarvinir þeirra kumpána fengu veiðileyfi á þá sjóði, sem landsmönnum hafði tekist að mynda og stálu þeim og meiru til, því þeir gátu með tangarhaldi sínu á bönkum og fjármálastofnunum náð til sín góðum skerf af sparnaði annarra þjóða og fyrir það þurfum við almenningur nú að blæða. En gott og vel. Það er hægt að bæta stöðu skuldara með því að gera lífeyrissjóðina upptæka, en þeir eru bróðurparturinn af sparnaði landsmanna, sem og annan sparnað fólks. En það verður ekki gert nema einu sinni.

[Magnús Ólafsson (IP-tala skráð) 19.1.2012 kl. 21:54]

Góð grein hjá þér Marinó og mikill áfellisdómur yfir efnahagsstjórn okkar og flestra vestrænna ríkja.  Er að reka fyrirtæki og vaxtastig er alveg út úr korti og eins þær litlu aðgerðir sem bankarnir hafa gripið til.  Eins fara þeir ekki tommu út fyrir það sem Steingrímur og Jóhanna hafa skikkað þá til.

Innheimta allt eins og þeir frekast geta og axla enga ábyrgð.

[Marinó G. Njálsson, 19.1.2012 kl. 23:11]

Ómar, hér er ekki allt á uppleið.  Staðreyndin er sú að staða heimilanna er ekki góð.  Mörg hafa lifað á sparnaði (þ.e. séreignarsparnaði) og nú er hann að verða búinn.  Hvað tekur þá við?  Sífellt bætist í hóp þeirra sem sækja um greiðsluaðlögun.  Ég get ekki séð að þetta séu jákvæð merki.

Mér finnst engin ástæða að egna landsbyggð gegn höfuðborgarsvæðinu.  Ég benti á það í ræðu minni á Austurvelli í febrúar 2009, að ástandið sem þá hafði skapast á höfuðborgarsvæðinu væri það sem landsbyggðin hefði þurft að búa við í 20-30 ár.  Ég tel mig því hafa fullan skilning á vanda landsbyggðarinnar, en hann leysist ekkert með því að menn fari í einhvern meting um það hvor hefur það verr.

Varðandi ósjálfbærnina, þá er óstöðugleiki gjaldmiðilsins afleiðing af ósjálfbærni þjóðfélagsins.  Við verðum að auka innanlandsframleiðslu á neysluvöru, þ.m.t. matvöru, eins og kostur er og draga því úr óþarfa innflutningi.  Ef við náum ekki jafnvægi á milli innanlandsneyslu og innanlandsframleiðslu, þá heldur óstöðugleiki gjaldmiðilsins áfram.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 20.1.2012 kl. 00:33]

" Ef við náum ekki jafnvægi á milli innanlandsneyslu og innanlandsframleiðslu, þá heldur óstöðugleiki gjaldmiðilsins áfram. "

Nákvæmlega, helstu leiðir pólitíkusa til að smeygja sér fram hjá þeim raunveruleika er að fikta í genginu og taka lán fyrir mismuninum. Svo er stundum tekið til við blekkingartal um erlenda fjárfestingu þegar í raun er verið að selja gullgæsirnar.

[Ómar Geirsson, 20.1.2012 kl. 10:10]

Blessaður Marínó.

Þetta með saltið var bara aulahúmor og það mun verða eitt mitt síðasta  að bendla þig við einhvern ríg í málefnabaráttu þinni. 

Hins vegar er það ljóst að það eru flokkadrættir í gangi sem óvinurinn eini hefur spilað á.  Ég finn það í mínu umhverfi að það er takmarkaður skilningur á afleiðingum Hrunsins fyrir  fjölskyldufólk í Reykjavík.  Þar sem er mesti vandinn.  Ekki það að til er fólk út á landi sem á líka í erfiðleikum.  En það er eins og að fólk klíni þetta á eitthvað sjálfskaparvíti þarna í Reykjavíkinni.

Skilur svo ekkert í að það fær takmarkaðan stuðning þegar kerfið vill loka spítölum þess.

Að deila og drottna hefur heppnast vel á Íslandi í dag.

Ég deili þeirri "staðreynd" með þér að staða heimila er ekki góð.  Hlustaði á Þorvald Gylfa halda þessu fram í Silfrinu um daginn og eitthvað hlýtur hann að hafa fyrir sér í því kallinn.

En ég finn það að þessi "staðreynd" rímar illa við þann raunveruleika að einkaneysla drífur áfram öflugan hagvöxt.  Ég veit að það er uppgangur í kringum útflutningsgreinar en ég hélt að aflið á móti, skuldaerfiðleikar fólks á miðjum aldri í Reykjavík væri það kröftugt að þetta myndi jafnast út, það er stöðnun en ekki samdráttur.

En að því gefnu að Hagstofan sé ekki að ljúga, hver er þá óþekkti fastinn???  Hvað veldur þessum hagvexti???  Hvaða hópar hafa svona mikinn kaupmátt??' Er það stórskulduga liðið sem fékk næstum allar sínar skuldir afskrifaðar, er það aftur farið að safna skuldum???

Veit það ekki en ég veit að þið hjá HH eru undir í áróðursbaráttunni í dag.  Og aðeins öflugur málflutningur sem byggist á greiningu staðreynda getur gefið okkur sem tökum slaginn í bloggheimum, vopn til að berja með á móti áróðri peningaaflanna.

Öflug grein eins og þessi hér á ofan sem tekur ákveðnar tölulegar staðreyndir og setur þær í lifandi samhengi á máli sem venjulegt fólk skilur.

Kannski til mikils ætlað Marínó en fáir þekkja hinar talnalegu staðreyndir um stöðu heimilanna betur en þú.  Líklegast enginn.

Og að lokum, þegar hagkerfi eru ósjálfbær þá er stöðugur gjaldmiðill til ills, það segir Einar frændi þinn.

Kveðja að austan.