Kaupmáttur 2,5% lægri en árið 2000

Tölur Hagstofu Íslands um ráðstöfunartekjur heimilanna segja allt sem segja þarf um ástandið í þjóðfélaginu.  Ég geri mér grein fyrir að þetta eru tölur fyrir 2010 og nú er október 2011, en þó einhver viðsnúningur hafi hugsanlega átt sér stað, þá sér vart högg á vatni.

Séu tölur Hagstofunnar skoðaðar nánar, þá kemur í ljós að kaupmáttur ráðstöfunartekna hefur dregist  saman þrjú ár í röð.  Fyrsta árið, þ.e. 2008, var samdrátturinn aðeins 0,6%, en síðan koma tvö ár upp á 16,4% og 12,6%.  Á þessum þremur árum hefur kaupmáttur ráðstöfunartekna því lækkað um 27,4% á mann!!!!  Þetta jafngildir því að fólk hefði misst 3,3 mánaða kaupmátt, þ.e. tekjur fyrir 8,7 mánuði þurfa að duga fyrir útgjöldum ársins. Kannski þetta sé árangurinn sem Steingrímur og Jóhanna eru að tala um.

27,4% skerðing kaupmáttar er meira en að segja það og skýrir betur en nokkuð annað hvers vegna raðirnar hjá hjálparstofnunum hafa verið að lengjast, fyrirtæki hafi verið að segja upp fólki og vanskil hafa aukist svo fátt eitt sé nefnt.

Í sögulegu samhengi, þá var kaupmáttur í lok árs 2010 nánast hinn sami og í lok árs 2001 og 2,5% lægri en árið 2000. Þó ráðstöfunartekjur hafi farið úr 1.243 þús.kr. á mann árið 2000 í 2.211 þús.kr. á mann, þá erum við að fá minna fyrir peninginn!  Á sama tíma hefur greiðslubyrði verðtryggðs láns sem tekið var árið 2000 eða fyrr  hækkað um ríflega 80%.  Vissulega er vaxtaþátturinn tekinn inn í útreikninga Hagstofunnar, en ekki afborgunarþátturinn.

Ráðstöfunartekjur á mann eru 74 þúsund kr. lægri árið 2010 en árið 2007 í yfir 30% verðbólgu.   Kannski þetta sé árangurinn sem Steingrímur og Jóhanna eru að tala um.

Ekki má líta framhjá því, að kaupmáttur er m.a. reiknaður út frá launavísitölu.  Hún mælir launahækkanir allra stétta í landinu og þeim skipt upp í hópa.  Þegar hækkun launa á almennum markaði, þar sem eru 2/3 vinnandi mann, er skoðuð nokkur ár aftur í tímann, þá kemur í ljós að aðeins einn hópur launþegar heldur hækkuninni upp, þ.e. starfsfólk fjármálafyrirtækja.  Áhugavert væri því, ef Hagstofan gæti reiknað út hver kaupmáttarbreytingin væri, ef þessum hópi væri sleppt út úr útreikningunum.  Frá árinu 2000 hafa meðallaun hækkað um 93,8% á almennum markaði samkvæmt tölum Hagstofunnar, þ.e. til ársloka 2010.  Þar af hafa laun í iðnaði hækkað 94,2%, laun í byggingarstarfsemi hækkuðu um 72,7%, laun í verslun og ýmisri viðgerðaþjónustu var hækkunin 83,9% og í samgöngum og flutningum nam hækkunin 75,3%, en hjá fjármálaþjónustu, lífeyrissjóðum og vátryggingum var hækkunin 120,8%.  Á sama tíma hækkaði launavísitalan um 93,6% sem bendir til þess að þeir sem ekki teljast til almenns vinnumarkaðar hafi hækkað að jafnaði jafn mikið og þeir sem eru á almennum markaði.  Þetta þýðir að kaupmáttur einnar stéttar, þ.e. fólks í fjármálafyrirtækjum hefur hækkað umtalsvert umfram aðra og í staðinn fyrir að vera 2,5% lægri en árið 2000, þá er hann um 25% hærri, opinberir starfsmenn og starfsmenn í iðnaði hafa að meðaltali haldið kaupmætti ársins 2000 (örlítil lækkun), en aðrar stéttir voru í árslok 2010 vel undir kaupmætti ársins 2000.  Þ.e. hrunið og eftirleikur þess hafa þurrkað út meira en 10 árum af kjarabaráttu þessara hópa og 10% að auki.  Ætli þetta sé árangurinn sem Steingrímur og Jóhanna eru að tala um.

Samdrátturinn 8,2%

Athugasemdir

[Eggert Guðmundsson, 10.10.2011 kl. 12:12]

Fróðleg samantekt. Maður setur ? merki á hvað stéttarfélög hafa verið að gera í síðustu samningum og þá einning hvað þau gera í framhaldinu.

En Marinó, þú mátt ekki ætla, Steingrími og Jóhönnu, að þau viti hvað þau hafa talað og gert sl. 3 ár. 

[Hrafn Arnarson (IP-tala skráð) 10.10.2011 kl. 14:11]

Hér texti af heimassíðu ASÍ.

01. apríl 2011 13:09

Kaupmáttur launa 10% lægri en fyrir þremur árum

Kaupmáttur launa lækkaði í febrúar en að undanförnu hefur hækkun bensínverðs og matarverðs kynt undir verðbólgu og þannig minnkað kaupmáttinn. Sumarið 2010 varð hagfelld þróun en þá jókst kaupmáttur meðal annars vegna kjarasamningsbundinna launahækkanna upp á 2,5% auk sérstakra hækkana á lægstu laun. Að auki voru sumarútsölur sem höfðu jákvæð áhrif á kaupmáttinn. Á súluritinu má sjá ársbreytingar á kaupmætti frá ársbyrjun 2008, þar má sjá að samdráttur kaupmáttar hófst þegar í aðdraganda bankahrunsins.

Laun hækkuðu um 4,7% milli áranna 2009 og 2010. Á almennum vinnumarkaði hækkuðu laun að meðaltali um 6% en um rúm 2% hjá starfsmönnum hins opinbera á sama tímabili. Kaupmátturinn hefur síðan náð jafnvægi þó hann sé enn 10% lægri en í ársbyrjun 2008 eins og sjá má á línuritinu.

Til baka

[Hrafn Arnarson (IP-tala skráð) 10.10.2011 kl. 14:16]

20. apríl stendur eftirfarandi.

20. apríl 2011 11:19

Kaupmáttur launa lækkaði í mars

Kaupmáttur launa hefur lækkaði í mars um 0,6% en að undanförnu hefur hækkun matar- og bensínverðs kynt undir verðbólgu og þar með minnkað kaupmáttinn. Á ársgrundvelli er hins vegar um 2,1% kjarabót að ræða. Á almennum vinnumarkaði hækkuðu laun að meðaltali um 6% en um rúm 2% hjá starfsmönnum hins opinbera á tímabilinu 2009 – 2010. Í janúar komu fram jákvæð áhrif af útsölum. Á súluritinu má sjá ársbreytingar á kaupmætti frá ársbyrjun 2008.

Kaupmátturinn er enn 10% lægri en í ársbyrjun 2008 eins og sjá má á línuritinu. Athyglisvert er að þrátt fyrir mikla gengislækkun krónunnar á árinu 2008 hefur kaupmáttur ekki fallið meir en raun ber vitni. Þetta er aðallega innlendri framleiðslu að þakka en erlendar vörur hafa hækkað mjög í verði frá því krónan byrjaði að veikjast snemma árs 2008.

[Marinó G. Njálsson, 10.10.2011 kl. 14:24]

Hrafn, núna eru komnar uppfærðar upplýsingar frá Hagstofunni og munurinn er ennþá meiri.