Þingmaður gefur kjósendum sínum langt nef

Í gær var viðtal við Róbert Marshall, formann allsherjarnefndar og þingmann Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi, í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni.  Þar var hann spurður út í lyklafrumvarpið og nauðungarsölur.  Viðtalið er hægt að nálgast hér (byrjar 46:52 og lýkur 52:06).  Til hægðarauka, þá hef ég ritað það upp hér fyrir neðan.  Texti innan sviga eru þau innskot útvarpsmanna, sem ég tel nauðsynlegt að hafa með:

Flytja verður lyklafrumvarpið aftur, ef flutningsmenn vilja það, því nú er að hefjast nýtt þing á morgun og þetta var eitt þeirra mála sem ekki fóru í gegn.

Á milli þinga heldur mál ekki áfram..Það var ekki meirihluti fyrir því að fara með þetta mál áfram.  Vegna þess að þetta er ekki mikið hagsmunamál fyrir heimilin.  Þetta er ekki gott fyrir heimilin í landinu að mínu mati.  Ef að við mundum fara af stað með þetta og bara til einföldunar.  Þú tekur 20 m.kr. lán fyrir húsi, það fer á nauðungarsölu og selst fyrir 15, þá er það allt of sumt sem lánastofnunin fær, skuldin núllast út.  Það er mat þeirra sem við fengum til að gefa umsagnir í þessu máli, að fyrir það fyrsta er það lagatæknilega ómögulegt að setja lög aftur virkt, þ.e. við getum ekki farið inn í samninga sem eru í gildi og breytt lögunum afturvirkt, þannig að þetta gildi um þá lánasamninga sem gerðir hafa verið hingað til.  Það stenst ekki.  Nú í annan stað, Seðlabankinn varaði mjög sterklega við því, að þetta myndi hafa í för með sér, að það yrði til sérstakur vítahringur, sem menn þekkja til í Bandaríkjunum, að eftir því sem nauðungarsölum fjölgar, því þetta myndi leiða til fjölgunar nauðungarsala, þá myndi lækka verð íbúðarhúsnæðis og þar með vegna þess að íbúðarhúsnæðið hefur lækkað, þá eru fleiri komnir í neikvæða eiginfjárstöðu, virði húsnæðisins er komið niður fyrir það sem þeir skulda, og því eru ennþá fleiri sem falla undir, hérna, undir frumvarpið, þannig að við værum að fjölga gríðarlega húsnæði, lækka verðið mikið og búa til þennan vítahring.

Spurður um eðli frumvarpsins:  Það fer bara í nauðungarsölu með sína eign og það verð sem fæst fyrir eignina er það sem það borgar af sínu láni sem á eigninni hvílir. (Og restin þá fellur út?)  Já, og restin fellur niður.  Það er nú samt ekki þannig, að þeir peningar bara gufi upp, heldur mundu þeir bara lenda á okkur öllum.  Og ég held að það sé alveg óhætt að fullyrða, að framboð lánsfjár til íbúðakaupa í framtíðinni myndi dragast mjög mikið saman.  Það er náttúrulega aukin útlánaáhætta, íbúðalánsvextir yrðu hærri, verðmæti lánasafna, t.d. Íbúðalánasjóðs og annarra lánastofnana, yrði miklu minna, umsvif á íbúðamarkaði yrði minna og íbúðaverð héldist lengur lágt.  Gallarnir við þetta frumvarp eru svo miklir.  Núna eftir að hæstiréttur hefur, er búinn að kveða á um gengistryggðu lánin, þar sem ljóst er að þau muni hækka svona sambærilega og verðtryggðu lánin, þá er engin réttlæting fyrir þessum, þessari breytingu.

(Sérðu fyrir þér rétt svona í lokin.  Getur komið til greina að þingið setji lög sem stöðvi nauðungarsölur?)  Ég held að sú frysting sem hefur verið í gangi núna hafi ef  til vill verið of löng.  Og ég held einfaldlega að það sé bara betra fyrir okkur að fara í gegn um það sem þarf að fara í gegn um.  Við erum búin að setja lög um greiðsluaðlögun, skuldaaðlögun, gera alls konar breytingar á lögum sem breyta réttarstöðu skuldara – auðvitað þarf að auka og bæta þetta enn frekar, en ég held að það sé betra að takast á við vandann en að fresta honum.

Já, þær eru kaldar kveðjurnar sem þingmaðurinn sendir kjósendum sínum í Reykjanesbæ.  Best er að fólk fari í gjaldþrot og missi eigur sínar.  Almenningur í landinu á að taka á sig svik, lögbrot og pretti fjármálakerfisins og það eigi að komast um með allt.

En snúum okkur að því sem Róbert Marshall segir um nauðungarsölur og áhrif þeirra á áhvílandi lán.  Hann segir að við nauðungarsölu, þá falli þau lán burt sem ekki fæst upp í.  Síðast þegar ég vissi, þá virkar þetta ekki þannig, þó vissulega megi breyta lögum, þannig að niðurstaðan verði þessi.  Nei, þau lán sem ekki fæst upp í við nauðungarsölu lifa góðu lífi á eftir og elta skuldarann þar til annað tveggja gerist, þau eru gerð upp eða að kröfuhafinn hættir eltingaleiknum.

Varðandi áhrif lyklafrumvarpsins á fasteignamarkaðinn og lánamarkaðinn, þá fer Róbert einfaldlega með rangt mál.  Það eru nauðungarsölur sem skekkja verðmyndun á fasteignamarkaði.

Mér finnst ótrúleg þessi þvermóðska margra þingmanna Samfylkingarinnar að ganga sífellt erinda lögbrjótanna.  Hvers vegna eiga fjármálafyrirtækin rétt á því að innheimta kröfur sem tóku stökkbreytingu vegna tilrauna fjármálakerfisins að bjarga sjálfum sér?  Hvers vegna á allur herkostnaðurinn að lenda á almenningi?  Skilja þingmenn Samfylkingarinnar ekki að tjón samfélagsins eykst stöðugt meðan ekki er tekið af alvöru á skuldavanda heimilanna?  Skilja þeir ekki að almenningur vill ekki flotta líknardeild, hann vill bóluefni við sjúkdómnum, þannig að sem fæstir þurfi á þjónustu líknardeildarinnar að halda. Ef formaður allsherjarnefndar Alþingis skilur þetta ekki, þá mæli ég með því að hann hætti þingstörfum og kalli inn varamann sinn.

Millistéttin missir húsin

Athugasemdir

[Sigurður Sigurðsson, 1.10.2010 kl. 13:04]

Æ er nokkuð skrýtið að almenningur vilji losna við þetta lið af þingi sem fyrst.

[Sigurður Sigurðsson, 1.10.2010 kl. 13:12]

Fyrir hverja er Róbert að vinna. Hverjir borga honum laun. Fær hann kannski eitthvað auka frá fjármagnseigendum?? Það hefur nú gerst áður að fjármálastofnanir hafi keypt sér good will.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 1.10.2010 kl. 13:22]

Maðurinn er greindarskertur.

[Þórir Hrafn Gunnarsson, 1.10.2010 kl. 13:52]

"En snúum okkur að því sem Róbert Marshall segir um nauðungarsölur og áhrif þeirra á áhvílandi lán. Hann segir að við nauðungarsölu, þá falli þau lán burt sem ekki fæst upp í. Síðast þegar ég vissi, þá virkar þetta ekki þannig, þó vissulega megi breyta lögum, þannig að niðurstaðan verði þessi. Nei, þau lán sem ekki fæst upp í við nauðungarsölu lifa góðu lífi á eftir og elta skuldarann þar til annað tveggja gerist, þau eru gerð upp eða að kröfuhafinn hættir eltingaleiknum."

Er hann ekki að vísa til þess sem yrði raunveruleikinn ef "lyklafrumvarpið" næði fram að ganga? Mér sýnist það koma kauðslega frá honum en þetta er það sem hann er að reyna að koma frá sér.

[Gunnar Heiðarsson, 1.10.2010 kl. 14:22]

Ég get ekki með nokkru móti komið því inn í minn þykka haus að lánastofnanir séu betur settar þegar þær láta bjóða upp fasteignir ofan af fólki. Það er ljóst að lánastofnanirnar koma til með að sytja uppi með stóran hluta þessara eigna, sumar hverjar til lengri tíma. Á meðan þurfa þær að borga skatta af þeim og rafmagn og hita til að halda þeim í standi. Svo loks þegar eignirnar seljast er ljóst að verðið sem lánastofnanirnar fá mun ekki dekka lánið sem á fasteigninni er, reyndar má gera ráð fyrir því að ekki fáist einu sinni fyrir upphaflegu láni, sem eigandinn var þó í flestum tilfellum tilbúinn til að borga. Í ofanálag þurfa svo lánastofnanir að lána þeim sem kaupir fasteignina á niðursettu verði. Hvað er lánastofnunin betur sett? Hvers vegna er ekki hægt að semja við eiganda fasteignarinnar strax og færa lánið niður svo hann geti haldið áfram að borga? 

[Magnús Sigurðsson, 1.10.2010 kl. 14:26]

Ég heyrði þetta viðtal við Róbert Marshal.  Það er ekki von á góðu þegar þingmenn skilja ekki aðstæður betur en þetta.  Þvílík steypa.

[Einar Björn Bjarnason, 1.10.2010 kl. 16:19]

Ég átta mig ekki á mekkanismanum bak við ótta Robert Marshalls, en hann - ef ég skil hann rétt - óttast að nauðungasölum fjölgi stórfellt, markaðsverð hrynji og bankar verði fyrir stórtjóni.

En spurningin er, akkúrat hvað við lyklafrumvarpið á að starta þeirri flóðbylgju?

Þvert á móti, sýnist mér að með þessu, ætti tregða aðila til að krefjast nauðungarsölu að aukast - þannig að þeim ætti að fækka.

En í dag geta þeir selt ofan af fólki, - selt það sama húsnæði áfram fyrir pening, en halda síðan samt eftir sem áður að mjólka fólkið þ.s. skuldir þess lækka ekki að ráði.

En við lyklafrumvarpið, þá er sú staða breytt, þ.s. þá falla skuldir niður, og þá borgar sig ekki lengur að selja ofan af fólki.

------------------

Svo nauðungarsölum ætti þvert á móti að fækka - og bankar að sjá sér fremur hag í, að semja við fólkið um skuldbreytingar.

Kv

[Jón Svan Sigurðsson, 1.10.2010 kl. 17:07]

Ég segi bara guð hjálpi íslendingum þegar við erum með svona vitleysinga á Alþingi.

[Jón Svan Sigurðsson, 1.10.2010 kl. 17:46]

Það má svo bæta við þessa færslu þína Marinó það sem kom fram í viðtalinu við Lilju Mósesdóttir í þættinum Návígi. Þar kom fram að vegna andstöðu þingmanna úr öllum flokkum þ.á.m. VG, að frumvarp hennar um að kröfur falla niður dauðar 4 árum eftir að fólk verður gjaldþrota kemst ekki í gegnum þingið. Þingmenn telja fólk sem lendir í þessu óraðsíufólk!!! Þingmenn skilja þetta ekki, það er allt tekið af fólki og þeim finnst í lagi að hægt sé að halda kröfum gangandi þar til fók deyr. Hverskonar heimska og hróki er þetta? Hvernig geta þeir verið á móti því að fólk fái tækifæri að byrja aftur.....sérstaklega núna eftir allsherjarhrun? Og skilja þeir ekki hvaða áhrif þetta muna hafa á hagkerfið og framtíð landsins þegar fleiri þúsund einstaklingar hafa verið gerðir gjaldþrota og geta ekki tekið þátt í hagkerfinu það sem eftir er ævinnar? Þetta er svo ömurlegt og svo sorglegt  hvernig þetta pakk lítur niður á fólkið í landinu. Það verður aldrei sátt í samfélaginu með þessum hugsunarhætti. Mig grunar að ástæða þess sem ekki fleiri mæti til að mótmæla (komu samt margir) sé sú að fólki er orðið bara skítsama. Bankarnir mega bara hirða allt og fólk fer bara úr landinu og gefur skít í þetta allt saman. HÉR ER EKKERT GERT TIL AÐ VENJULEGT FÓlK SJÁI SÉR FÆRT AÐ BYRJA AFTUR OG REYNA BYGGJA UPP LANDIÐ. 

[Sigurður Hrellir, 1.10.2010 kl. 23:45]

Ekki fleiri fjölmiðlamenn á þing. Róbert Marshall og Sigmundur Ernir ættu að vera víti til varnaðar.

[Hanna (IP-tala skráð) 2.10.2010 kl. 00:10]

Þetta er samt aðalatriðið:

"fyrir það fyrsta er það lagatæknilega ómögulegt að setja lög aftur virkt, þ.e. við getum ekki farið inn í samninga sem eru í gildi og breytt lögunum afturvirkt, þannig að þetta gildi um þá lánasamninga sem gerðir hafa verið hingað til. Það stenst ekki. "

Lagalega séð er ekki hægt að setja svona afturvirk lög sem takmarka eignarrétt lánveitenda. Þannig að þessi hugmynd er sjálfdauð.

[Hilmar Andri Hildarson (IP-tala skráð) 2.10.2010 kl. 00:15]

Maður á sífellt erfiðara með að sjá framtíð sína í því samfélagi sem stjórnvöld eru að búa okkur hér á landi. Æ oftar leitar á mann sú tilhugsun að gefast upp á þessu og reyna fyrir sér í öðru landi þar sem fjölkyldunni gæti mögulega farnast betur og maður á möguleika á því að byggja upp og samfélagið væri þannig mótað að fjölskyldan hefur efni á því að gera eitthvað skemmtilegt saman. Þetta umhverfi sem við erum í dregur bara úr manni mátt og vilja. Það er sama hvert litið er, þeir sem fara með vald hér á landi virðast einungis hugsa um að fitna á kostnað almennings.

[Benedikt Gunnar Ófeigsson, 2.10.2010 kl. 07:56]

Hanna

Var ekki hæstiréttur að enda við að fara inn í samninga og breyta þeim afturvirkt og takmarka eignarétt lántaka. 

Hæstiréttur má stunda róttækan aktivisma til stuðnings fjármálakerfinu? En lögjafinn má ekki, með lagasetningu, bæta almenningi þann skaða sem glæpastarfsemi bankana hefur valdið. Það virðist ekki einu sinni réttlætanlegt að reyna koma í veg fyrir stókostlegt samfélagslegt hrun ef það hentar ekki hagsmunum fjármálkerfisins.

[Marinó G. Njálsson, 2.10.2010 kl. 11:33]

Hanna, þar er rétt að ekki má breyta þeim afturvirkt, en samt hefur slíkt verið gert ítrekað.  Hins vegar snýst málið ekki um það, þar sem Lilja Mósesdóttir sagði mér að samkomulag hefði náðst um að láta þau a.m.k. gilda framvirkt.  Róbert hraunar líka yfir það.

Mér finnst samt ekki ummæli hans um lyklafrumvarpið vera það versta heldur sá hluti sem snýr að nauðungarsölum.  Þar segir hann beint út, að almenningur eigi að éta það sem úti frýs og það sé sama hvernig fjármálafyrirtækin ganga um þjóðfélagið, þau eigi að fá að innheimta sínar kröfur í botn.

[Arna (IP-tala skráð) 2.10.2010 kl. 14:42]

Ég er að vissu leyti sammála Hönnu en þó ekki að öllu leyti. Hér stangast á ákvæði stjórnarskrárinnar, 68. gr. um  bann við pyndingum né annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð og 71. gr. um að allir skuli njóta friðhelgis einkalífs, heimilis og fjölskyldu annars vegar og svo hins vegar 72. gr. um eignarrétt. Ég held að vel sé hægt að skerða eignarréttinn þó þannig að fullt verð komi fyrir. Í því árferði sem nú ríkir væri fyllilega hægt að halda því fram að fullt verð sé ekki hinn stökkbreytti höfuðstóll með öllum þeim vöxtum og kostnaði sem hægt er að bæta við, heldur "eðlilegur  og sanngjarn" höfuðstóll þar sem byrðar kreppunnar eru dreifðar á herðar fleirum en bara skuldurum. Með því móti væri hægt að "skerða" eignarréttinn vegna almenningsþarfar. Ég held að það sé hægt að færa rök fyrir því að sú meðferð sem almenningur sætir núna, þ.e. að þurfa að bera alla ábyrgð á stökkbreyttum lánum, skattahækkunum, lækkunum bóta o.fl. jaðri við brot á 68. og 71. gr. stjórnarskrárinnar. Það er ljótt ef eignarrétturinn er látinn trompa rétti fólks til lífs og viðurværis...

[ÞE (IP-tala skráð) 2.10.2010 kl. 22:31]

Tek undir með ykkur hér fyrir ofan ... fjölmiðlamenn af þingi!

Ég held reyndar að þeim verði hent út því fólk er búið að fá upp í kok af frösum sem engin skilur og síst þeir sem láta þá frá sér!

 Það hefði verið betra að fá kerfið á hliðina og byrja upp á nýtt!  Það hefði þá verið hægt að miða við núllpunkt!

[HA (IP-tala skráð) 2.10.2010 kl. 23:25]

Það er eitt sem ég skil ekki í sambandi við þetta margumtalaða eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Gildir það bara fyrir fjármálastofnanir? Hvað með eignarrétt fólks sem fyrir hrun átti 30-40% í fasteigninni eða jafnvel meira en er nú komið niður á núllið? Gildir eignarréttarákvæðið ekki alveg eins fyrir það?