Tillögur Hagsmunasamtaka heimilanna taka á þessu öllu

Mig langar að vekja athygli á því að Hagsmunasamtök heimilanna sendu út fyrir nærri hálfum mánuði tillögur að uppgjörsreglum sem taka á öllum þeim atriðum sem Lilja rekur í viðtalinu við Morgunblaðið.  Langar mig að stikla á stóru í reglunum, en þær er auk að finna í heild í skrá sem fylgir með færslunni.  Nokkur atriði eru þó tekin úr "tilmælum" samtakanna til lántaka sem send voru út í morgun.  Þau fylgja líka með.

1.  Hvaða lán:  Hagsmunasamtök heimilanna gera að tillögu sinni að öll lán með tilgreindan höfuðstól í íslenskum krónum en með gengisviðmið séu höfð með og síðan öll lán þar sem umsóknin var í íslenskum krónum, þrátt fyrir að skuldabréf tiltaki ekki íslenskar krónur enda ráði lántakinn ekkert um það hvaða útgáfa eða útfærsla lánssamnings hafi verið notað.

2.  Hvað á að innheimta/greiða:  Miðað verði við upphaflega greiðsluáætlun að teknu tilliti til vaxtabreytinga, enda hafi áætlunin ekki verið reiknuð með gengisbreytingum.  Hafi lánafyrirtæki boðið lántaka vægari greiðslubyrði, þá gildir hún meðan það samkomulag er í gildi.  Sé samtala greiðslna sem inntar hafa verið af hendi hærri en heildargreiðsla samkvæmt greiðsluáætlun skal innheimtu hætt þar til annað kemur í ljós.

3.  Réttur lántaka:  Hlíti lánveitendur ekki því sem fram kemur í lið 2, þá er það réttur lántaka að:

a.  greiða samkvæmt greiðsluáætlun

b.  nýta sér samning eða tilboð um annað greiðslufyrirkomulag

c.  greiða inn á  bundinn reikning (nokkurs konar vörslureikning)

d.  greiða ekki, þar sem lántaki efast um réttmæti upplýsinga á greiðsluseðli eða er að eigin mati búinn að greiða meira en nemur heildargreiðslu samkvæmt greiðsluáætlun.

Hvað sem lántakinn gerir skal hann halda lánveitanda vel upplýstum um aðgerðir sínar.  Auðvitað má lántaki greiða kröfu eins og hún kemur frá lánveitanda.

4.  Uppgjör:  Gjalddagagreiðslur eru bornar saman við greiðslur samkvæmt greiðsluáætlun að teknu tilliti til vaxtabreytinga.  Jafnað er út því sem hefur greitt of mikið á móti þeim tilfellum þegar greitt var of lítið.  Þetta er vaxtareiknað samkvæmt reglum í lánasamningi og 18. gr. laga nr. 38/2001, þegar kröfuhafi skuldar lántaka, en þó þannig að lántakar verða ekki rukkaðir um vanskilakostnað hafi greiðsla verið of lág enda var greitt samkvæmt greiðsluseðlum eða samkomulagi við lánveitandann.

5.  Meðferð uppgjörs:  Uppgjör getur leitt af sér tvær niðurstöður, að lántaki eigi inneign eða að lántaki skuldi lánveitanda.

5.a Inneignir lántaka:  Hagsmunasamtök heimilanna hafa lagt til að inneignir lántaka fari inn á bundinn reikning í nafni lántaka í lánastofnun að hans vali. Inneignin verði bundin þar til:

a.  niðurstaða fæst í fordæmisgefandi dómsmál sem lánveitandi höfðar til að útkljá ágreining;

b.  samkomulag hefur tekist um almenna lausn (eða lög sett um hana);

c.  gerðardómur hafi fallið um úrlausn ágreinings;

d.  samkomulag hefur tekist milli lántaka (eins eða fleiri) og lánveitanda um uppgjörið.

Hagsmunasamtök heimilanna setja lánveitendum tímamörk upp á 3 mánuði að hefja dómsmál, fallast á gerðardóm eða koma til samninga.  Inneign geti lántaki síðan fengið útgreidda eða notað til að lækka eftirstöðvar höfuðstóls.

5.b.  Skuldir lántaka:  Hagsmunasamtök heimilanna leggja til að með skuldir verði farið sem hér segir:

a.  skuld sé bætt ofan á höfuðstól og greiðslum sé jafnað út lánstímann;

b.  greiða skuldina á allt að 18 mánuðum í samræmi við samkomulag frá 3. apríl 2009;

c.  lántaki geri upp skuldina

6.  Eldri mál:  Hagsmunasamtök heimilanna vilja að þeir sem telja að á sér hafi verið brotið fá sanngjarna og réttláta úrlausn sinna mála.  Líklegast er gerðardómur besta leiðin til að leysa slík mál, en búast má við því að lántaka leiti til dómstóla.

7.  Skaðabætur:  Hagsmunasamtök heimilanna telja eðlilegt að þeir sem telja sig hafa orðið fyrir skaða vegna aðgerða lánveitenda og áhrifa sem lögmæt gengistrygging hefur haft, geti leitað réttar síns og krafist skaðabóta.  Eðlilegast er að fordæmisgefandi dómsmál verði höfðuð.

8.  Réttur lántaka til að semja:  Hagsmunasamtök heimilanna virða rétt lántaka til að semja við lánveitendur og hvetja lánveitendur til að koma til slíkra samninga af sanngirni og réttsýni.

Ég vona að þetta skýri út afstöðu Hagsmunasamtaka heimilanna til þeirra álitamála sem uppi eru.  Samtökin viðurkenna að ekki allir líta málið sömu augum, en telja að málsferðarreglur þeirra séu sanngjarnar og réttlátar og komi í veg fyrir óþarfa flækjur sem gætu skapast síðar, komi í ljós að réttarbót lántaka var minni ætla mætti af dómi Hæstaréttar.  Það er engum greiði gerður með því að fá of mikið greitt til baka til þess eins að fá kröfu á sig síðar.

Samráðsvettvangur nauðsynlegur

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• tilmaeli_hh_til_lantaka.pdf
• tillagahhumuppgjorgengistrygg_ralana_0.pdf

Athugasemdir

[Kristján Kristjánsson (IP-tala skráð) 5.7.2010 kl. 16:40]

Sæll Marinó og takk fyrir góða pistla.

Hvernig væri nú að benda á þá leið að miða við launavísitölu þegar greiða á lán. Það hækkar nefnilega allt nema launin. Þegar þau hækka ekki miðað við aðrar vísitölur lendir fólk að sjálfsögðu í vandræðum.

[Hólmfríður Bjarnadóttir, 5.7.2010 kl. 19:47]

Þakkir Marinó

[Kjartan Sigurgeirsson, 5.7.2010 kl. 21:55]

takk fyrir góða pistla og einarða baráttu fyrir réttlæti í lánamálum. 

Ég skil ekki af hverju meginþorri skrifara telur á einhvern hátt sjálfsagt að með því að gengisviðmiðunin var dæmd ólögleg, sé ástæða til að ætla að samningurinn í heild sé í uppnámi. 

Mér finnst alveg út í hött að taka undir með viðskiptaráðherra, seðlabankastjórum og fjármálaeftirliti.  Þessir talsmenn fjármagnseigenda virðast ekki bera nokkurt skynbragð á lög og blanda inn í málið tilfinningum, gera sér enga grein fyrir að þær ráða ekki í þessu, það verður vonandi lagabókstafurinn sem ræður í þessu máli, þrátt fyrir hótanir þeirra um annað hrun.

Við skoðun sýnist mér að ef hróflað verði við vöxtum, seðlabankavextir komi í stað samningsvaxta, skuldi margir talsvert háar upphæðir.  Mér sýnist að vextir S.Í. hafi farið yfir 18% frá hruni, mesta allan tímann verið yfir 10%.  Þegar um er að ræða lán til 40 ára er afborgun lánsins um það bil 0,2% á hverjum mánuði , vextir einhversstaðar um 3,5 - 4% þannig að greiðsla af láninu er um 4,2% á mánuði, þá skiptir minna máli hvort höfuðstóll lánsins er 10 eða 20 milljónir. Því sýnist mér að fari vextir yfir 8 - 8,5% séu lántakendur í vondum málum. 

Eigi að reikna lánin samkvæmt tillögum þessara snillinga býst ég við að margir lánþegar verði gjaldþrota.  Það skiptir sennileg hvorki grátklökka viðskiptaráðherran né velferðarráðherran máli, ef fjármálafyrirtækin lifa þessar hörmungar af.

[Hafþór Baldvinsson, 6.7.2010 kl. 01:36]

Marinó. Mér finnst þetta athyglivert en þó verð ég að gera örfáar athugasemdir.

Vörslureikningur er alveg óþarfur í sjálfu sér. Hægt er að einfalda öll þessi "dæmi" með því að gera fyrirvara þegar greitt er en sú aðferð er einföld og auðskilin.

Þá er greitt það sem lántakinn telur sig ráða við, treystir sér til þess að greiða eða vill ekki greiða og á greiðsluseðil skrifar hann fyrirvara sem getur verið svona: Ég X set fyrirvara um lögmæti greiðslu þar til fordæmisgefandi dómur hefur fallið í sambærilegu máli með sömu skilmálum. Á greiðsluseðli er x upphæð til greiðslu og skal lántaki þá óska eftir því að gjaldkeri breyti upphæð skv. ósk lántaka. Þetta er ekki óalgengt þegar samið er við fyrirtæki þar sem vanskil hafa teygst lengur en menn ætluðu sér. Í heimabanka er þessi fyrirvari settur sem skýring þegar greiðsluseðill er greiddur. Þá er upphæðinni breytt. Loks er sendur tölvupóstur á lánveitanda frá heimabanka/einkabanka og til þín.

Þetta eru tvö atriði sem einfalda hlutina og óþarfi að flækja málin meira en orðið er þar sem fólk skilur varla upp né niður í þessum málum þó HH og margir aðrir skilji þau.

Gerðardómur er að mínu mati algjör torfa. Gerðardómur tekur venjulega á ákveðnu máli og í honum sitja venjulega hagsmunaaðilar og síðan t.d. dómari. Ástæðan fyrir þessari skoðun minni er sú að þegar gerðardómur hefur náð saman þá mun fólk vantreysta formanni dómsins og telja hann vera að gæta hagsmuna ríkisisins eða s.k. fjármagnseigenda.

Svo er bara eitt atriði en það er að HH óski eða krefji lánafyrirtækin um fund þar sem rætt verður um það atriði að fresta öllum greiðslum þar til dómar hafa fallið. Slíkur tími gæti verið 4 mánuðir. Það er mál sem verður ekki tekið fyrir fyrr en í september.

Ég varð mjög glaður að sjá að Talsmaður neytenda og HH hafi tekið tillögu mína og gert að sinni varðandi tilmæli sín.

 p.s. Kjartan, fjármagnseigendur eru allir sem t.d. fá laun um hver mánaðamót, ekki bara þeir sem eru fjárfestar eða fagfjárfestar.

[Sigurður Haraldsson, 6.7.2010 kl. 07:41]

Samála um að mætast á miðri leið með lánin og afnema verðtryggingu í áföngum ef það er ekki hægt þá verður að setja verðtryggingu á laun!

[Kolbrún Heiða Valbergsdóttir, 6.7.2010 kl. 23:44]

Skv útreikningum Sparnaðar á mínu láni skuldar Lýsingar mér tæpar 100.000 kr. Ef ég greiði ekki skv tilmælum SÍ og FME (sem Lýsing ætlar að miða við), geta þeir sett lánið í innheimtu og tekið af mér bíl og íbúð?