Ókleifur hamar framundan

Franek Rozwadowski talar um að byggja þurfi upp meiri gjaldeyrisforða áður en hægt verði að afnema gjaldeyrishöftin.  Hann skilgreinir svo sem ekki hve stór sá forði þurfi að vera, en það væri áhugavert að vita.

Í þeim björgunarpakka sem undirbúinn hefur verið af AGS og hin Norðurlöndin, Pólland og Rússland koma að, er gert ráð fyrir lánum að fjárhæð um 5,5 milljarða USD eða í námundan við kr. 690 milljarða.  Þennan pening á fyrst og fremst að nota til að verja gengi krónunnar, en ekki nota til að greiða aðrar erlendar skuldir.  Nei, til að greiða erlendar skuldir á að nota gjaldeyrisjöfnuð þjóðarinnar, sem Seðlabankinn gerir ráð fyrir, í hugsanlegu bjartsýniskasti, að verði 150 milljarðar á ári næstu 15 árin á föstu gengi þessa árs.  150 milljarðar á ári í 15 ár gerir heila 2.250 milljarða.  Þetta er all þokkalega upphæð, ef ekki væri fyrir hina hliðina, þ.e. erlendar skuldir þjóðarinnar og þær upphæðir sem breyta þarf úr íslenskri krónu, sem sífellt sekkur dýpra, í erlendan gjaldeyri.

Samkvæmt tölum Seðlabankans frá því í júlí, þá eru erlendar skuldir þjóðarbúsins, þegar skuldir bankakerfisins eru ekki taldar með, um 2.900 milljarðar.  Vissulega eru einhverjar erlendar eignir á móti, en þær eru að mestu í eiga annarra aðila en skulda.  Við getum því ekki treyst á að þær verði seldar og andvirðinu skipt yfir í íslenskar djúpkrónur.  En það eru sem sagt 2.900 milljarðar sem Seðlabankinn segir að vaxtaberandi skuldir þjóðarbúsins séu í útlöndum.  Gefum okkur að þær þurfi að greiða niður á 20 árum og beri 5% vexti.  Það þýðir að árleg greiðslubyrði er 290 milljarðar fyrsta árið, 283 milljarða annað árið og lækkar svo um 7 milljarða á ári uns lokagreiðslan er 152 milljarðar.  Samtals þarf að greiða 4.423 milljarða á 20 árum miðað við þessi lánakjör.  Gefum okkur að gjaldeyrisjöfnuðurinn haldist 150 milljarðar í 20 ár, þá gerir það 3.000 milljarða, þ.e. það vantar 1.423 milljarða eða helminginn af upphaflegu tölunni.

En þetta er ekki allt.  Fjármálakerfið skuldar stórar upphæðir í erlendum lánum.  Við fall SPRON, Sparisjóðabankans og Straums er talið að erlendar skuldir þessara aðila hafi verið í kringum 1.700 milljarðar.  Nú samkvæmt lánabók Kaupþings, sem lekið var á netið, þá eru skuldir innlendra aðila við Kaupþing eitthvað í kringum 1.300 milljarðar.  Eitthvað af þessu er vegna skulda erlendra dótturfyrirtækja og eitthvað af þessu verður afskrifað, en það af þessum skuldum sem verður eftir í gamla bankanum þarf að skipta yfir í erlendan gjaldeyri.  Sama á við um skuldir í hinum bönkunum.  Varlega áætlað eru þetta 3-4.000 milljarðar í viðbót sem þarf að greiða erlendum lánadrottnum föllnu fjármálafyrirtækjanna.  Þessi tala gæti eitthvað lækkað, ef kröfuhafar gerast eigendur í föllnu fyrirtækjunum, en þó talan færi niður í 1.500 - 2.000 milljarða, þá er talan hrikaleg.

Heildarþörf Íslands fyrir gjaldeyri næstu 20 árin vegna núverandi erlendra skulda er á bilinu 5.900 - 8.400 milljarðar.  (Lægri talan fæst með því að leggja saman 4.400 og 1.500 og hærri talan er samtala 4.400 og 4.000.)  Styrking gjaldeyrisforða þjóðarinnar upp á 690 milljarða með lánum AGS og nokkurra þjóða, er bara dropi í hafi.  Gjaldeyrisjöfnuður upp á 150 milljarða á ári vegur þyngra, en er samt engan veginn nóg.  Hamarinn lítur út fyrir að vera ókleifur og því fyrr sem við viðurkennum það því fyrr verður hægt að fara að huga að lausnum.  Að mönnum detti í hug, að hægt verði að afnema gjaldeyrishöft hér á næstu árum, finnst mér ótrúlegt.  Mér finnst mun líklegra að gjaldeyrishöft verði hér við líði, þar til við skiptum um gjaldmiðil og tökum upp alþjóðlega viðurkenndan gjaldmiðil.  Vegna stöðu þjóðarbúsins, þá ætti það að vera forgangsmál að finna leiðir til að taka hér upp annan gjaldmiðil.  Kreppan, sem við erum að glíma við, er að stóru leiti gjaldeyriskreppa og meðan hún er óleyst, þá náum við ekki að hrista annað af okkur.

Byggja þarf upp meiri gjaldeyrisforða

Athugasemdir

[Rómverji (IP-tala skráð) 6.8.2009 kl. 13:04]

Er ekki rétt að spyrja þann sem á að klífa hamarinn, íslenskan almenning?

www.kjosa.is

P. S. Stjórnvöld ættu að hlusta á málflutning Marinós um skuldastöðuheimilanna ekki síður en um icesave - og svara honum lið fyrir lið. Umræðan yrði upplýstari fyrir vikið.

[Marinó G. Njálsson, 6.8.2009 kl. 13:14]

Rómverji, það var ekki fyrr en við hjá Hagsmunasamtökum heimilanna mættum á fund fjárlaganefndar og ræddum skuldastöðu þjóðarbúsins, að menn fóru að velta fyrir sér heildarskuldunum.  Síðan hafa þrír aðilar, þ.e. Seðlabankinn, fjármálaráðuneytið og Hagfræðistofnun HÍ, skilað sínu áliti á skuldastöðunni.  Tveir þeir fyrri reyndu að fegra myndina en Hagfræðistofnun var að mínu áliti raunsærri.  Við erum ekki betur sett með því að segja stöðuna betri en hún er.  Það er nauðsynlegt að skilgreina ástandið og hvert viðfangsefnið er og þá fyrst getum við farið að velta fyrir okkur lausnum.  Núna er eins og við höfum einhverja lausn í höndunum og séum að reyna að fitta viðfangsefnið að lausninni.

[Sigurður #1 (IP-tala skráð) 6.8.2009 kl. 13:17]

Ég vildi sjá Marinó og Steingrím J eða Gylfa ræða málin í sjónvarpinu.

 Það gæti orðið málefnanleg umræða og upplýsandi.

Endurtek svo það sem ég hef sagt hér áður, skora á Marínó að bjóða sig fram í næstu þingkosningum.

Vantar svona menn á þing.

[Birnuson, 6.8.2009 kl. 14:16]

Sæll Marínó. Hlýtur niðurstaðan ekki að vera sú, miðað við þessar tölur, að það taki miklu lengri tíma en 20 ár að greiða niður skuldirnar?

[Guðmundur Jónsson, 6.8.2009 kl. 14:17]

Yfirskuldsett einkafyrirtæki á íslandi eru ekki vandamál íslensku þjóðarinnar heldur eigenda þeirra. Skuldir geta aldrei verið hærri en skuldaþol nema í mjög stuttan tíma og það versta sem hægt er að gera er að grípa of mikið inn í afskriftarferlið eins og til dæmis var gert með Glitni. Illa rekin fyrirtæki verða að fá að fara á hausinn , það er ekki vandamál fyrir þjóðina heldur kostur, það koma bara önnur betri í staðin.

Það er villandi að tala um að heildar gjaldeyrisþörf Íslands sé jöfn og allar skuldir íslenskra lögaðila í útlöndum og það sé á einhvern hátt vandamá ríkisins, því veðin sem á bak við þær skuldir liggja eru ekki eign ríkisins eða þjóðarinnar heldur þeirra lögaðila sem stofnuðu til skuldanna og þeir hafa því tekjur á móti þeim skuldum ellegar fara í þrot.

[Haraldur Hansson, 6.8.2009 kl. 14:20]

Góð samantekt og skýr framsetning. Sama gildir um næstu færslu á undan, um IceSave. Takk fyrir vandaðar og upplýsandi færslur.

[Marinó G. Njálsson, 6.8.2009 kl. 15:05]

Guðmundur, stundum átta ég mig ekki á athugasemdum þínum.  Og núna geri ég það alls ekki.  Þú talar um einkafyrirtæki, vandamál ríkisins út af skuldum íslenskra lögaðila í útlöndum o.s.frv.

Það eru ekki skuldirnar sem ég er að tala um.  Ég er að tala um það að án tillits til greiðsluþols, þá er ekki til erlendur gjaldeyrir á Íslandi til að greiða skuldirnar.  Þú færð ekki mjólk í tómri búð og á sama hátt gætir þú ekki keypt gjaldeyri ef hann er ekki til.  Ég hef hvergi minnst einu orði á að eitthvað sé vandamál ríkisins.  Það sem ég er að benda á að á næstu 20 árum eru fyrirséð mikil umframeftirspurn eftir gjaldeyri á Íslandi miðað við framboð.  Ef þetta mál leysist ekki, þá mun krónan veikjast umtalsvert, innflutningur dragast saman og hafta- og skömmtunarkerfi verða sett á.  Það eru nokkrar lausnir á þessu.  Ein er að erlendir kröfuhafar afskrifi stóran hluta erlendra skulda til viðbótar við það sem verið er að afskrifa í bönkunum.  Önnur er að erlendir kröfuhafa taki yfir í stórum stíl eignir hér á landi (nokkuð sem ég sé ekki gerast).  Þriðja er að við tökum upp nýja alþjóðlegan gjaldmiðil, þannig að við getum "prentað" okkur út úr vandanum.  Þegar ég segi að "prenta" okkur út úr vandanum, þá er þjóðarframleiðsla okkar alveg næg til að standa undir greiðslu erlendra skulda.  Okkur vantar gjaldeyrinn. Hann fáum við í dag með erlendum lánum (sem auka þörf okkar fyrir gjaldeyri síðar) eða með jákvæðum gjaldeyrisjöfnuði.  Vandamálið er að gjaldeyrisjöfnuður hefur í sögulegu samhengi sjaldan verið jákvæður og í þau skipti sem hann hefur verið jákvæður, þá hefur það oftast skipt litlu máli.  Niðurstaðan er að nettó innstreymi gjaldeyris vegna jákvæðs gjaldeyrisjöfnuðar ræður ekki við eftirspurn eftir gjaldeyri til greiðslu vaxta og afborgana lána.  Þetta kemur greiðslugetu skuldaranna ekkert við.  Ef Seðlabankinn getur prentað peninga, sem teknir eru góðir og gildir í öðrum löndum, þá vegur þetta mál með gjaldeyrisjöfnuðinn ekki eins þungt, en önnur vandamál koma upp í staðinn.

[Guðmundur Jónsson, 6.8.2009 kl. 15:59]

"Þú færð ekki mjólk í tómri búð og á sama hátt gætir þú ekki keypt gjaldeyri ef hann er ekki til"

Þess vegna verða þessi yfrskulsettu fyrtæki að fá að fara í þrot með tilherandi afskriftum svo hægt sé að mjólka þau sem koma í staðin.

[Marinó G. Njálsson, 6.8.2009 kl. 16:51]

Guðmundur, þú ert ekki að skilja þetta.  Þetta eru ekki yfirskuldsett fyrirtæki.  Sumt af þessu eru fyrirtæki, vissulega, svo sem Orkuveita Reykjavíkur, Landsvirkjun, Hitaveita Suðurnesja, Icelandair, álverin og önnur lykilfyrirtæki fyrir íslenskt samfélag.  Síðan eru þetta öll stærstu bæjarfélög landsins, Seðlabankinn og ríkissjóður, nú jöklabréfaeigendur og erlendir aðilar sem eiga verðbréf og innistæður hér á lansi.  Þetta snýst ekki um fjárhagslega greiðslugetu þessara aðila, heldur aðgengi þeirra að gjaldeyri.  Það breytist ekkert við það að þessir aðilar verði settir í þrot.  Þá komast bara eignir þeirra í hendur erlendra aðila og allt það sem heitir innlent eignarhald verður úr sögunni.

Svo ég taki aftur dæmið um mjólkina.  Ef ég kem í einu búðina í litlu plássi úti á landi og í ljós kemur að mjólkurhillan er tóm, þá skiptir engu máli hvað ég á mikinn pening í veskinu.  Búðin hefur ekki mjólk til að selja.  Hugsanlega er einhver viðskiptavinur, sem er ennþá inni í búðinni og er með mjólk, sem hann vill láta mig hafa, en ef ég nauðsynlega þarf mjólk, þá get ég boðið einhverjum gott verð fyrir mjólkurlítrann og athugað hvort viðkomandi tekur boðinu.

Gerist þetta sama á gjaldeyrismarkaði hér á landi, þá mun krónan veikjast verulega, þegar þeir sem nauðsynlega þurfa að greiða af lánunum sínum fara að keppa um þær fáu evrur eða dollara sem liggja á lausu.  Ég get alveg séð fyrir mér, ef ekki gerist eitthvað óvænt (og jákvætt) að gengisvísitalan muni fara upp fyrir 300 og þess vegna mun ofar.  Eina sem getur bjargað þessu er mikil innspýting gjaldeyris til landsins, helst í formi þess að erlendar eignir Íslendinga verði seldar í stórum stíl til að efla gjaldeyrisforðann.  Þessar eignir eru umtalsverðar og hafa verið keyptar fyrir gjaldeyrisforða þjóðarinnar undanfarin ár.  Hrein og bein þjóðnýting þessara erlendu eigna gæti orðið okkar eina raunhæfa lausn á vandanum.

[Árni (IP-tala skráð) 6.8.2009 kl. 17:20]

Góð umfjöllun hjá þér Marinó. Veistu (eða einhver annar) hvort er til einhver samantekt um íslenskar eigur í útlöndum sem ekki eru inni í þrotabúum bankanna eða botnveðsettar hjá skuldurum þeirra? Hvað væri hægt að taka og selja?

[Andri Geir Arinbjarnarson, 6.8.2009 kl. 22:19]

Marinó,

Það gera flestir sér grein fyrir að Ísland er gjaldþrota land.  Björgunaraðgerðir AGS eru ekki aðeins til að þóknast Íslendingum.  AGS þarf að hugsa um löndin í kringum okkur og erlenda fjárfesta sem hafa mikil ítök og áhrif á marga stærstu "hluthafa" innan AGS.  Þetta er pólitískt mál langt út fyrir landsteinana. 

Því fyrr sem við gerum okkur grein fyrir hinu pólitíska landslagi því betra.  Við þurfum nákvæm gögn um skuldastöðu og greiðslugetu en við vinnum ekki þessa barátu ekki með hagfræðirökum einum saman.  Það er hinn pólitískur leikur sem skiptir meira máli og það hefur Steingrímur gert sér grein fyrir.

Vandamálið er að við höfum fá vopn í hinum pólitíska leik.  Áður fyrr stóðu Bandaríkin fyrir aftan okkur og aðrar þjóðir hlustuð á þá samanber landhelgismálin.  Nú hlustar enginn á Ísland.  Bandaríkin hafa örugglega sagt við Ísland, "við leikum ekki lengur stóra bróðir það verður ESB að gera".  Og þar liggur hinn pólitíski vandi.  

[Guðmundur Jónsson, 6.8.2009 kl. 22:44]

Jú jú ég skil alveg hvað þú ert að fara Marinó og ég vil ekki gera lítið úr vandamálinu sem þú ert að benda á.

En ég er að reyna að koma með tillögu að því hvernig best sé að tak á vandanum.

Hið opinbera skuldar um 550 miljarða erlendis í dag, Landsvirkjun OR og HS skulda minna en 600 miljarða eftir því sem ég kemst næst. Það eru + 1100 miljarðar samtals, það sem er umfarm það (1800ma Eftir þínum útreikningum) eru skuldir sem eru vegna reksturs sem hefur nær eingöngu tekjur í gjaldeyri og skilar arði til eigenda og skatti í ríkissjóð, ef ekki þá tapa fjárfestarnir eða erlendir eigendur skuldanna en ekki Ríkisjóður. Það er að segja ef við látum markaðinn sjáum sig sjálfan hvað þetta varðar þá leysist þetta vandamál að mestu sjálfkrafa með afskriftum þeirra skulda sem ekki er innistæða fyrir. Auk þess sem mikið af þessu eru skuldir með veðum í kvóta og íslenskum bankahlutabréfum sem lítið hald er í. Það versta sem hægt væri að gera í stöðunni er að fara í björgunaraðgerðir til að bjarga eigendum skuldanna svona icesave style.

[Marinó G. Njálsson, 6.8.2009 kl. 23:34]

Guðmundur, nei, þú skilur ekki hvað ég er að fara, ef athugasemdin þín lýsir skilningi þínum á orðum mínum.  Þú ert ekki einu sinni á sömu plánetu og ég.  Með fullri virðingu, þá held ég líka að kominn sé tími til að þú kynnir þér tölur betur, því þínar tölur eru kolvitlausar. 

Samkvæmt minnisblaði Seðlabankans frá 15. júlí voru skuldir hins opinbera 767 milljarðar í mars/maí á þessu ári.  Inni í þeirri tölu eru ekki skuldbindingar vegna Icesave eða þeirra lána sem eiga eftir að koma frá AGS o.fl.  Orkufyrirtækin, Icelandair, Össur, Marel og önnur slík fyrirtæki skulduðu 1.322 milljarða.  Beinar fjárfestingar útlendinga hér á landi námu 590 milljörðum.  Innlánsstofnanir aðrar en gömlu bankarnir skulduðu 2.214 milljarða (frá því dragast um 1.700 milljarðar vegna SPRON, Sparisjóðabankans og Straums).  Ef við skoðum nettó erlendar skuldir þjóðarbúsins, þá er allt talið og eignir dregnar frá, þá stóðu þær í 4.580 milljörðum 31.3.2009.

Tekið skal fram að allar tölur eru teknar af vef Seðlabanka Íslands og eru því öllum aðgengilegar.  Sum skjöl Seðlabankans eru uppfærð reglulega og gætu upplýsingar því breyst á milli útgáfa.

Enn og einu sinni.  Allir þeir aðilar sem hér um ræðir hafa fullkomlega efni á að greiða sínar skuldir.  Þetta snýst ekki um það.  Þetta snýst um að það sé til gjaldeyrir í landinu til að greiða erlendar afborganir lánanna.  Þetta snýst ekki um að bjarga einhverjum aðilum, heldur að Seðlabankinn eigi nægan gjaldeyri.  Lausnin felst ekki í því að láta lánin gjaldfalla svo lánadróttnarnir geti gengið að veðunum.  Það breytir ekki vandamálinu sem felst í gjaldeyrisskorti, bara að það verður annar aðili sem er að leita að gjaldeyri.  Þetta snýst heldur ekki um að ríkissjóður þurfi að greiða erlendum lánadrottnum eða hlaupa undir bagga, vegna þess að ríkissjóður hefur heldur ekki aðgang að nægum gjaldeyri.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 7.8.2009 kl. 07:22]

Marinó,

Icesave lánið er án afborganna í 7 ár minnir mig.  Er það ekki til að gefa okkur tíma til að fá evruna. Ef lánadrottnar vita að við munum fá evruna á ákveðnum tímapunkti munu þeir lengja í lánunum svo við endum ekki í gjaldeyriskreppu. 

Einhvern vegin held ég að við munum fá evruna ekki vegna þess að við uppfyllum öll Maastricht skilyrðin heldur vegna hagsmuna lánadrottna í ESB.  Þeirra hagsmunir verða settir á oddinn.  "Win win" fyrir alla.

Hvers vegna haldið þið að Steingrímur sé nú fylgjandi ESB og Icesave.  Hér hangir meir á spýtunni en við höfum fengið að vita.

[Guðmundur Jónsson, 7.8.2009 kl. 13:25]

Við skiljum ekki hvorn annan Marinó, ég er að nota sömu gögn og þú en fæ aðra niðurstöðu.

760 miljarða skuld hins opinbera er með seðlabankanum ekki satt , en þar er alltaf gjaldeyriseign á móti og ef ekki þá er það vegna þess að búið er að kaupa krónur fyrir það sem lækkar gjaldeyrisskuld einhverstaðar annarstaðar. þess vegna finnst mér ekki tækt að taka það með til að meta skuldaþol í erlendri mynnt því það hefur í raun jákvæð á hrif, og þess vegna munu líka tilvonandi IMF lán hafa jákvæð áhrif á skuldaþol í erlendri minnt.

Þú virðist hinsvegar í öllu falli gera ráð fyrir að allur sá gjaldeyri sem notaður er til að kaupa krónur sé sama og að henda honum út um gluggann og miðað við það er vissulega rétt að taka allar skuldir seðlabankans með í reikninginn.

Ég er hinsvegar ekki tilbúin til að skrifa undir það, ekki frekar en hagfæðingar seðlabankans og meðal annars þess vegna eru skuldir seðlabankans ekki taldar með í skuldum hins opinbera í gögnum bankans en þar stendur að erlendar skuldir hins opinbera hafi verið 541.214.000.000 kr. 4 júní 2009.

Nú bregður svo við að ég rek fyrrtæki sem skuldar evrur vegna innflutnings. Sú skuld er hluti þessarar 1800 miljarða sem við vorum búnir að finna út saman að væri það sem aðrir en opinberir lögaðilar, Landsvirkjun, HR og HS skulduð erlendis. Þessi skuld er með veði í fasteign fyrirtækis hér heima. Ef ég get ekki borgað vegna þess að ég hef ekki efni á gjaldeyri þá á þessi erlendi kröfuhafi bara kröfu í þessa fasteign, ekki í ríkissjóð og ekki í gjaldeyrisforða seðlabankans. Þess vegna getur þessi skuld aldrei orðið þitt vandamál nema þú gerir eins og gert var með icesave og þú ákveðir bara sjálfur að borga mína skuld. Veðið á bak við skuldina er það sem skiptir hér lykil máli því með því að taka veð í eign á íslandi fyrir skuld í erlendum gjaldeyri er í raun verðið að breyta eigninni í gjaldeyri (veðið verður gengistryggt), Þetta ferli getur svo vissulega haft áhrif á gengi krónuna eins og þú bendir á. En af því að veðin eru með þessari “gengistryggingu” er það tvíeggjað sverð.

Andri

Það kann að vera að hér hangi meira á spýtunni en það verður að ræða þetta á þeim forsemdum sem nú liggja fyrir. Einkasamkomulag SJS við ESB er þessu því óvðkomandi að svo komnu máli. Og raunveruleikinn er sá að við erum í vandræðum með að standa skil á erlendum skuldbindingum að óbreyttu. Við Marinó erum meira að segja 100% sammála um það held ég.

[Jóhannes H. Laxdal, 13.8.2009 kl. 21:09]

>Þess vegna getur þessi skuld aldrei orðið þitt vandamál

Einsog ég skil það sem Marinó er að tala um þá er þetta svona :

Skuldir í erlendum gjaldeyri LANGT umfram gjaldeyrisforða => Barist um þann gjaldeyri sem er til.

Fyrirtæki berjast um þann gjaldeyri sem er til => gengið á krónunni fellur.

Gengið á krónunni fellur => innfluttar vörur hækka í verði.

vöruverð hækkar => verðbólga

verðbólga => vandamál fyrir mig og (tug) þúsundir annarra.

Get ekki séð annað en að taka endalaus lán til að stækka gjaldeyrisforðann er bara frestun á vandamálinu, en er það ekki "íslenska" leiðin hvorteðer?

[Áslaug Ragnars (IP-tala skráð) 14.8.2009 kl. 12:49]

Telur Sigurður ekki að Marínó sé verðmætari þar sem hann er en á Alþingi?

[Marinó G. Njálsson, 15.8.2009 kl. 21:25]

Jóhannes, þú skilur þetta rétt.

Áslaug, takk fyrir þetta

[Guðmundur Jónsson, 18.8.2009 kl. 16:27]

"""Skuldir í erlendum gjaldeyri LANGT umfram gjaldeyrisforða => Barist um þann gjaldeyri sem er til.

Fyrirtæki berjast um þann gjaldeyri sem er til => gengið á krónunni fellur.

Gengið á krónunni fellur => innfluttar vörur hækka í verði.

vöruverð hækkar => verðbólga

"""

Þetta er allt rétt Jóhnnes, en það eru takmarkanir á þessu.

Geta fyrtækjanna til að standa skil er í háð genginu, ef gengið sígur mikið þá fara fleiri i þrot sem skulda í gjaleyri,en ekki þeir sem skulda í ISK, veðin eru ekki í neinu nema fyrtækinu sem skuldar og því afskrifast skuldin í stað þess að fella gengið enn frekar og önnur fyrtæki sem skuldsett eru í ISK eða með litlar skuldir taka við.

Þetta þýðir að gjaleyrisskuldir með veðum í einkageiranun endurspeigla ekki beint þörfina fyrir gjaldeyristekjur þjóðarbúsins og geta aldrei fellt gengið endalaust. Því það er líka hægt að reka fyrirtæki á íslandi með skuldir í íslenskum krónum.