Icesave er slæmt, en ekki stærsta vandamálið

Ég veit ekki hve margir átta sig á því, en samkvæmt tölum sem finna má á vef Seðlabanka Íslands, þá eru vaxtaberandi erlendar skuldir innlendra aðila, annarra en gömlu bankanna þriggja, gríðarlega miklar.  Í árslok 2008 voru þessar skuldir 3.649 milljarðar króna.  Hér er um að ræða skuldir Seðlabanka, ríkis og sveitarfélaga, innlánsstofnana annarra en gömlu bankanna, það sem er kallað aðrir geirar, m.a. orkufyrirtæki, og síðan vegna beinna fjárfestinga við erlenda banka, ekki þá íslensku, ekki við gömlu bankana.  Nei, þetta eru lán sem þessir aðilar tóku beint hjá erlendum lánastofnunum.

Í töflunni hér fyrir neðan eru skuldirnar og vaxtagreiðslur (miðað við 5% árlega vexti) bornar saman við verga landsframleiðslu og gjaldeyristekjur árið 2008.  Til samanburðar hef ég verga landsframleiðslu og gjaldeyristekjur fyrir 2007.

	2007	2008
Verg landsframleiðsla (VLF)	1.301.410	1.465.065
Útflutningur alls	449.718	655.053
Erlendar skuldir alls		3.649.468
Sem hlutfall af VLF		249%
Sem hlutfall af útflutningstekjum		557%
Ársvaxtagreiðslur miðað við 5% vexti		182.473
Sem hlutfall af VLF		12,5%
Sem hlutfall af útflutningstekjum		27,9%

Þarna eru nokkuð ógnvekjandi stærðir og það er sama hvernig ég skoða þær, ég get ekki séð að við ráðum við þessar skuldir með þeim gjaldeyri sem við höfum til ráðstöfunar.  Raunar hefur staðan ekki gert neitt annað en að versna, því í lok 1. ársfjórðungs 2009 þá höfðu skuldirnar hækkað í 4.483 milljarða (306% af VLF og 648% af gjaldeyristekjum) og ársvaxtabyrði af þeirri tölu miðað við 5% vexti er 224,2 milljarðar. Síðan eiga greiðslur vegna væntanlegra lána ríkissjóðs og náttúrulega Icesave samningsins eftir að bætast við.  Hvaðan eigum við að fá þann gjaldeyri sem þarf í þessar greiðslur?  Ég sé bara ekki hvaðan hann á að koma.

Þetta væri í góðu lagi, ef gjaldeyrisjöfnuður landsins hefði verið jákvæður undanfarin 10 ár.  En svo var það ekki.  Þetta væri í lagi, ef við værum sjálfum okkur nóg með hráefni í framleiðsluvörur.  En svo er það ekki.  Það eru aðeins þrjár leiðir færar, svo hægt sé að fá gjaldeyri til að greiða þessa vexti, hvað þá afborganir lánanna líka:  Hin fyrsta er að skera stórlega niður allan innflutning og fara út í haftakerfi eftirstríðsáranna. Önnur er að taka ný erlend lán, en þau þarf að borga á einhverjum tímapunkti, þannig að þetta væri frestun á vandanum.  Þriðja er að kasta krónunni og taka upp þá mynt sem vegur þyngst í skuldum þessara aðila, en til þess þarf samþykki viðkomandi lands/landa.

Staðreyndir málsins eru að við erum komin með bakið upp við vegg.  Þrátt fyrir mikið innstreymi erlends gjaldeyris undanfarin 4-5 ár, þá varð lítið sem ekkert af honum eftir hér á landi.  Aðrir aðilar en innlánsstofnanir hafa farið hamförum í lántökum erlendis.  Í árslok 2004 stóðu þessar skuldir í 443 milljörðum og stóðu um síðustu áramót í tæpum 2.500 milljörðum.  Þetta er 464% aukning á fjórum árum.  Vissulega hefur staða krónunnar nokkuð með þessa hækkun að gera, en þó við gerum ráð fyrir 40% lækkun krónunnar, þá er samt um 239% aukningu að ræða.

Nú segir má til sanns vegar færa að á móti koma eignir í útlöndum.  Um áramót námu eignir annarra en gömlu bankanna 3.325 milljörðum og 2.795 milljörðum í lok 1. ársfjórðungs.  Nettó staða var því annars vegar 324,6 milljarðar og hins vegar 1.688,5 milljarðar.  Já, eignastaðan versnaði um 1.264 milljarða á 3 mánuðum.

Það er sama hvaða tölur er litið á, staðan er slæm.  Að vera með erlenda skuldir sem nema 249% af vergri landsframleiðslu er langt umfram það sem nokkurt land þolir.  Icesave skuldbindingin (samkvæmt samningnum) er smámunir í þessu samhengi.  Fyrir okkur skiptir engu máli hvort skuldin standi í 3.600 milljörðum eða 4.300 milljörðum.  Við erum alveg í jafn vonlausri stöðu.

Þessar tölur segja, a.m.k., að ekki dugir að fara þá leið, sem margir hafa stungið upp á, að láta erlenda aðila, sem eiga fé bundið hér á landi, fjármagna nýjar framkvæmdir.  Þetta er bara önnur leið til erlendrar lántöku og við höfum ekki efni á því að greiða meiri vexti til útlanda.  Betra er að losna við þetta fé úr landi núna strax, þó það kosti (vonandi bara tímabundið) mikla lækkun krónunnar.  Eina færa leiðin til uppbyggingar hér á landi er með innlendu lánsfé.  Við verðum að hætta að þessum ósið að vera sífellt að láta peningana okkar vinna fyrir aðra.

Leynd ekki aflétt í dag

Athugasemdir

[Arnór Baldvinsson, 13.7.2009 kl. 15:19]

Sæll Marinó,

Skuldasöfnunin í "góðærinu" er geigvænleg svo ekki sé meira sagt.  Hvernig ætlar þjóðin að standa skil við sjálfa sig (innlendar skuldir) þegar góðærinu er lokið og allt að komast - eða þegar komið - í kalda kol? 

Kveðja,

[Ólafur Eiríksson, 13.7.2009 kl. 16:41]

Þriðja er að kasta krónunni og taka upp þá mynt sem vegur þyngst í skuldum þessara aðila, en til þess þarf samþykki viðkomandi lands/landa.

Sæll Marínó.

Getur þú skýrt þetta betur út. Ég næ því ekki að hallarekstur okkar gagnvart útlöndum eða ofurskuldir lagist við að skipta um gjaldmiðil.

Það sem ég sé eru tveir möguleikar.

1) Einhliða upptaka erl. gjaldmiðils sem breytir engu hvað þetta snertir - það alþjóðlega greiðslumiðlunarkerfi sem við erum þáttakendur í tekur tæplega mark á því að við skiptum útblásnum verðbólgukrónum yfir í erl. gjaldmiðla. 

2) Aðild að myntbandalagi - ESB, EMU og allur sá pakki sem jú veitir okkur um síðir leyfi til að skipta krónum yfir í evrur eftir áralangt puð og basl sem tekst ekki fyrr en hagkerfið er komið á sléttan sjó hvort eð er.

Hverju er ég að missa af?

Kv.

[Ólafur Eiríksson, 13.7.2009 kl. 16:43]

Ps - Ef frátalin eru þau skuldabréf sem til stendur að leggja í þrotabú gömlu bankanna(!?); eru þetta þá ekki heildarskuldir ísl. hagkerfisins við útlönd sem þú telur upp hér?

[Ólafur Eiríksson, 13.7.2009 kl. 16:55]

Bæti við að ég er alveg hjartanlega sammála niðurlagi pistils þíns. Það eru fullkomlega óskiljanleg vísindi að ætla að taka meiri erlend lán við þessar kringumstæður - eins og t.d stendur til að gera varðandi fleytingu krónunnar. Hróp út atvinnulífinu og fullyrðingar um að það verði að komast í erlent lánsfé - fyrir mér er þetta óraunveruleikahjal. Eina leiðin er að nota innlent fjármagn því greiðslugetan gagnvart útlöndum (í erl. gjaldmiðlum) er sprungin.

[Marinó G. Njálsson, 13.7.2009 kl. 17:04]

Ólafur, ég skal skýra út af hverju það að skipta um mynt skiptir máli:  Núverandi mynt er hvergi gjaldgeng í heiminum.  Við getum því ekki greitt upp erlendar skuldir með því að prenta krónur.  Við verðum að nota gjaldeyristekjur okkar til að greiða fyrir erlendar skuldir.  Með annarri mynt (sem ég er ekki að segja að sé góður kostur eða slæmur) þá erum við að minnsta kosti með mynt sem er gjaldgeng alls staðar.  Auk þess fellur ekki gengið eða hækkar eftir einhverjum "tilbúnum" forsendum og þar með fæst stöðugleiki.  Þriðja atriðið er að við þurfum ekki að treysta á gjaldeyristekjur til að greiða fyrir erlendar skuldir.  Vissulega þurfum við að ná jákvæðum viðskiptajöfnuði því annars þurrkum við upp peningamagn í umferð nema Seðlabankinn hafi heimild til þess að auka við það á sama hátt og núna.

Skuldir gömlu bankanna eru eitthvað um 8.500 milljarðar, en eignir þeirra um 5.700 milljarðar.  Skuldabréfin sem gefin verða út til gömlu bankanna verða í íslenskum krónum.

[Finnur Bárðarson, 13.7.2009 kl. 17:24]

Hvernig í ósköpunum á að vera hægt að vinda ofan af þessu. Ég sé enga leið eftir lestur þessarar hrollvekju.

[Þórður Björn Sigurðsson, 13.7.2009 kl. 17:27]

Hnitmiðað og mjög upplýsandi líkt og þér er tamt.  Takk Marinó.

Er kominn tími til að taka kúrsinn frá Brussel og í átt að París?

[Ólafur Eiríksson, 13.7.2009 kl. 17:38]

Einhliða upptaka á erl. gjaldmiðli er að mínu mati fastgengisstefna í sparifötunum. Getur vissulega hentað okkur til að slást við óstöðugleika hér innanlands.

Eftir stendur að við getum aldrei prentað neinn annan gjaldmiðil en krónuna. (nema evrur í takmörkuðum mæli innan EMU) Jafnvel þó skipt yrði um grunnfé -fært yfir í dollara t.d -  í bankakerfinu og þar með í öllu hagkerfinu þá yrði það tæpast vel séð að flytja peninga úr því yfir í alþjóðlega greiðslukerfið. Þar mundu birtast t.d dollarar sem við ættum ekki s.k.v bókhaldinu. Er það ekki rétt skilið hjá mér?

Niðurstaðan verður alltaf sú sama - við verðum að borga erl. skuldir með útflutningi á vörum og þjónustu. (eða hagnaði af eignum/starfsemi erlendis)

[Arinbjörn Kúld, 13.7.2009 kl. 17:47]

Góður pistill og lýsir stöðunni eins og hún er hvort sem okkur líkar betur eða verr. Leið 3 sem þú lýsir Marínó er sú eina sem við getum farið og í krafti neyðarástandsins sem ríkir í hagkerfinu ættum við að taka einhliða upp annan gjaldmiðil. Aðrar þjóðir munu sjálfsagt rífa kjaft yfir því en það líður hjá þegar þau sjá þá að við getum farið að standa við skuldbindingar okkar með nýjum gjaldmiðli hver sem hann verður. Óvenjulegir tímar kalla á óhefðbundin og óvenjuleg ráð.

Kveðja að norðan. 

PS: þú átt heiður skilinn fyrir blogg þitt sem er með þeim betri. 

[Marinó G. Njálsson, 13.7.2009 kl. 17:51]

Þórður, ég er ekki fjarri því að það sé allt í lagi að skoða kort af París til að finna bygginguna hjá Parísarklúbbnum.

Það er eitt varðandi þessar skuldir, að þær eru ekki bönkunum að kenna, heldur taumlausri framkvæmdagleði og ofurbjartsýni annarra.

Ólafur, ég tala hvergi um einhliða upptöku nýrrar myntar.

[Ólafur Eiríksson, 13.7.2009 kl. 18:08]

Nei, það er alveg rétt þú talar um nauðsynlegt samþykki viðkomandi lands/landa.

Ef ég skil málið rétt þá þurfum við seðlabanka viðkomandi lands/landa á bak við okkur í málinu og þar virðist nú fátt um fína drætti annan en ESB/EMU einhversstaðar (langt) inn í framtíðinni.

Ég bara að svipast um eftir þessari þriðju leið sem þú nefnir. Ég kem ekki auga á hana. Þó mætti hugsa sér gjaldmiðlaskiptasamninga af einhverju tagi.

kv.

[María Kristjánsdóttir, 13.7.2009 kl. 18:42]

Þetta er í raun þá það eða rökstuðningur við það sem Steingrímur J. hélt fram þegar hann lagði fram Icesave-samninginn; hann væri aðeins lítið brot af þeim mikla vanda sem við stöndum frammi fyrir.

[Jakob Þór Haraldsson (IP-tala skráð) 13.7.2009 kl. 18:44]

"Can yOu believe it - they are NOT going to pay...!" - lífið er YNDISLEGT en væri vissulega betra ef við hefðum DOLLARA...!

kv. Heilbrigð skynsemi - Forza Love - Viva la vida!

[Arnór Baldvinsson, 13.7.2009 kl. 21:39]

Marinó,

Ég var að flýta mér í morgun þegar ég póstaði:)  Vildi bæta við að eins og kom fram hjá þér þá eru þetta ekki skuldir "óráðsíumannanna" í bankakerfinu heldur neyslu- og fasteigna skuldasöfnun almennings ef ég skil þetta rétt.  Á þessum tíma sem skuldirnar fara úr 49 í 269% ef ég man þessar tölur rétt, þá var gott í ári.  Þegar ég kom heim síðast 2005 þá virtist landið vera eins og Jóakim von And í bankanum sínum, fljótandi á aurasjó.  Hvernig ætlar venjulegt fólk að komast út úr þessum vanda, sem það að mestu leyti skapaði sér sjálft?  Eins og staðan er núna þá er Jóakim fluttur, bankabaukurinn tæmdur og landið að sogast niður um niðurfallið...  Slæmt mál hvernig sem því er snúið.

Kveðja

[Gunnar Skúli Ármannsson, 13.7.2009 kl. 22:02]

Góð grein hjá þér Marinó, innihaldið mjög alvarlegt og dapurlegt. Jóhannes Björn á vald.org telur aðstöðu okkar nánast vonlausa en ef til vill smá séns í gjaldeyrisskiptasamningum. Því miður sé ég ekki neina lausn sem okkur Íslendingum hugnast. Tel að allt sé um seinan, við erum föst í kló AGS.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 13.7.2009 kl. 22:05]

Marinó,

Hvar ætlar þú að finna innlent lánsfé og hvernig kaupum við aðföng og annað frá útlöndum með innlendu fé? Þetta endar bara með óðaverðbólgu. Erlendir kröfuhafar eiga kröfur á allar erlendar eignir bankanna og innlendar. Flest innlend fyrirtæki er tæknilega í eign útlendinga. Það hefur verið reynt að breiða yfir þetta með neyðarlögunum og skuldabréfaútgáfu en það er bara eins og að pissa í skóinn. Það hefði verði miklu betra að láta erlenda kröfuhafa koma beint inn í hagkerfið og láta þá en ekki skilanefndir ráðskast með hlutina. Í staðinn heldur óvissan áfram, beðið er eftir lögsókn þessara aðila sem gæti tekið ár og á meðan halda allir að sér höndum og atvinnuleysi og landflótti eykst.

[Marinó G. Njálsson, 13.7.2009 kl. 23:22]

Arnór, nei, þetta er ekki nema að mjög litlu leiti lán sem fóru í fasteignir og neyslu.  Þau urðu flest eftir hjá gömlu bönkunum.  Þetta eru flugvélakaupalán, fjárfestingalán fyrirtækja, lán tekin vegna virkjana, hugsanlega álvera, framkvæmdir sveitarfélaga, fyrsti hluti AGS lánsins er þarna, lán ríkissjóðs við að efla gjaldeyrisvarasjóðinn fyrir 2-3 árum, og fleira og fleira.

Andri Geir, ég er að vísa til lífeyrissjóðanna.  Þeir eiga bæði fé innanlands og í útlöndum.  Þessi peningur stendur að nokkru leiti til boða.  Dugi hann ekki, verðum við að sníða okkur stakk eftir vexti.  Við getum ekki skuldsett okkur frekar í útlöndum.  Svo einfalt er það.

Einar, þegar ég var í námi fyrir rúmum tuttugu árum, þá skrifaði ég lokaritgerð um íslenska raforkukerfið og útbjó reiknilíkan fyrir það.  Þá voru menn búnir að vera að velta fyrir sér útflutningi á raforku um sæstreng.  Leiðbeinandi minn við verkefn, dr. Alan S. Manne,var á þeim tíma einn helsti ráðgjafi Alþjóðabankans og ríkisstjórna víða um heim um hagkvæmni vatnaaflsvirkjana.  Ég bar þetta undir hann um útflutning raforku um sæstreng og hann fussaði yfir því.  Sagði að eina leiðin fyrir okkur til að flytja út raforku væri í formi áls.  Hugsanlega hafa einhverja forsendur breyst á þessum 20 árum, en ég held að við séum ekki ennþá komin á það stig að orkutapið við flutning svona langa leið, sé viðundandi.  Það hlítur að vera betra að reyna að hækka verðið sem við fáum hjá stóriðju fyrirtækjum hér innanlands og auka þannig tekjur orkufyrirtækjanna.  Ef þú heldur að stórborg á Bretlandseyjum vilji borga hærra verð en stóriðja á Íslandi, þá tel ég þig vera draumóramann.  Við erum auk þess að græða mest á virðisaukanum sem verður hér á landi í formi launa starfsmanna og afleiddri þjónustu.

[kalli (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 02:27]

Varðandi raforkusölu þá er nokkuð augljóst að almenningsveitur í ýmsum Norður Evrópuríkjum eru að borga mikið hærra verð en það sem álverin hér á íslandi borga.  Einnig er ljóst að tap hefur verið af sölu raforkunnar til stóriðju síðustu áratugi, því hefur verið mætt með hærra raforkuverði en ella til almennningsveitna.  Stóra spurningin er hvað fæst fyrir raforku á heildsölumarkaði í Norður Evrópu, veit það ekki gjörla sjálfur en þær tölur sem ég hef séð eru yfirleitt mikið hærri en það sem álverin hér eru að borga.  Vek líka athygli á því að komin er í notkun langur(600km) sæstrengur milli Noregs og Hollands þar sem töpin eru mjög lág(c.a. 4%).  Þetta virðist því alveg vera tæknilega(og vonandi fjárthagslega) hægt hvað sem einhver dr. Alan S. Manne hefur sagt.  Bara spurning um verð enda tel ég ekki ólíklegt að ef kostnaðurinn við sæstreng sé ekki þeim mun meiri þá skili sala á heildsölumarkað í Norður-Evrópu miklu meiri virðisauka í íslenskt þjóðarbú heldur en sala til álvera á mjög lágu verði.  Hvernig væri að gera samning(til kanski 30 ára) við eitthvert sambandsríki Þýskalands um sölu á afli kárahnjúka(700MW) sem "vistvæns" rafmagns.  Fyrir "vistvænt" rafmagn fæst margfalt verð(heildsala) í Þýskalandi miðað við það sem álverin hérna eru að borga.

[Guðmundur Jónsson, 14.7.2009 kl. 10:45]

Ég er sammála þessu Marinó. Við megum alls ekki taka meiri erlend lán að sinni. Það er miklu betra að ganga á lífeyrissjóðina ef það er hægt, en ég reyndar efast um að það sé jafn einfalt og af er látið. Þar er lítið af haldbæru fé og ef þeir fara að lána án beinna veða verður allt vitlaust, enda engar heimildir í sjóðunum til þess. Aukin hallarekstur ríkisjóðs er möguleiki í stöðunni sem við verðum að fara skoða af meira raunsæi. Nú eru ýmis merki á lofti um að gengisbraskarar séu aftur farnir að veðja á styrkingu krónuna, þannig að nú gæti verið snjallt að ulla á IMF og bæta bara aðeins í hallareksturinn.

Erlend skuldastað opinbera geirans er nokkuð sem verður að skoða í stóru samhengi með tilliti til skuldaþols. Þ.e, eru framtíðar tekjumöguleikar þjóðarbúsins meiri eða minni með eða án þessara skulda /eigna. Á mót skuldunum sveitafélaga eru eignir sem skila oft gríðarlegum tekjum sem ekki er hægt meta beint inn í efnahagsreikninga þeirra eða ríkisins. Ef við hefðum til dæmis sleppt því að setja peninga í tilraunaboranir við Kröflu eða háskólann á Akureyri, værum við þá betur komin ?

KALLI !!!

Lélegasta viðskiptahugmyndin Íslandsögunnar var örugglega að gera ísland að alþjóðlegri fjármálamiðstöð. Næst lélegasta viðskiptahugmynd er örugglega að selja rafmagn í gegnum streng til evrópu. Álver eru atvinuskapandi á íslandi og eru rekin á Íslenskum kennitölum, með það í huga þá er eiginleg betra að gefa rafmagna til þeirra en að selja það til Evrópu því fyrir það fást bara peningar. Rekstur álvera er arðbær fyrir Íslenska þjóðarbúið jafnvel þó rafmagnið frá virkjununum borgi illa kostnað við virkjanir. Ástæðan er einfaldslega sú að það eitt að koma upp orkuverum sem framleiða orku nær án tilkostnaðar í þrjá fjóra ættliði eru óviðjafnanleg verðmæti. Þetta ætti hverjum þeim sem skoðar sögu hagvaxtar eða hagsældar á íslandi að vera ljóst. Rekstur Þjóðarbús snýst nefnilega um miklu meira en fjárhagsleg sjónarmið til skamms tíma (minna en 30 ára)

[Bjorn Jonasson (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 13:57]

Skuldastaða 250% 

Til samanburðar vil ég benda á að, sjá meðf. töflu um netto skuldastöðu Breta sl. 110 ár sem hlutfalli af vergri landsframleiðslu.  Fyrstu árin eftir SEINNI HEIMSTYRJÖLDINA (skuldasöfnun vegna stríðrekstrar, eyðilegging og uppbygging eftir stríð) fóru Bretar yfir 200 %, það var ekki fyrr en árið 1990, 45 árum eftir stríðið að skuldastaða Breta komst niður fyrir 30%, þar sem við vorum fyrir góðærið.

Það mun ekki taka 45 ár að komast aftur á rétt ról ef við segjum NEI, það mun taka tíma, verða erfitt, en ekki eins og sú leið sem Icesave býður upp á.

Year	GDP	Public Net Debt-total
1900	1.885	30.17
1901	1.893	33.24
1902	1.906	35.92
1903	1.881	38.02
1904	1.881	37.81
1905	1.949	36.29
1906	2.033	34.42
1907	2.113	32.35
1908	2.011	33.30
1909	2.052	32.39
1910	2.14	31.65
1911	2.227	29.22
1912	2.327	27.30
1913	2.42	25.83
1914	2.451	25.30
1915	2.943	36.59
1916	3.434	61.36
1917	4.276	93.25
1918	5.108	114.52
1919	5.484	135.20
1920	5.975	130.70
1921	4.907	154.00
1922	4.458	171.33
1923	4.254	181.68
1924	4.366	174.70
1925	4.508	168.25
1926	4.349	173.51
1927	4.599	164.00
1928	4.599	163.41
1929	4.692	159.59
1930	4.615	161.58
1931	4.316	171.49
1932	4.223	175.76
1933	4.298	177.57
1934	4.517	172.91
1935	4.72	165.01
1936	4.987	156.08
1937	5.334	145.95
1938	5.502	145.65
1939	5.918	137.71
1940	7.183	109.97
1941	8.654	119.79
1942	9.482	137.54
1943	10.093	156.77
1944	10.18	182.34
1945	9.908	215.64
1946	9.968	237.12
1947	10.772	237.94
1948	11.988	213.72
1949	12.732	197.67
1950	13.285	194.22
1951	14.793	175.23
1952	16.023	161.58
1953	17.147	151.93
1954	18.148	146.48
1955	19.505	138.09
1956	20.966	128.97
1957	22.111	122.15
1958	23.05	118.14
1959	24.347	112.44
1960	25.974	106.77
1961	27.404	103.09
1962	28.691	99.94
1963	30.366	98.29
1964	33.162	91.15
1965	35.802	85.02
1966	38.099	82.26
1967	40.191	79.58
1968	43.53	78.55
1969	46.883	72.49
1970	51.523	64.20
1971	57.469	58.19
1972	64.342	55.70
1973	74.02	49.83
1974	83.793	48.28
1975	105.864	43.83
1976	125.203	45.19
1977	145.663	46.11
1978	167.905	47.16
1979	197.438	44.01
1980	230.8	41.30
1981	253.154	38.79
1982	277.198	41.05
1983	302.973	41.32
1984	324.633	40.82
1985	355.269	40.42
1986	381.782	41.12
1987	421.559	38.55
1988	470.748	35.65
1989	517.075	32.37
1990	560.887	27.40
1991	589.739	25.76
1992	614.776	24.56
1993	645.5	25.69
1994	684.067	40.68
1995	723.08	43.36
1996	768.905	44.58
1997	815.881	43.76
1998	865.71	40.87
1999	911.945	38.84
2000	958.931	33.32
2001	1003.3	32.06
2002	1055.79	33.06
2003	1118.24	34.00
2004	1184.3	35.62
2005	1233.98	37.40
2006	1303.92	38.41
2007	1343.75	44.80
2008	1419.55	43.24
2009	1439	55.20
2010	1411	71.95

[Andri Geir Arinbjarnarson, 14.7.2009 kl. 18:22]

Athyglisvert, en Bretar voru að heyja stríð og þurftu að taka lán til að kaupa hergögn, flugvélar og vopn.  Við eru að taka lán til að borga einhverja vitleysu og rugl.  Eftir stríð var mikill uppgangur meira og minna í 60 ár en samt tók það Breta 45 ár að greiða þetta niður.  Annað hvort tekur þetta Ísland 0 ár (gjaldþrot og nauðasamningar) eða 100 ár.

Sem sagt: Gjaldþrot eða 100 ára skuldabaggi. Hverjir búa á Íslandi eftir 50 ár?

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 14.7.2009 kl. 20:25]

 "Við getum ekki skuldsett okkur frekar í útlöndum.  Svo einfalt er það."

Marinó þetta er kjarni málsins

það þarf að leita annarra leiða en ríkisstjórnin er að fara.

Svo einfalt er það

[Gunnr (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 21:14]

Þetta er hræðilegt en hryllingurinn verður ennþá hryllilegri Marínó þegar þriðja bylgjan kemur. Það er verðhrun á gríðarlega ofmetnum og yfirveðsettum húseignum landsmanna og óumflýjanlegt fjöldagjaldþrot heimila. Ríkið hefur enga burði til að bjarga þessu og þetta mun leiða til að ný öreigastétt mun koma fram með neikvæða eiginfjárstöðu. Þetta mun geta gjörsamlega gengið frá endurfjármögnuðu bankakerfi landsins sem mér skilst að eigi að verða fjármagnaðir með minna en 1 miljarði Evra eða 9 miljarðar Nkr sem er í raun fáránlega lítið þegar þetta allt dæmi er skoðað. Menn tala um innlenda lántöku, væntanlega verður hér verðhjöðnun og grundvallarspurningin er þá hversu lágir vexir mættu vera til að fólk yfir höfuð myndi leggja pening í banka þar sem allir vita að ríkið gæti ekki endurreyst fjármálakerfi landsins í annað skipti og er rétt að geta endurfjármagnað þetta nánast 9 mánuðum eftir hrun. Fólk vill kanski frekar hafa seðla undir koddanum en í fallvöltum bankastofnunum sérstaklega ef fólk í stórum stíl hættir að geta borgað af lánunum sínum.

Á meðan á öllu þessu stendur er ríkið ennþá rekið með gríðarlegum halla væntanlega næstum 200 miljarða á þassu ári og 120-140 miljarða á næsta ári, nátturulega bilun....!!

Þetta er slæmt og á eftir að verða miklu miklu verra. Í raun fáránlegt að fólk

[Gunnr (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 21:37]

Get ekki séð neina góða fleti á þessu. Náttúrulega mikilvægt að menn eru ekki að auka skuldastöðu sína enn meira með hallarekstri, þannig að hallalaus ríkisútgjöld strax er náttúrulega frumskilyrðið.

Það væri eflaust betra að hafa annan gjaldmiðil en það hefur enginn komið fram með hvernig við gætum fjármagnað það í raun held ég að engin sé svo vitlaus að lána okkur fyrir því. Íslendingar hafa ekkert verið sérstaklega mikið fyrir að hjálpa öðrum enda hafa fáar vestrænar þjóðir gefið jafn lítið til aðstoðar við fátækar þjóðir og þegar Finnar, Færeyingar og Svíar áttu í vandræðum hafði fólk ekkert sérstakar áhyggjur af því. Grundvallarforsenda aðstoðar IMF var að skuldastaðan væri að mig minnir 80% af þjóðarframleiðslu og ef hún er allt að 250% er það meira en 3x meira en forsenda IMF var.

Spurningin er sú hvort við séum hreinlega komin allt allt of langt.

Vaxtaálag er orðið yfirgengilegt þetta verða geysilega erfið 7-10 ár ef við ætlum að komast upp úr þessu en ég óttast að við séum of djúpt sokkinn. Þetta er grátlegt enda hefði verið hægt að lenda þessu miklu miklu betur en því miður var fólk blindað og áttaði sig ekki á þessu og þessi íslenski strútahugsunarháttur að stinga höfðinu ofan í sandin og hald það að allt lagist með tímanum og gera ekki neitt. Annars staðar gera menn það sem þarf. Í Svíþjóð þegar bankakreppan kom þar frystu þeir hagkerfið með stýrivexti upp í 200% og hallalaus fjárlög undir eins. Person kom til Íslands og reyndi að segja okkur þetta við hrunið en á það var ekkert hlustað. Menn tóku sér árs frí og héldu að allt gæti haldið áfram eins og áður. Það hefur verið talað mikið um Davíð, Icesave, kosninar, Evu Joly og rannsóknina, Evrópubandalagið og hversu gott það væri að fá Evru og hvort við ættum að hafa 1, 2, 3 eða fleirri þjóðaratkvæðagreiðslur um það og allt á álíka vitrænum grunni.

[Sævar Einarsson, 14.7.2009 kl. 22:23]

"Guð blessi Ísland" getum við ekki fengið 3 billjóna kúlulán frá BNA á 1% vöxtum með gjaldaga 2050 og greitt þetta upp en 2050 ætla ég að verða fallegt lík með áletrunina "IceSlave R.I.P"

[Andri Geir Arinbjarnarson, 15.7.2009 kl. 10:57]

Það sem Gunnr bendir á með húsnæðisverð er athyglisvert.  Flestir á miðjum aldri muna þá tíð þegar einbýlishús fóru aldrei yfir 25 milljónir sama hversu stór þau voru, í raun var verðlagning á þeim tíma circa,

einbýlishús  18-35 m

raðhús    12-16 m

4 herbergja íbúð 8-10 m

Þetta verð var að miklu leit fast frá um 1980 til 1990.  Málið er að margir eru nú með væntingar að verðið falli og svipaður verðstrúktúr myndist.  Verðið fellu ekki niður í 25 m en spurning er hver endar þetta.  Verður 35m toppverð fyrir einbýlishús eftir 2 ár?  

[kalli (IP-tala skráð) 16.7.2009 kl. 00:49]

Guðmundur Jónsson

Held þú verðir að tilkynna öllum þessum þjóðum sem eru að flytja út olíu og nýta hana ekki innanlands(til atvinnusköpunar) að þetta sé hið mesta glapræði, það fáist bara peningar fyrir þetta eins og þú orðar.  Hvílíkur bjálfaháttur, en málið snýst nefnilega um það hversu miklir peningar fást fyrir söluna á rafmagninu, eitthvað sem stjórnmálamenn(og  Landsvirkjunarliðið) hafa ekki fattað ennþá og þú greinilega ekki heldur.  Að kaupa sér atvinnutækifæri heima í héraði með niðurgreiddu rafmagni er slæm stefna sem hefur leitt það af sér að Landsvirkjun er í dag risi á brauðfótum, yfirskuldsettur og í raun búið að veðjasetja framtíð fyrirtækisins á þróun álverðs næstu áratugina.  Þetta er nákvæmlega sami hluturinn og útrásarvíkingarnir gerðu þ.e. risastórar stöðutökur sem gátu gefið gríðarlega peninga ef áhættan lukkaðist en að sama skapi ógurlegt tap ef hlutirnir mistókust og við vitum hvernig það fór.  Ástæðan fyrir því hve Landsvirkjun er í slæmum málum núna er sú viðskiptamódelið(sala á lágu verði til álvera) gengur illa upp fjárhagslega.  Fyrir lánveitendur Landsvirkjunar skipti þetta kanski ekki miklu máli hingað til vegna ríkisábyrgðar sem Landsvirkjun nýtur þ.e. lánveitendur hafa greinilega ekki spáð mikið í hversu áhættusamur og einsleitur(sala til álvera) reksturinn er orðinn.  Nú er hins vegar komið annað hljóð í strokkinn vegna þess að lánveitendur geta ekki lengur verið vissir um að íslenska ríkið geti staðið við ríkisábyrgðina ef á reynir.  Þá væru nú gott af hafa einn eða tvo sæstrengi út til Evrópu og vera með langtímasamninga við almenningsveitur(eða traust orkufyrirtæki) um mikið hærra verð fyrir rafmagnið og ekki síst verð sem væri óháð sveiflum á hrávörumarkaði.  Kanski er ég bara ekki nógu svona 2007 hugsandi þegar kemur að orkufyrirtækjunum okkar, kanski er þetta bara vitleysa að vilja að hlutirnir gangi vel upp fjárhagslega, að við séum í raun að græða peninga á þessum miklu orkuauðlindum okkar en ekki að reisa okkur hurðarás um öxl með gríðarlegum lántökum orkufyrirtækjanna sem lágir orkutaxtar til álveranna standast tæplega undir.

[Arnór Baldvinsson (IP-tala skráð) 21.7.2009 kl. 19:19]

Sæll Marinó.  Þakka þér fyrir að leiðrétta mig!  Ég var með tölur yfir skuldir heimilanna í hausnum og þessu sló saman hjá mér;) 

Kveðja,