Fáránleiki verðtryggingarinnar - Lausnin er að stytta í lánum eins og fólk frekast ræður við

Ég var að leika mér með tölur í kvöld og reiknaði m.a. út áhrif verðtryggingar á 20 m.kr. lán til 40 ára.  Niðurstöðurnar komu mér svo sem ekkert á óvart, en þær eru samt fáránlegar.

Sé tekið 20 m.kr. lán til 40 ára, gert ráð 5,0% vöxtum og að verðbólga sé 6% á ári (nokkurn veginn söguleg verðbólga síðustu 20 ára), þá greiðir lántaki til baka 131 m.kr.  Af þessari tölu eru verðbætur og áhrif vegna verðbótanna í formi hærri vaxtagreiðslu alls 91 m.kr.  Þessi tala fæst með því að reikna út heildargreiðslu án verðbólgu (þ.e. 40 m.kr.) og draga frá 131 m.kr.  Verðtryggingin er að kosta lántakann 91 m.kr.

Breytum nú forsendum og færum verðbólguna niður í 4%.  Þá er heildargreiðslan 85 m.kr. og verðbótaþátturinn því 45 m.kr.  Við 2,5% verðbólgu lækkar heildargreiðslan í 62 m.kr. og verðbótaþátturinn i 22 m.kr.

Tekið skal fram að reiknað er með jöfnum afborgunum, en samkvæmt þeirri aðferð er greiðslubyrðin há til að byrja með en lækkar svo eftir því sem á lánstímann líður.

Ef þetta er skoðað út frá jafngreiðslu láni (annuitetslán), þá fer heildargreiðslan miðað við 6,0% verðbólgu upp í 185 m.kr. eða hækkar um 54 m.kr. og verðbótaþátturinn verður 139 m.kr.  (Heildargreiðsla án verðbólgu er um 46 m.kr.)

Sé láninu aftur breytt í 20 ára jafngreiðslulán, þá er heildargreiðslan 60 m.kr. (eða innan við þriðjungur af heildargreiðslu 40 ára láns) og verðbótaþátturinn um 29 m.kr. (eða um 20% af verðbótaþætti 40 ára láns).

Vissulega skiptir upphæð mánaðarlegrar greiðslu nokkru um hvaða leið fólk hefur efni á ætli fólk að taka 40 ára lán, þá er betra að vera með jafnar afborganir en jafnar greiðslur.  Mánaðarlegar greiðslur eru vissulega hærri til að byrja með, en munurinn er ekki það mikill.  Síðari hluta lánstímans verður munurinn aftur óhugnanlega mikill jafngreiðsluláninu í óhag.  Ráði fólk á annað borð við þessa greiðslubyrði, þá mæli ég með því að stytt sé í láninu niður í 20 ár og það haft jafngreiðslulán.

(Allir útreikningar voru framkvæmdir á lánareikni Landsbankans.)

Athugasemdir

[Landa (IP-tala skráð) 30.1.2010 kl. 00:16]

Takk fyrir þetta Marínó.

Óhuggulegar tölur. Væri áhugavert að sjá líka áætlaðar mánaðargreiðslur miðað við hvora leið, miðað við 6% meðalverðbólgu og t.d. 5% vexti?

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 30.1.2010 kl. 01:30]

Elsta dóttir mín var að leika sér að tölum í gær, og reiknaði einmitt út hver munurinn á 20 og 40 ára láni væri.  Hún miðaði við 10 milljónir.  Þar munaði líka 1/3 á afborgun af sama láni miðað við 20 og 40 ár.  Hún er að hugsa um að breyta sínu láni í 20 ára lán. 

[Gísli Foster Hjartarson, 30.1.2010 kl. 09:16]

En hvenær ætla menn að drullast til að leggja af verðtrygginguna? Er ekki rétt munað hjá mér að fjármálaráðherra talaði um það í aðdraganda kosninga að hún yrði að hverfa innan 3ja ára?