Vangaveltur um skráningu Facebook á NASDAQ

Nýskráning Facebook á NASDAQ hefur vægast sagt farið vandræðalega af stað.  Mér finnst þó engin ástæða fyrir fjárfesta að örvænta.  Þetta eru bara fyrstu dagarnir.

Frá mínum bæjardyrum séð, þá er græðgin að drepa menn.  Fyrst það græðgin hjá stjórnendum Facebook að verðleggja bréfin upp úr öllu sem skynsamlegt er, þá er það græðgi hjá kaupendum sem vildu taka þátt í einhverju ævintýri, þ.e. enginn vildi missa af stóra vinningnum ef hann skyldi falla á þeirra tölu, og loks græðgi í þessum sömu kaupendum að hafa ekki á fjórum dögum (raunar innan við það þegar þetta er skrifað) fengið megagróða, þó búið hafi verið að vara þá við að þetta gæti farið í öfuga átt.

Ég spyr í fyrirsögn hvort dot com (.com) bólan sé að endurtaka sig.  Á vissan hátt er hún að gera það, en sá er munurinn, að þá fóru fyrirtæki almennt á markað á lágu gengi, ruku upp án innistæðu og lognuðust út af.  Núna er genginu stillt mun ofar en innistæða er fyrir og síðan lekur heilmikið loft úr blöðrunni, kannski frekar hægt að segja að menn hafi pumpað meira í dekkið en ventillinn þoldi og hann því byrjað að leka.  Annar munur er að Facebook er búið að vera til í fjölda mörg ár og verðmæti fyrirtækisins hefur því stöðugt verið að aukast.  Ég skil að vísu ekki alltaf hvers vegna verðmætið er að aukast, en ég er ekki með innsýn í viðskiptaáætlanir stjórnenda.  Hef þó alltaf álitið að fjármagn frá rekstri sýndi heilbrigði rekstrarins og síðan hlutfall vaxtagreiðslna og afborgana af þessari tölu, en ekki hagnaður eftir afskriftir og alls konar bókhaldslegar krúsidúllur.  Þessar tölur hefur mér sýnst ekki gefa tilefni til að halda að Facebook sé yfir 1.000 milljarða kr. virði a.m.k. um þessar mundir.  Þriðji munurinn, er að .com bólan byggði oft á hugmyndum fyrirtækja sem ekki voru komnar í framkvæmd.  Voru á teikniborðinu.  Facebook er þarna og ef fyrirtækið myndi krefjast 5 USD í árskriftagjald á ári, þá myndu líklegast flestir borga án umhugsunar.  Hver þolmörkin eru á þessu gjaldi eru, veit ég ekki, en ég held að jafnvel 5 USD á mánuði myndu ekki fækka mikið í hópnum.  Síðan gæti fyrirtækið verið með ókeypis þjónustu með lágmarksþjónustustigi og síðan áskriftarþjónustu með auknu þjónustustigi.

En hvað telja menn að hafi farið úrskeiðis?

Hroki er eiginlega það orð sem maður sér og heyrir oftast.  Hroki hjá stjórnendum Facebook, hroki hjá stjórnendum Morgan Stanley, hroki hjá stórum fjárfestum sem töldu sig eiga áskrift að IPO hagnaði.  En það var margt fleira.  Raunar segja menn að flest hafi farið úrskeiðis sem gat farið úrskeiðis.

Fyrst má nefna að hækka útboðsverðið bara degi fyrir útboð, en það var gert til að freista fleiri eigenda til selja.  Ekki eru verðbréfamiðlarar á einu máli hvort það hafi verið nóg til að anna eftirspurn, en flestir eru á þeirri skoðun að um yfirskot hafi verið að ræða á báðum þáttum.

Næst er að tölvukerfi NASDAQ hökkti á fyrstu mínútunum eftir að sala á hlutabréfum Facebook hófst og vissu menn ekki hvort sölur höfðu gengið í gegn eða ekki.  Ástæðan mun hafa verið mikill fjöldi fjárfesta dró kauptilboð sín til baka í upphafi útboðsins.  Svo mikill að tölvukerfið réð hreinlega ekki við álagið.  Tók þvi talsverðan tíma að greiða úr þessu.  Er þetta enn ein vísbendingin um að menn hafi ætlað sér um of.

Þegar salan komst á skrið, þá rauk verðið fyrst upp um ýmist 4 eða 5 USD, en féll svo fljótlega aftur nánast niður í útboðsgengið.  Það varð til þess, samkvæmt erlendum fjölmiðlum, að Morgan Stanley greip inn í með kauptilboð á hærra gengi.  Það ýtti gengi tímabundið aftur upp, en jafnvel Morgan Stanley er ekki nógu öflugt til að halda uppi genginu, svo það endaði á "unch" eða á útboðsgenginu.

Fjórða klúðrið er að gefa mönnum of langan tíma til að hugsa sinn gang.  Útboðið var á föstudegi og því höfðu menn helgina til að hugsa málin.  Niðurstaðan var fall bæði mánudag og þriðjudag, þó eitthvað hafi bréfin rétt úr kútnum í dag.

Ekki má líta framhjá misvísandi upplýsingum um afkomu og framtíðartekjur.  Að slíkar upplýsingar séu á sveimi á útboðsdegi getur ekki annað en valdið óróa og ótta.  Hverju á að trúa?

Margir verðbréfaráðgjafar höfðu mælt gegn því að fjárfestar keyptu bréf á því útboðsgengi sem búist var við, þannig að hærra útboðsgengi var þessum aðilum enn síður þóknanlegt.  Það gæti hafa ýtt af stað skriðu kauptilboða sem dregin voru til baka á fyrstu mínútum útboðsins.

Loks verður að nefna að GM tilkynnti í síðustu viku að fyrirtækið ætlaði að hætta að auglýsa á Facebook.  Þessi tilkynning gat ekki komið á verri tíma.  Þarna var einn af stærstu auglýsendum í heimi að segja að Facebook væri lélegur auglýsingamiðill, en Facebook ætlar einmitt að ná í drjúgan hluta tekna sinna í gegn um persónumiðaðar auglýsingar.  Talandi um anticlimax, þá var þetta major.

Merkilegt er í þessari umræðu, að menn vilja draga stjórnendur Facebook og Morgan Stanley til ábyrgðar vegna lækkunar gengis hlutabréfanna.  Þetta er nú svo ótrúlegur barnaskapur, að ég átta mig ekki á svona kjánagangi.  Flestir sem keyptu í Facebook vissu af því að verðið var talið í hærri kantinn.  Menn áttu líka að vita að Facebook hefur ekki verið að sýna hagnað sem stendur undir þessu verði.  Margir kaupendur voru að versla til að bæta skrautfjöður í hattinn sinn, þ.e. geta sgat að þeir hafi keypt á útboðsdegi.  Einnig voru menn að kaupa í þeirri von að ná í skjótfenginn gróða.  Ætluðu að kaupa snemma áður en gengið ryki upp, þó ekki væri nema í stuttan tíma, og þá ætluðu menn að raka inn hagnaði.  Örlögin léku á þá og nú verða menn að sýna þolinmæði sé á annað borð rými fyrir slíkt.

Gleymum ekki hinni hliðinni á málinu.  Hvað ef gengið hefði rokið upp um 50% á útboðsdegi?  Þá hefðu þeir sömu og núna kvarta barið sér á brjósti og hrósað Morgan Stanley og Facebook fyrir velheppnað útboð.  Þeir hefðu náð því markmiði sínu að kaupa ódýrt og selja dýrt.  Eftir hefðu setið gríðarlegur fjöldi, sem hefði keypti í seinni bylgjunum (þegar þeir hefðu fengið glýju í augun yfir hækkun verðsins), með 10, 20 eða 30 USD tap.  Þá hefðu sem sagt fagmennirnir grætt og leikmennirnir tapað og allt verið í lagi.  En þegar fagmennirnir tapa, þá er maðkur í mysunni, þó í raun hafi bara hrokinn og græðgin haft menn undir.

Er eitthvað að óttast?

Ég er sannfærður um að verð hlutabréfa í Facebook á eftir að fara upp fyrir útboðsgengi.  Raunar langt upp fyrir.  Spurningin er ekki hvort heldur hvenær.  Þegar þetta er skrifað kl. 18.15 23.5.2012, þá er gengið 31,7493 USD og hefur hækkað um 2.47% frá opnum í dag.  NASDAQ segir að lægsta gengi dagsins hafi verið 30 USD og það hæsta 32,5 USD.  Svona á þetta eftir að sveiflast og kæmi mér ekki á óvart, að á einhverri stundu fari gengið niður í 20 - 25 USD, jafnvel neðar, en síðan endurheimti það smátt og smátt fyrri styrk.

Hvert er virði Facebook?  Ef miðað er við markaðsverð annarra tæknifyrirtækja, þá gæti gengið alveg farið niður í 6 - 7 USD.  Er þá miðað við tífaldan ætlaðan hagnað á hlut fyrir árið 2013.  Sé miðað við hærra hlutfall, þá hækkar verðið í samræmi við það.

Hlutabréfaviðskipti snúast mikið um að geta beðið.  Þurfa ekki að selja þegar gengið er lágt.  Þreyja Þorrann, eins og við myndum segja.  Og náttúrulega vona að fyrirtækið geri það líka.  Það var nefnilega ekki það sem gerðist í .com bólunni, þ.e. fyrirtæki hurfu af markaði.  Svo merkilegt sem það er, þá eru mörg þeirra enn á lífi.  Sum sem sjálfstæð fyrirtæki, en flest sem deildir/einingar innan öflugri fyrirtækja.

En aftur af hlutabréfaviðskiptum.  Ég var staddur í Bandaríkjunum mánudaginn 19. október 1987.  Sá dagur er oft kallaður "the Black Monday".  Þann dag gerðist það sem öllum þótti óhugsandi.  Tölvurnar tóku völdin og felldu Dow Jones hlutabréfavísitöluna um 500 stig.  Já, Dow Jones fór úr rúmum 2.700 stigum niður í rúmlega 2.200 stig á einum degi.  Enn þann dag í dag er þetta mesta hlutfallslega lækkun á einum degi.  (Kerfinu var breytt til að koma í veg fyrir að það endurtæki sig.)  Fjöldinn allur af hlutabréfaeigendum töpuðu háum fjárhæðum og sérstaklega man ég eftir umræðunni um eftirlaunasjóðina og síðan þá sem frömdu sjálfsmorð.

Hvar er Dow Jones núna?  Hvert er gengi fyrirtækjanna sem féll eins og steinn 19. október 1987?  Ég ætla svo sem ekki að skoða einstök fyrirtæki, en Dow Jones (DJIA) stendur í 12.400 stigum, þ.e. 460% hækkun frá lokagenginu 19. október 1987.  Ekki hafa öll fyrirtækin hækkað jafn mikið og ný fyrirtæki hafa komið inn í vísitöluna sem eiga þátt í risi hennar.

Málið er að í hlutabréfaviðskiptum er þolinmæði dyggð.  Raunar svo mikil að orðið hefur til nokkuð sem heitir "forever stock" eða eilífðarbréf.  Þetta eru hlutabréf fólk, sjóðir og fyrirtæki kaupa til að eiga og hafa tekjur af í gegn um arð.  Þá skiptir ekki máli hvers virði lutabréfin eru heldur hve mikinn arð þau gefa.  Upphafleg fjárfesting upp á 100 USD geta gefið í arðgreiðslur á löngum tíma margfalda þá upphæð og svo til viðbótar hækka bréfin yfirleitt í virði.  Ég hef trú á því að Facebook-bréfin gætu orðið að svona "eilífðarbréfum".  Þó svo að arðgreiðslur verði líklega ekki miklar til að byrja með, þá muni þær sækja í sig veðrið miðað við útboðsgengi.

Bannað að skerða, en samt hefur verið skert! - Hver á að borga það sem upp á vantar?

Þórey Þórðardóttir, framkvæmdastjóri Landsamtaka lífeyrissjóða, segir samkvæmt frétt mbl.is að "engan vafa leika á að lífeyrisréttindi njóti eignarréttarverndar stjórnarskrárinnar".  Vísar hún til dóma Hæstaréttar, úrskurði umboðsmanns Alþingis og hjá mannréttindadómstóli Evrópu.

Ástæða ummæla Þóreyjar er beiðni stjórnvalda um að lífeyrissjóðirnir komi meira til móts við skuldsettar fjölskyldur í landinu.  Þórey fullyrðir líkt og aðrir framámenn í lífeyrissjóðunum, að sjóðunum sé óheimilt að gefa eftir innheimtanlegar kröfur.  Vil ég leyfa mér að setja spurningamerki við þessa fullyrðingu, þar sem ég er þess nokkuð viss, að lífeyrissjóðirnir hafi einmitt verið á fullu í slíku gagnvart hinum og þessum lögaðilum.  Er ég nokkuð viss um, að sjóðirnir hafi tapað að óþörfum milljörðum, ef ekki milljarða tugum, á því einu að hafa gengið of snemma til samninga, hafa gefið eftir í samningaviðræðum og hafa ekki skilyrt samninga við að fá eignarhlut í þeim fyrirtækjum sem samið hefur verið við.

Hvenær er skerðing brot á stjórnarskrá og hvenær ekki?

Nú ætla ég ekki að deila við dómara Hæstaréttar, en vil samt velta því upp, hvernig standi á því að lífeyrissjóðir hafi gegn um tíðina ýmist aukið eða skert réttindi í samræmi við tryggingafræðilega stöðu sjóðanna.  Er þetta í samræmi við 2. mgr. 39. gr. laga nr. 129/1997 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða.  Einnig er tekið á þessu í 8. tl. 2. mgr. 27. gr. sömu laga.  Eina skilyrðið sem sett er varðandi slíkar skerðingar er að upplýsingar um þær "komi fram í samþykktum lífeyrissjóða og hljóti sem slíkar staðfestingu fjármálaráðuneytis í samræmi við 28. gr. laganna", eins og kemur fram í túlkun Fjármálaeftirlitsins frá 20.2.2007.  Í túlkun FME segir í 1. mgr.:

Nokkuð er um að áunnin réttindi sjóðfélaga lífeyrissjóða séu aukin eða skert um tiltekið hlutfall í samræmi við 2. mgr. 39. gr. laga nr. 129/1997 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða og að slíkar breytingar á réttindum komi ekki fram í samþykktum sjóðanna.

Hér er FME að setja ofan í við sjóðina að hafa ekki gert breytingar á samþykktum um leið og réttindi eru aukin eða skert, en ekki ekki að setja ofan í við þá að hafa brotið stjórnarskrána með því að skerða réttindi.  Ekki er minnst einu orði á stjórnarskrárvarin eignarréttindi.  Nei, það þykir sjálfsagt og eðlilegt að skerða réttindi, þegar lífeyrissjóðirnir hafa ekki náð að ávaxta eignir sínar, þannig að þær standi undir skuldbindingum.

Hvort er það, Þórey, mega lífeyrissjóðirnir skerða réttindi sjóðfélaga eða ekki?  Ef þeir mega ekki skerða réttindin, hvar í lögum nr. 129/1997 er það nákvæmlega tiltekið að það megi ekki og hvernig fer það saman við 39. gr. laganna?  Megi ekki skerða réttindin, hvernig stendur þá á því, Þórey, að lífeyrissjóðirnir hafa verið að skerða réttindi hægri vinstri nánast frá stofnun þeirra?  Hér eru nokkur dæmi frá síðustu árum:

• Stafir lífeyrissjóður:  Frétt af ársfundi fyrir starfsárið 2009
• Gildi lífeyrissjóður:  Afkoma kynnt á ársfundi (2010)
• Stapi lífeyrissjóður:   Tillögur til breytinga á samþykktum (lagt fyrir ársfund 2012) og Réttindi lækka um 6%
• Lífeyrissjóður verzlunarmanna:  Lífeyrisgreiðslur lækka

Hægt væri að fara nokkur ár aftur í tímann og taka t.d. skerðinguna sem ýmsir lífeyrisþegar og sjóðfélagar þurftu að þola við sameiningu sjóðanna á síðasta áratug.

Spurningin sem vaknar við þetta er:  Hvers vegna eru þær skerðingar sem minnst er á í ofangreindum fréttum sjóðanna löglegar, en þær sem fælu í sér að koma til móts við skuldug heimili eru það ekki?  Ef réttindi eru varin af stjórnarskránni, af hverju má stundum skerða þau og stundum ekki?

Hver borgar brúsann?

Næsta atriði í ummælum Þóreyjar sem ég vil fjalla um, er sú fullyrðing (sem ég efast ekki um að sé rétt) að um 652 milljarða vanti inn í lífeyrissjóðakerfið til að sjóðirnir geti staðið við skuldbindingar sínar.  Eignir sjóðanna eru eitthvað í kringum 2.200 ma.kr., þannig að 652 ma.kr. nema því rétt um 30% af þeirri tölu.  Eins og staðan er um þessar mundir vantar lífeyrissjóðin 3 krónur af hverjum 13 sem þeim er ætlað að greiða út eða tæp 23%.  Þetta er ekkert smáræði.

Í færslunni Kynslóðatilfærsla lífeyriskerfisins er frá þeim YNGRI til þeirra ELDRI! fjalla ég um það sem ég tel vera mesta vanda lífeyrissjóðakerfisins og jafnframt hvernig er verið að svína á framtíðarlífeyrisþegum.  Þórey Þórðardóttir tók fram í dag, að almenna lífeyrissjóðakerfið vantar 159 ma.kr. til að standa við skuldbindingar sínar.  Hvaðan eiga þessir 159 ma.kr. að koma?

Forkólfar lífeyrissjóðakerfisins eru búnir að teikna upp björgunaráætlun.  Launþegar og launagreiðendur framtíðarinnar eiga að borga.  Til þess að Ásmundur Stefánsson geti fengið lífeyrinn sinn (hann varð 67 ára í mars 2012), ef hann kýs að byrja töku 67 ára, þá þarf að taka pening sem greitt var inn fyrir einhvern annan.  Í tilfelli Ásmundar er erfitt að átta sig á því hver borgar brúsann, en af lífeyrinum sem hann fær frá árum sínum á almennum vinnumarkaði (m.a. starfsmaður og forseti ASÍ), þá þurfa aðrir sjóðfélagar að standa undir 10% af lífeyrinum hans, hann kom í stutta stund við á Alþingi (varaþingmaður) og fyrir það borga skattgreiðendur, þá vann hann talsvert í bankakerfinu, en lífeyrissjóður bankamanna er í góðum málum, þannig að hann stendur undir útgjöldum vegna Ásmundar.

Sé viðkomandi lífeyrisþegi ríkisstarfsmaður og hefur greitt í LSR alla sína starfsævi, þá vantar aftur mun meira.  Eignir opinberu sjóðanna (þ.e. sjóðanna sem eru með ríki eða sveitarfélög sem bakhjarla) eru  um 1/4 hluti af öllum eignum lífeyrissjóðanna, þ.e. um 550 ma.kr.  Samkvæmt tölum Þóreyjar vantar opinberu sjóðina um 490 ma.kr. til að standa við skuldbindingar eða um 47%.  Það þýðir að þegar fyrrverandi opinber starfsmaður er að fá greiddan út lífeyrinn sinn kemur nærri því önnur hver króna frá einhverjum öðrum.  Vissulega skuldar ríkið LSR háar upphæðir, en kerfið er þannig að ekki er á hverju ári greidd endanleg upphæð fyrir alla inn í sjóðinn, heldur breytist talan ár frá ári vegna launaþróunar eftirmanna.

Eitt er samt alveg á hreinu:

Fæstir sem eru að taka út lífeyri í dag eiga fulla innistæðu fyrir honum í sjóðnum sínum!

Þetta vita forkólfar lífeyriskerfisins mæta vel, en hafa ekki viljað tala of mikið um það opinberlega.  Menn hnýta í að tekjutengingarnar séu miklar, en fólk um þrítugt í dag mun ekki fá neitt af viti út úr lífeyrissjóðnum sínum, þegar þar að kemur, verði ekki mikil breyting á.

Lausn forkólfa lífeyriskerfisins er ekki að viðurkenna, að eldri kynslóðirnar eigi ekki fyrir þeim lífeyri sem þeim er ætlaður.  Nei, í staðinn eiga þeir sem eru á vinnumarkaði að greiða aukalega í sjóðina svo hinir sem eru að fá meira en sjóðirnir hafa efni á, geti fengið það sem þeim var lofað.  Málið er bara að menn gleymdu nokkrum mikilvægum hlutum þegar þessi loforð voru gefin.  Eitt var að hér gæti komið eitt stykki efnahagshrun, annað að fjárfestingastjórar lífeyrissjóðanna eru misgóðir í að ávaxta fé þeirra, þriðja að launaþróun hafi verið á þann hátt, að launþegar ávinni sér meiri rétt samkvæmt kerfinu, en samkvæmt inngreiðslum.

Já, lausn "gamlingjanna" í forystusveit lífeyriskerfisins undanfarin ár (Þórey er svo ný í starfi að hún telst ekki til þessa liðs) var að búa til gríðarlega kynslóðatilfærslu frá yngri sjóðfélögum til hinna eldri.  Þessi tilfærsla byrjaði fyrir rúmum 7 árum, en fram að þeim tíma greiddi launþegi á almennum markaði og launagreiðandi hans jafnvirði 10% launanna í iðgjald.  Á tveimur árum var þetta hlutfall hækkað um 20% án þess að réttindaávinningur breyttist nokkuð. Nei, þessu 20% viðbótarframlagi var fyrst og fremst ætlað að leiðrétta skekkjuna sem komin var í kerfið.  Lesa má nánar um þetta í  skýrslu sem Samtök atvinnulífsins gáfu út árið 2006 og fjallar um lífeyriskerfið frá ýmsum hliðum.

Of langt mál er að fara í gegn um allt sem gert hefur verið eða ætlunin er að gera til að "laga" lífeyriskerfið.  Sanngjarnast og eðlilegast er að gera leiðréttingu sem virkar þannig að allir taki á sig högg, en þó mismikið.  Þannig lögðu Hagsmunasamtök heimilanna til, þegar verið var að ræða um þátttöku lífeyrissjóðanna í björgun skuldsettra heimila, að þeim sem væru byrjaðir töku lífeyris væri hlíft við skerðingu.  Vandi sjóðanna sem við stöndum frammi fyrir vegna framtíðarskuldbindinga er miklu stærra verkefni og aldrei verður hjá því komist að láta þá sem byrjaðir eru töku lífeyris taka þátt í því.  Það má aftur gera þannig, að skerðingin verði enginn við ákveðinn aldur, en aukist síðan stig af stigi eftir því sem sjóðfélaginn á lengra eftir í lífeyrisaldurinn.  Í staðinn væri hægt að láta launþegana njóta þess, sem átti að fara í hærri iðgjöld, eða skipta því á milli launþega og launagreiðenda.

Spurningin var:  Hver borgar brúsann?  Svarið við því er kannski annað en lesa má úr umfjölluninni að ofan.  Verði kerfið leiðrétt framvirkt með hærri iðgjaldagreiðslum, þá borga launagreiðendur framtíðarinnar brúsann.  Slíkt mun gera íslenskt atvinnulíf verr búið til samkeppni við erlend fyrirtæki.  Slíkt mun líka draga úr hæfi atvinnulífsins til að greiða hærra kaup.  Ætlunin er nefnilega að fara með iðgjöldin upp í 15,5% frá og með 1. janúar 2020 og ekki er víst að það verði endastöðin.  Þetta þýðir nánast að hækki laun um 6.000 kr. þá renna 1.000 kr. (sem launþeginn og launagreiðandinn skipta á milli sín) til lífeyrissjóðsins í formi iðgjalds.  Þessi ákvörðun um hækkun iðgjaldsins í 15,5% var tekin fyrir hrun, þannig að nú þarf að bæta fyrir það líka, líklegast með ennþá hærra iðgjaldi.  Og hvað ef það verður annað hrun?

Verði kerfiðhins vegar leiðrétt "afturvirkt", þá mun sjóðfélaginn/lífeyrisþeginn borga brúsann og síðan að einhverju/talsverðu leiti skattgreiðendur.  Sem sjóðfélagi í nokkrum sjóðum, m.a. LSR, þá tel ég það vera sanngjarnari lausn.  Vissulega þarf að finna einhverja lausn á stöðu fólks í opinberu sjóðunum, þannig að hreinlega yrði reiknað afturvirkt hver réttindi sjóðfélaga hefðu verið, ef um eðlilegan réttindaávinning hefði verið að ræða og síðan vega á einhvern hátt upp launamun.  Ekki er víst að þetta kosti neitt að ráði, svo merkilegt sem það er, a.m.k. ekki við þessar ótrúlega ósvífnu tekjutengingar sem eru í almannatryggingakerfinu í dag.

Hvernig sem á allt er litið, þá borga annað hvort launagreiðendur framtíðarinnar eða skattgreiðendur framtíðarinnar brúsann að mestu leiti.  Kannski er lausnin að skipta reikningum í þrennt, þ.e. hækka iðgjöld eitthvað, skerða áunnin réttindi að hluta og síðan láta skattgreiðendur (sem eru í báðum hópum) taka á sig restina með ýmist hækkun skatta eða sparnaði í ríkisrekstri.

Lífeyrisréttindi varin í stjórnarskrá

Skilaboðin eru skýr: Ekki greiða í lífeyrissjóð nema þú ætlir að búa heima hjá þér á efri árunum - Endurbirt færsla

Í tilefni orða Ásmundar Stefánssonar, þá þykir mér við hæfi að endurbirta færslu mína, Skilaboðin eru skýr: Ekki greiða í lífeyrissjóð nema þú ætlir að búa heima hjá þér á efri árunum, sem ég birti 28. mars sl.

Hér er færslan:

Eftir að hafa lesið skýringu Tryggingastofnunar ríkisins á kostnaðarþátttöku lífeyrisþega vegna dvalar á sjúkrastofnunum eða dvalar- og hjúkrunarheimilum, þá eru skilaboðin alveg skýr:

Ef þú sérð fram á að þurfa að nýta þér þjónustu sjúkrastofnunar, dvalar- eða hjúkrunarheimilis á efri árum, borgar sig ekki að greiða í lífeyrissjóð, eyddu peningunum strax eða gefðu hann afkomendum þínum

Lífeyriskerfið miðar við að sjóðfélagi fái greiddan lífeyri sem nemur 56% af mánaðarlaunum.  Í fréttatilkynningu frá TR kemur fram að hver íbúi á dvalar- eða hjúkrunarheimili greiði með tekjum sínum allt að 311.741 kr. á mánuði til viðkomandi heimilis umfram fyrstu 65.005 kr. eftir skatta.  Það sem upp á vantar 689.417 kr. kemur frá ríkinu.  Þessar 311.741 kr. er örugglega eftir skatta, þannig að til að fá eitthvað umfram 65.005 kr. á mánuði í sinn hlut, þá þarf viðkomandi að vera með 376.746 kr. á mánuði í lífeyri eftir skatta eða 541.420 kr. áður en skattar eru teknir af miðað við núverandi skattkerfi.  Nú til að fá 541.420 kr. í lífeyrisgreiðslur, þá þarf viðkomandi að hafa yfir 966.000 kr. á mánuði í laun meðan viðkomandi er á vinnumarkaði, þ.e. 541.420/0,56 = 966.821.

Sá sem er með launatekjur milli 116.000 - 966.000 kr. og dvelur á sjúkrastofnun, dvalar- eða hjúkrunarheimili sér ekki eina krónu af þeim iðgjöldum sem viðkomandi greiðir í lífeyrissjóð af þessum allt að 850.000 kr.  Bara til að skilja um hvaða upphæð er að ræða, þá er 12% af 844.000 = 102.000 kr. á mánuði eða  1.224.000 kr. á ári og 42.840.000 kr. á starfsævinni miðað við 35 ára starfsævi.  Sé starfsævin 40 ár fer upphæðin upp í tæplega 49 m.kr. og 55 m.kr. fari starfsævin upp í 45 ár.  Skilaboðin eru skýr:  Eingöngu þeir allra tekjulægstu eiga að leggja fyrir í lífeyrissjóð.  Allir aðrir koma verr út úr því en að eiga peninga undir kodda.  (Allar tölur eru núvirtar.  56% talan er fengin úr lögum og út frá henni er 3,5% árleg raunávöxtunarkrafan reiknuð.)

Segist vera með samviskubit