Leita ķ fréttum mbl.is

Bloggfęrslur mįnašarins, október 2009

Takmarkanir į skilmįlabreytingum

Žetta er įhugaveršur punktur sem kemur fram ķ frétt mbl.is og ķ skżrslunni Fjįrmįlastöšugleiki:

Samkvęmt gjaldeyrisreglum er ekki heimilt aš veita erlend lįn en heimilt er aš framlengja lįn sem veitt voru fyrir setningu žeirra. Framlenging er žó eingöngu leyfileg ef ašeins er um aš ręša lengingu lįna en ekki ašrar skilmįlabreytingar.

Hvaš ętli sé bśiš aš brjóta žessu reglu oft?  Bara ķ mķnu nįnasta umhverfi og hjį žeim sem ég rętt viš, hef įg heyrt af mjög mörgum tilfellum žar sem hróflaš var viš vöxtum lįnanna.  Lįn sem voru meš 3% vaxtaįlagi voru allt ķ einu lįtin bera 6-8% įlag ķ kjölfar lįnalengingar.

Žaš er aftur grafalvarlegt aš į nęstu 12 mįnušum séu 750 milljarša króna gengisbundinna lįna į gjalddaga.  Įstandiš hjį fyrirtękjum landsins er žvķ mjög slęmt, svo ekki tekiš dżpra ķ įrinni.


mbl.is Žrišjungur śtlįna til fyrirtękja er kślulįn
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Merkileg tölfręši Sešlabankans - 10,4% ķ vanskilum, 6.5% ķ alvarlegum vanskilum

Hśn er merkileg kerling, tölfręšin.  Žaš segir einhvers stašar aš til sé lygi, hvķt lygi og tölfręši.  Mér sżnast tölur Sešlabankans vera byggšar į tölfręšiólęsi.  Hvernig er hęgt aš fullyrša aš greitt sé meš ešlilegum hętti af 85-90% allra fasteignalįna ķ krónum, žegar:

  • 5% eru ķ greišslujöfnun
  • 7% eru ķ frystingu
  • 9% eru ķ vanskilum, žar af 6% ķ alvarlegum vanskilum

Mér sżnist žetta vera 21% lįna sem ekki er greitt af meš ešlilegum hętti.  Žaš žżšir aš greitt sé meš ešlilegum hętti af 79% fasteignalįna ķ krónum.  En til aš halda žvķ til haga, žį er texti fréttar mbl.is bein tilvitnun ķ texta į bls 46 ķ riti Sešlabankans Fjįrmįlastöšugleiki:

Sešlabankinn er aš afla upplżsinga mešal višskiptabanka og eignaleigufyrirtękja um vanskil og notkun greišsluerfišleikaśrręša. Upplżsingaöflunin stendur enn yfir en fyrirliggjandi gögn gefa til kynna aš greitt sé meš ešlilegum og óbreyttum hętti af u.ž.b. 85-90% af heildarfasteignavešlįnum ķ krónum, 5% žessara lįna séu ķ greišslujöfnun og um 7% ķ frystingu. Rétt er aš minna į aš u.ž.b. 87% fasteignavešlįna voru ķ krónum mišaš viš eftirstöšvar ķbśšalįna ķ lok sķšasta įrs. Žvķ er ljóst aš greitt er meš ešlilegum og óbreyttum hętti af meginžorra allra ķbśšalįna. Vķsbendingar eru um aš u.ž.b. 9% heildarķbśšalįna ķ krónum séu ķ vanskilum, žar af 6% ķ alvarlegum vanskilum.

Hugsanlega er žaš tślkun Sešlabankans aš meš žvķ aš nżta sér greišslujöfnun, žį teljist lįntakendur vera aš greiša "meš ešlilegum hętti" af lįnunum, en mér finnst aš eingöngu žeir sem greiša af óbreyttum lįnum séu aš greiša "meš ešlilegum hętti".  Og žrįtt fyrir aš greišslujöfnuš lįn teljist vera ķ "ešlilegum" farvegi, žį er 9 + 7 = 16% og sś tala dregin frį 100 felur žvķ augljóslega utan 85-90%.

Sķšan eru žaš gengistryggšu lįnin.  (Mikiš er ég įnęgšur meš aš Sešlabankinn noti oršiš "gengistryggš", žvķ žaš żtir undir žį tślkun aš žau séu ekki ķ samręmi viš 13. og 14. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og veršbętur.)  Žar kemur fram:

  • 20% eru ķ greišslujöfnun
  • 15% eru ķ frystingu
  • 20% eru ķ vanskilum, žar af 10% ķ alvarlegum vanskilum
Žetta segir okkur aš af einungis 45% gengistryggšra lįna heimilanna sé greitt "meš ešlilegum hętti".  Žar sem žessi lįn teljast um 13% af öllum lįnum, žį fįum viš aš greitt sé "meš ešlilegum hętti" af tęplega 75% lįna heimilanna.  Reikna mį śt aš 14,6% lįna heimilanna hefur veriš breytt til aš bregšast viš efnahagskreppunni og 10,4% ķ vanskilum, žar af 6,5% ķ alvarlegum vanskilum.  Vissulega gęti eitthvaš af greišslujöfnušum lįnum veriš ķ vanskilum, sem gerši žaš žį aš verkum aš hlutfall žeirra lįna sem greitt er af "meš ešlilegum hętti" hękkaši eitthvaš.

Af žeim lįntakendum sem hafa nįš aš halda lįnum sķnum žannig aš greitt sé af žeim "meš ešlilegum hętti", žį mį bśast viš aš mjög margir hafi žurft aš ganga į sparnaš og/eša skera verulega nišur önnur śtgjöld heimilisins.  Samkvęmt skošanakönnun Hagsmunasamtaka heimilanna į um 54% heimila ķ landinu ķ erfišleikum meš aš nį endum sama, ž.e. gera žaš meš naumindum eša gera žaš alls ekki.  Tölur Sešlabankans, žó svo aš įlyktanir skżrsluhöfundar dregnar af žeim séu rangar, gera ekkert annaš en aš styšja nišurstöšur könnunarinnar.  En ég verš aš višurkenna, aš ég geri meiri kröfu til starfsmanna Sešlabankans, en kemur fram ķ žvķ, aš žegar mašur dregur 5 + 7 + 9 frį 100 žį verši śtkoman į bilinu 85-90.  Eins og įšur segir, geta greišslujöfnuš lįn veriš ķ vanskilum, en fryst lįn eru žaš augljóslega ekki.
mbl.is Greitt meš ešlilegum hętti af meginžorra ķbśšalįna
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Undir hverjum steini er eitthvaš nżtt

Mašur er eiginlega hęttur aš vera hissa į nżjum sögum um misferli hjį blessušum bönkunum.  Hér er enn eitt dęmiš um žaš hvernig menn gįtu "keypt" sér lįn.  Samkvęmt žvķ sem talsmašur Gertner bręšra segir, žį var nóg, eša naušsynlegt, aš gerast stór hluthafi ķ Kaupžingi til aš komast aš peningageymslum bankans.

Žaš er hins vegar athyglisveršur punktur ķ fréttinni, en žaš er um tengsl helstu leikenda ķ gegnum FL Group.  Ég fékk sķmtal ķ žar sem višmęlandi minn benti į žessi tengsl.  Hann gekk svo langt aš lķkja hópi hlutahafa FL Group viš nokkurs konar bręšralag (mķn orš, ekki hans).  Sį sem rauf samheldni hópsins hann var geršur brottrękur śr himnarķki peningamanna į Ķslandi.  Ž.e. fékk ekki aš taka žįtt ķ plottinu, fékk ekki ašgang aš lįnsfé ķ bönkunum žremur og var jafnvel reynt aš leggja snörur fyrir menn. 

Stęrsta plottiš ķ kringum FL Group voru framvirkir samningar.  Menn geršu samninga sķna į milli og śt fyrir hópinn um višskipti fram ķ tķmann į föstu gengi.  Markmišiš var aš bśa til eftirspurn og halda uppi verši bréfanna.  Sį sem var į söluendanum var öruggur meš góšan hagnaš og kaupandinn bjó svo til nżjan framvirkan samning.  Undir lokin snerist žetta sķšan yfir ķ skortsölur, enda var öllum ķ bręšralaginu ljóst ķ febrśar 2008, og jafnvel fyrr, aš endanlokin yršu ekki umflśin ķ október.  Ég vil bara benda į athugasemd Kolbrśnar Stefįnsdóttur į blogg hjį mér viš fęrsluna Jįtning Davķšs.  Žar segir hśn:

Thér er óhaett ad trśa mér. Thad var allt of seint thį. Ég var ķ Florida ķ febrśar og tha var thad raett ķ fullri alvoru ad thetta myndi fara svona ķ byrjun okt (5) og ad vid aettum ad selja hlutabréfin okkar og taka sparifé śt ķ evrum. Thetta var logmadur hja einum bankanna ad tala um thį sem stadreynd. Thvķ midur erum vid treg til ad trśa slaemum spįdómum en hlaupum hratt į eftir hinum th.e. um gull og graena skóga. Thad er talad um thad hérna śti ķ Evropu af bankamonnum ad morg lond séu ķ somu sporum og Island en leyni thvķ hvad theyr hafi tapad miklu.

Višmęlandinn minn ķ dag endurtók liggur viš oršrétt žaš sem Kolbrśn segir.  Ž.e. mönnum var rįšlagt aš selja hlutabréf og taka śt śr peningasjóšum.  Žegar hinir fjįrsterkari tóku śt śr peningasjóšunum, žį žurfti aš fjįrmagna žį upp į nżtt.  Og hvaš var gert?  Jś, žjónustufulltrśum var uppįlagt aš hringja ķ alla sem įttu meira en 5 milljóna kr. innistęšur og fį žį til aš fęra peningana sķna ķ hina vonlausu og ķ raun gjaldžrota peningasjóši.  Mörgum žjónustufulltrśm ofbauš žetta, en létu sig hafa žaš.  Ašrir sęttu sig ekki viš žetta og sögšu upp.  Žaš hlżtur aš vera erfitt aš lifa viš aš hafa blekkt fólk į öllum aldri til aš setja hluta af ęvisparnaši sķnum ķ gjaldžrota sjóši.  En sökin er ekki fótgöngulišanna heldur hershöfšingjanna og tryggja veršur aš žeir fįi sinn dóm.

En stśkubręšur björgušu sķnu fé śr peningasjóšunum og komu žeim fyrir śt um allt.  Sumt tapašist sķšar.  Žaš var óumflżjanlegt af žeirri einföldu įstęšu aš ekki voru til kaupendur.  Žeir sem fundust hafa reynst hafa veriš leppar ķ gervifyrirtękjum sem stofnuš voru aš žvķ viršist til aš halda uppi verši hlutabréfa ķ fyrirtękjum stśkubręšra. 

 


mbl.is Įsakanir um peningažvętti
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Verklagsreglur fjįrmįlafyrirtękja um sértęka skuldaašlögun

Į heimasķšu Hagsmunasamtaka heimilanna er nśna aš finna samkomulag fjįrmįlafyrirtękja um verklagsreglur um sértęka skuldaašlögun.  Vonandi eru žetta bara drög, sem į eftir aš leišrétta višskiptavinum fjįrmįlafyrirtękjanna ķ hag.  Viš lestur reglnanna, žį viršist mér fyrirtękin gleyma žvķ aš žau eru aš tala um örlög višskiptavina sinna, žvķ fįtt bendir til žess aš žau hafi įhuga į žvķ aš halda viškomandi ašilum įfram ķ višskiptum eftir žį śtreiš sem fólk į aš fį.

Ég varaši viš žvķ į fundi félags- og tryggingamįlanefndar sl. žrišjudag, aš reglurnar gętu oršiš žannig aš enginn mundi vilja gangast undir žęr.  Hvatti ég nefndina til aš bęta viš įkvęšum um sanngirni, réttlęti og jafnręši.  Sanngirni og jafnręši rataši inn ķ lögin og žar sem reglurnar uppfylla ekki žessi atriši, žį reikna ég meš aš fyrirtękin verši gerš afturręk meš žęr.  Annars er umfjöllun hagsmunasamtakanna aš finna hér og reglurnar sjįlfar eru hér.

Ég bżst viš aš margir žeirra žingmanna, sem samžykktu lög um ašgeršir ķ  žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja vegna banka- og gjaldeyrishrunsins muni fį martröš eftir lestur reglnanna.  Ķ žeim er veriš aš leggja til žröngan kost og skuldafangelsi žrįtt fyrir aš sagt sé aš "markmiš sértękrar skuldaašlögunar [sé] aš einstaklingar ķ alvarlegum skuldavanda geti fengiš skilvirka og varanlega lausn..", žį er vissulega hęgt aš višurkenna aš lausnin sé "skilvirk", en ekki er hśn "varanleg".  Ég skil ekki hvernig žaš sem į aš taka upp eftir žrjś įr getur veriš "varanlegt".  En svona er ég bara tregur.


Svona greiddu žingmenn atkvęši

Svo žvķ sé haldiš til haga, žį fannst 28 žingmönnum ekki įstęša til aš vera višstaddir atkvęšagreišslu um žetta "ómerkilega" mįl sem varšar heimilin (og fyrirtękin). Eini žingmašurinn sem sagši nei var ŽÓR SAARI.

Atkvęši féllu žannig:    

Jį 32,

nei 1,

greiddu ekki atkv. 0

leyfi 2,

fjarverandi 28

:

Anna Margrét Gušjónsdóttir, Anna Pįla Sverrisdóttir, Įrni Pįll Įrnason, Įsta R. Jóhannesdóttir, Birgir Įrmannsson, Björgvin G. Siguršsson, Björn Valur Gķslason, Davķš Stefįnsson, Gušbjartur Hannesson, Gušmundur Steingrķmsson, Gušrśn Erlingsdóttir, Jóhanna Siguršardóttir, Jónķna Rós Gušmundsdóttir, Katrķn Jakobsdóttir, Katrķn Jślķusdóttir, Lilja Rafney Magnśsdóttir, Lilja Mósesdóttir, Magnśs Orri Schram, Ólķna Žorvaršardóttir, Pétur H. Blöndal, Ragnheišur Rķkharšsdóttir, Sigmundur Ernir Rśnarsson, Sigrķšur Ingibjörg Ingadóttir, Siv Frišleifsdóttir, Steinunn Valdķs Óskarsdóttir, Tryggvi Žór Herbertsson, Unnur Brį Konrįšsdóttir, Valgeršur Bjarnadóttir, Vigdķs Hauksdóttir, Žórunn Sveinbjarnardóttir, Žrįinn Bertelsson, Žurķšur Backman

Nei:

Žór Saari

Leyfi:

Įlfheišur Ingadóttir, Siguršur Ingi Jóhannsson

Fjarverandi:

Atli Gķslason, Įrni Johnsen, Įsbjörn Óttarsson, Įsmundur Einar Dašason, Birgitta Jónsdóttir, Birkir Jón Jónsson, Bjarni Benediktsson, Eygló Haršardóttir, Eyrśn Ingibjörg Sigžórsdóttir, Gušfrķšur Lilja Grétarsdóttir, Gušlaugur Žór Žóršarson, Gunnar Bragi Sveinsson, Helgi Hjörvar, Höskuldur Žórhallsson, Illugi Gunnarsson, Jón Bjarnason, Jón Gunnarsson, Kristjįn Žór Jślķusson, Kristjįn L. Möller, Margrét Tryggvadóttir, Ólöf Nordal, Ragnheišur E. Įrnadóttir, Sigmundur Davķš Gunnlaugsson, Steingrķmur J. Sigfśsson, Svandķs Svavarsdóttir, Žorgeršur K. Gunnarsdóttir, Ögmundur Jónasson, Össur Skarphéšinsson

Žaš vekur sérstaka athygli aš formašur félags- og tryggingamįlanefndar var fjarverandi og veršur aš tślka žaš žannig, aš hśn hafi ekki treyst sér til aš męla fyrir įliti meirihlutans.


Mįliš er ekki tilbśiš - Óviršing viš lįntakendur

Ég vil vara viš žvķ aš žingmįl nr. 69 frumvarp til laga um ašgeršir ķ žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja vegna banka- og gengishrunsins verši samžykkt ķ žeirri mynd sem žaš birtist ķ įliti félags- og tryggingamįlanefndar.  Mįliš er ekki tilbśiš til afgreišslu.

Stęrsta atrišiš er žó hin mikla óviršing sem lįntakendum er sżnd meš frumvarpinu og raunar tillögum félagsmįlarįšherra frį 30. september sl.  Óviršingin felst ķ žvķ, aš skošanir lįntakenda eru hunsašar gjörsamlega.  Eina sem skiptir mįli er įlit lįnveitenda, sem ķ mörgum tilfellum eru grófasta dęmi um kennitöluflakk sem komiš hefur upp. 

Höfum eftirfarandi stašreyndir į hreinu:

  • Allar stęrstu fjįrmįlastofnanir landsins tóku žįtt ķ mjög grófu samsęri gegn fólkinu ķ landinu.  Žetta samsęri endaši meš žvķ aš lįn heimilanna ķ landinu hękkušu um žrišjung vegna falls krónunnar og veršbólgu.
  • Veriš er aš flytja hluta af lįnum heimilanna frį gömlu birtingarmynd žessara fjįrmįlafyrirtękja til hinnar nżju, żmist ķ formi nżrra fyrirtękja eša žrotabśa žeirra, meš grķšarlegum afslętti eša veršrżrnun.  Ekki fęst gefiš upp hve mikiš žetta er, en heimildir Hagsmunasamtaka heimilanna segja aš öll verštryggš fasteignalįn, sem į annaš borš fęrast į milli, fari į milli meš minnst 20% afslętti og žau gengistryggšu lįn, sem fęrast į milli, fari meš minnst 40% afslętti/veršrżrnun.
  • Stór hluti fasteignalįn Kaupžings (ž.e. bankans sem hrundi 9. október 2008) og Glitnis mun ķ raun vera ķ eigu Sešlabanka Ķslands, en žar voru žau sett aš veši ķ endurhverfum višskiptum.  Veršmęti lįnanna hjį Sešlabankanum nemur 50% af bókfęršu veršmęti žeirra į žeim degi sem žau voru lögš aš veši.  Žar sem žetta var aš mestu gert į vormįnušum og sumariš 2008, žį mį reikna meš aš veršmęti gengistryggšu lįnanna sé hjį Sešlabankanum į um 33% af žvķ sem nżju bankarnir eru aš krefja fólk um.  Jį, 33%.  Įstęšan fyrir žvķ er aš frį 2. maķ 2008 til 1. september 2008 sveiflašist gengisvķsitala milli 146 og 168 meš mešalgildi 156.  Žaš žżšir aš veršmęti lįnanna hjį Sešlabankanum mišar viš gengisvķsitölu 78 sem er 33% af gengisvķsitölu dagsins ķ dag.  Og verštryggšu lįnin voru sumariš 2008 um 14% verš minni en nśna og sķšan tökum viš 50% af og endum meš innan viš 45% af nśverandi upphęš lįnsins.

Mér finnst śt ķ hött aš NBI, Ķslandsbanki, Nżja Kaupžing, slitastjórn SPRON, slitastjórn Frjįlsa fjįrfestingabankans og skilanefndir gömlu bankanna séu aš krefja fólk og fyrirtęki um fulla greišslu lįna, sem eru ķ reynd mun minna virši hjį kröfuhafa viškomandi fjįrmįlafyrirtękis.  Og aš Alžingi sé aš ganga erinda žessara fjįrmįlafyrirtękja, er sķšan ennžį furšulegra.

Ég vil stinga upp į žvķ, aš lįntakendum verši hreinlega gefinn kostur į aš kaupa lįnin sķn af Sešlabankanum og skilanefndum gömlu bankanna į sömu kjörum og nżju bönkunum og slitastjórnum bjóšast.  Žannig gefist fólki og fyrirtękjum kost į aš rétta sinn hlut eftir órįšsķu fjįrmįlafyrirtękja ķ rekstri sķnum undanfarin įr.

Mér finnst einnig śt ķ hött, aš žaš séu kröfuhafar sem eiga aš móta verklagsreglur um mešhöndlun skulda.  Meš fullri viršingu, žį voru žaš žessir sömu ašilar, sem klśšrušu öllu og komu skuldurunum ķ žį stöšu sem žeir eru ķ.  Žetta voru žeir sem brutust inn til okkar og stįlu af okkur eigum okkar og nś eiga žeir aš semja reglurnar sem įkveša hvernig į aš hirša af okkur restina.  Žvķlķk firra.  Žaš sem ég hef heyrt af vęntanlegum verklagsreglum, žį veit ég ekki hvor leišin er betri: dómstólaleišin, ž.e. greišsluašlögun, eša leiš bankanna.  Leiš bankanna sżnist mér hreinlega vera grimmari, en dómstólaleišin.

Sterkustu rökin, samkvęmt nefndarmönnum félags- og tryggingamįlanefndar, fyrir žvķ aš samžykkja žurfi frumvarpiš ķ dag eru aš tryggja žurfi aš įkvęšiš um greišslujöfnun allra verštryggšra lįna taki gildi um mįnašarmótin.  Žessi rök standast ekki.  Įstęšan er einföld:  Meš žvķ aš hraša žessu svona gefst ekki tękifęri til aš kynna śrręšiš og žeir sem vilja segja sig frį žvķ eftir aš hafa kynnt sér žaš, hafa lķtiš eša ekkert svigrśm til žess.  Žaš er nóg meš reglugeršarbreytingu aš skerpa į žvķ aš nśverandi įkvęši um greišsluašlögun sé opin öllum.

Nś vegna tilvitnunar Žórs Saaris ķ umsögn Hagsmunasamtaka heimilanna, žį skal taka skżrt fram aš "órįšsķan" sem viš tölu um er beint aš žeim sem keyptu hlutabréf fyrir hundruš milljóna, ef ekki milljarša meš veši ķ bréfunum.  Viš höfum aldrei litiš į almenning, sem litiš hefur į hlutabréfa- eša stofnfjįreign sem sparnašarleiš eša hluta af skyldum sķnum til nęrsamfélagsins, sem "órįšsķufólk".  Žaš var nefnilega snśiš žannig śt śr oršum Žórs af bęši Unni Brį Konrįšsdóttur og Ólķnu Žorvaršardóttur.


mbl.is Žingnefnd sammįla um frumvarp
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Ragna frestar naušungasölum til 1. febrśar - Bankarnir sżna klęrnar

Ragna Įrnadóttir hefur lagt fram frumvarp į Alžingi, žar sem gert er rįš fyrir aš fresta naušungasölum til 1. febrśar 2010.  Bera aš fagna žessari įkvöršun og vonandi rennur frumvarpiš hratt og vel ķ gegnum žingiš.

Ég lagši til į fundi félags- og tryggingamįlanefnda ķ fyrradag og ķ fęrslu hér ķ gęr aš žessi leiš yrši farin til aš skapa rżmi fyrir umręšu um tillögur og frumvarp félagsmįlarįšherra til laga um ašgeršir ķ žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja vegna banka- og gengishrunsins.  Fulltrśar Hagsmunasamtaka heimilanna lögšu žetta jafnframt til į fundi meš Jóhönnu Siguršardóttur, forsętisrįšherra, Steingrķmi J. Sigfśssyni, fjįrmįlarįšherra, og Įrna Pįli Įrnasyni, félagsmįlarįšherra, ķ Stjórnarrįšinu ķ gęr.  Hvort aš žaš sé įstęšan, žį var frumvarpiš lagt fram ķ dag. Takk fyrir žaš.

Nś er mikilvęgt aš nżta tķmann vel. Tķminn er fljótur aš lķša.  Hagsmunasamtök heimilanna hafa haft fréttir af žvķ, aš bankarnir hafi žegar unniš drög aš verklagsreglum um sérstök śrręši vegna um ašlögun skulda aš greišslugetu og skuldastöšu, sem eru svo grófar, aš vandséš er aš nokkrum manni detti ķ hug aš sękjast eftir žeim samningi sem žar er bošiš.  Er žetta ķ samręmi viš žaš sem ég óttašist og vara viš į fundi félags- og tryggingamįlanefndar sl. žrišjudag.  Ķ įliti mķnu f.h. Hagsmunasamtaka heimilanna segi ég:

Žaš er lagt ķ hendur kröfuhafa/fjįrmįlafyrirtękja aš móta meš samkomulagi samręmdar verklagsreglur.  Žaš žżšir aš žessir ašilar geta lagst gegn žessum ašgeršum, komiš upp tęknilegum hindrunum fyrir framgangi žeirra, takmarkaš möguleika einstaklinga og heimila aš nżta žessa kosti eša sett žeim ašrar skoršur sem eru lįntakendum óhagfelld.  Telja veršur naušsynlegt aš talsmašur neytenda eša annar įlķka ašili hafi śrskuršarvald um žaš hvort verklagsreglur eftirlitsskyldu ašilanna séu sanngjarnar, réttlįtar og gęti jafnręšis.  Einnig mętti setja žaš inn ķ laga textanna aš žessar samręmdu verklagsreglur skuli hafa sanngirni, réttlęti og jafnręši aš leišarljósi. 

Mér sżnist sem ég hafi ekki veriš nógu svartsżnn.  Žaš verša ekki tęknilegar hindranir sem verša settar, heldur į aš svipta fólk frelsinu, ef marka į athugasemd frį Hólmsteini į ašra fęrslu hjį mér ķ gęr.  Žaš segir hann:

Žaš veršur spennandi aš fyrir žig aš lesa komandi hrollvekju; "SAMKOMULAG um verklagsreglur um sértęka skuldaašlögun"

Žar er višskiptabanki, sparisjóšur eša önnur fjįrmįlastofnun sem er ašalvišskiptabanki lįntaka geršur aš "Umsjónarašila" til aš leiša skuldaašlögunarferliš.

Umsjónarašili fęr fullt umboš til aš rįšskast meš allar eignir og lausafé lįntakans/skuldarans umfram lįgmarks framfęrslu.

Žetta er bara smjöržefur...

Ef žetta er rétt, žį eru bankarnir aš bišja um strķš.  Sé žaš žeirra vilji, žį er best aš vara žį viš.  Žeim gęti oršiš aš ósk sinni.  Mér finnst žaš vera mikil tķmaskekkja, ef bankarnir ętli aš sżna klęrar žegar nęr vęri aš žeir sżndu išrun.


Enn eitt vķgiš falliš - Veš į aš duga fyrir skuld - Stórskuldugir fį mestu afskriftirnar

Ég er bśinn aš liggja ašeins yfir frumvarpi félagsmįlarįšherra ķ žingskjali nr. 69 frumvarp til laga um ašgeršir ķ žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja vegna banka- og gengishrunsins.  Žetta er stęrra mįl en nokkurn hefši grunaš, ef marka mį athugasemdir og umsögn meš frumvarpinu.  Falliš er enn eitt vķgiš sem viš hjį Hagsmunasamtökum heimilanna höfum setiš um, žó hugsanlega sé žessi sigur bara tķmabundinn.  Žį er ég aš vķsa til žeirrar kröfu samtakanna "aš veš takmarkist viš žį eign sem sett er aš veši". Hér er gerš heišarleg tilraun til aš koma žvķ ķ kring. 

Ķ 2. gr. frumvarpsins segir m.a.:

Ķ samningi milli kröfuhafa og skuldara um eftirgjöf skulda eša breytingu į skilmįlum skuldabréfa og lįnssamninga skal fyrst og fremst horft til žess aš laga skuldir aš greišslugetu og eignastöšu viškomandi einstaklings eša heimilis. Skal mišaš aš žvķ aš hįmarka gagnkvęman įvinning samningsašila af žvķ aš gefa eftir tapašar kröfur og komast hjį óžarfa kostnaši og óhagręši.

Ķ athugasemd meš žessari grein segir:

Greinin tekur ašeins til einstaklinga [og heimila]. Hér eru lagšar til meginreglur um hvert eigi aš vera višmiš samningsašila žegar breytingar eru geršar į eldri lįnasamningum svo nį megi žeim markmišum sem greinin kvešur į um. Markmišiš er aš skuldir verši ašlagašar eignum og greišslugetu. Viš mat į greišslugetu er ešlilegt aš horft sé til tekna undanfariš įr og framtķšarmöguleika. Viš mat į virši eigna er ešlilegt aš litiš sé til markašsveršs, žar sem žaš hefur myndast, eša opinbers mats į eignum sem standa til tryggingar, eins og til dęmis fasteignamats eša mats į bifreišum ef slķk möt eru til. Forsenda žess aš nišurfęrsla höfušstóls skuldar og vaxta sé raunhęf og sanngjörn er aš lįntaki geti greitt af žeirri fjįrhęš. Ef lįntaki getur til dęmis ekki greitt af nżjum höfušstól skuldar, sem tekur miš af virši eigna, er lķklegt aš forsendur lįntaka séu brostnar og leita verši annarra lausna, eins og til dęmis sölu eigna.

Žarna er sagt aš laga skuli "skuldir aš...eignastöšu".  Žaš getur ekki žżtt neitt annaš en aš eign sem lögš er aš veši eigi aš duga fyrir lįni og raunar er gengiš lengra, žar sem eignir eiga lķka aš duga fyrir öšrum skuldum en vešlįnum.  En žaš er margt sem hangir hér ķ lausu lofti.  Skošum fyrst eignahlišina. 

Laga skal "skuldir aš...eignastöšu viškomandi einstaklings eša heimilis."  Ok, ég var bśinn aš velta žessu upp meš aš veš dugi fyrir skuld, en hvaša eignir eiga aš duga fyrir skuldunum?  Ég reikna meš aš hér sé mišaš viš skattskyldar eignir viškomandi, ž.e. efnislegar eignir.  En hvaš į aš ganga langt?  Get ég fariš ķ aš kaupa mér fullt af flottum gręjum į lįnasamningum, en žar sem gręjan er ekki "eign" samkvęmt tślkun į lögunum, en lįnasamningurinn er skuld, žį get ég įtt gręjuna en lįtiš afskrifa lįnasamninginn?  Setja žarf undir slķka leka, žvķ annars mun fólk einfaldlega hamstra dżran bśnaš og setja į rašgreišslur eša lįnasamninga sem ęttu aš falla undir žęr skuldir sem skošašar eru meš nišurfęrslu ķ huga.

Talaš er um "breytingu į skilmįlum skuldabréfa og lįnssamninga".  Hvaša skuldabréf og lįnssamningar falla undir žetta?  Er žaš gešžótta įkvöršun kröfuhafa eša veršur gefiš śt samręmt įlit?  Mun Alžingi įkvarša žaš meš almennri leišbeiningu?  Ég er ekki aš setja śt į žetta įkvęši, en žaš er opiš.  Raunar galopiš.  Ég skil vel aš vešskuldir falli undir žetta, ž.e. hśsnęšislįn og bķlalįn, en hvaš meš bošgreišslusamninginn, VISA lįniš, nįmslįnin, yfirdrįtturinn, įbyrgšir fyrir ašra o.s.frv.  Samkvęmt oršanna hljóšan į žaš aš gerast.  Sé veriš aš taka einstakling ķ ķgildi naušasamninga, žį verša allar skuldir aš vera meš og žvķ ekki samningskröfur, mįnašarlegar śttektir ķ Hśsasmišjunni eša svo fįrįnlegt sem žaš er, skuldin viš vķdeóleiguna.  Svo skulum viš lķka įtta okkur į, aš undir žetta falla lįn vegna hlutabréfakaupa, fyrir fjórhjólinu, fellihżsinu, hjólhżsinu og hvaš žaš var nś sem var keypt.  Allt er žetta meira og minna veršlaust ķ dag żmist vegna žess aš fyrirtękin eru horfin sem gįfu śt hlutabréfin eša markašsveršmęti eignanna er ekkert. Ok, žaš er til skattalegt mat į eignunum og notast mį viš žaš.  Stašreyndin er, aš stórskuldugir ašilar fį stęrstu skuldaaflausnina žó vissulega séu skyldar eftir skuldir ķ samręmi viš eignir.  Hvort žaš geri stöšu žeirra eitthvaš betri fer eftir hinum tveimur atrišunum sem nefnd eru ķ greininni og skipta mįli. 

Allar skuldir umfram eignir eiga aš afskrifast og žaš skattfrjįlst.  Ég veit ekki hvort ég eigi aš hlęja eša grįta, fagna eša mótmęla.  Gefa į upp allar skuldir sem eru umfram eignir nema greišslugeta segi annaš.  Žaš mį žvķ segja, aš veriš sé aš bjarga starfsmönnum fallinna fyrirtękja sem geršu samninga um kauprétt eša keyptu hlutabréf meš žvķ aš taka lįn meš veš ķ bréfunum sjįlfum.  Žaš eru tvęr hlišar į žessu.  Önnur er aš fólk getur veriš aš fį hįar upphęšir felldar nišur.  Hin hlišin er aš fólk stendur ķ reynd uppi įn eigin fjįr.  Hafi žaš eitthvaš įtt ķ fasteign sinni įšur en žaš tók žessa įhęttu, žį er žaš horfiš.  Žaš grįtlega viš žetta, er aš žeir sem fóru varlega og eiga ennžį eigiš fé eru ekki aš fį neina leišréttingu, af žeirri einu įstęšu aš žaš hagaši sér skynsamlega.  Hvert er réttlętiš ķ žvķ?

Eitt sem er grķšarlega mikilvęgt ķ žessu öllu er aš, samkvęmt athugasemd, žį veršur hęgt aš leysa allar skuldir heimilisins saman.  Ž.e. skuldir allra į heimilunum fara ķ sama ferliš.  Žetta er mikilvęgt ķ ljósi žess, aš į mörgum heimilum dvelja ungmenni 18 įra og eldri sem tekiš hafa lįn af żmsum įstęšum.  Lįn sem foreldrarnir standa oft straum af aš greiša nišur. 

Frumvarpiš er žó langt frį žvķ aš vera fullkomiš.  Allt of margt ķ žvķ er ófullburša.  Of margir lausir endar og skilgreiningar vantar į mikilvęgum atrišum.  Ég hef nefnt žetta meš skuldir og eignir, en hvaš meš verklagsreglur fjįrmįlafyrirtękja.  Af hverju eiga kröfuhafar aš įkveša hvaša leikreglur gilda?  Af hverju ekki talsmašur neytenda eša fį Ķbśšalįnasjóš til aš semja reglurnar?  Hvenęr taka reglurnar um sértęk śrręši gildi?  Hvaš gilda žęr lengi?  Hverjir komast ķ žetta ferli? Ég gęti haldiš įfram endalaust.

Raunar mį segja aš į frumvarpinu séu žannig įgallar, aš betra sé aš fresta afgreišslu žess og freista žess aš gera žaš betra.  Ég įtta mig į žvķ aš 1. nóvember er mikilvęg dagsetning, en betra er aš framlengja frest vegna naušungarsölu um  1 - 3 mįnuši, en aš samžykkja lög "um ašgeršir ķ žįgu einstaklinga, heimila og fyrirtękja" į haršahlaupum.  Žaš er óviršing viš almenning ķ landinu aš ętla aš afgreiša svona stórt mįl į nokkrum dögum.  En eru ekki tępar tvęr vikur til mįnašarmóta, spyr einhver.  Jś, vissulega, en žaš eru ekki žingfundir ķ nęstu viku!  Žį eru störf ķ kjördęmum!  Viš skulum hafa ķ huga, aš stjórnvöld hafa haft 54 vikur til aš móta žessar hugmyndir, ef mišaš er viš fall bankanna, og 80-90 vikur ef horft er til falls krónunnar.  Himinn og jörš farast ekki žó viš fęrum gildistökuna til 1. desember, sérstaklega ef nišurstašan veršur heilsteyptari lög.

Höfum lķka ķ huga aš tillögur félagsmįlarįšherra um ašgeršir ķ žįgu heimilanna hafa varla fengiš nokkra opinbera umręšu.  Žaš vantar allar tölulegar upplżsingar.  Engir śtreikningar hafa veriš birtir.  Engin sżnidęmi um įhrif.  EKKERT.  Almenningur į bara aš trśa žvķ aš tillögurnar séu góšar.  Almenningur į lķka bara aš treysta fjįrmįlafyrirtękjum fyrir žvķ aš semja verklagsreglur sem gęta sanngirni, réttlętis og jafnręšis.  Gerir žś žaš lesandi góšur?  Ég geri žaš ekki.

Sķšan eru nokkrar rangfęrslur ķ athugasemd meš frumvarpinu.  Er žaš bošlegt, aš skżringar meš frumvarpinu innihaldi rangfęrslur?  Ekki gleyma žvķ, aš athugasemdirnar geta haft įhrif į tślkun dómara į lögunum!  Auk žess gętu rangfęrslurnar oršiš til žess, aš ekki eru allir ašalleikendur kallašir aš boršinu viš samningu verklagsreglnanna.  Žį į ég viš gömlu bankana og, hversu fįrįnlegt sem žaš kann aš hljóma, Sešlabanka Ķslands.  Žaš vill nefnilega svo til, aš Sešlabanki Ķslands er meš veš ķ stórum hluta af hśsnęšislįnum landsmanna ķ gengum vöndla sem gömlu bankarnir (ašallega Kaupžing og Glitnir) lögšu aš veši gegn lįnum hjį bankanum.  Verklagsreglur sem ekki hafa hlotiš samžykki žessara ašila gętu žvķ hęglega komiš aš litlum notum.

Ég tek žaš skżrt fram, aš ķ megin atrišum munu lögin, ef frumvarpiš veršur samžykkt, hafa jįkvęš įhrif.  Fyrir marga eru žau lķfsbjörg.  Fyrir fjölmarga lögfręšinga og bankamenn eru žau spurningin um aš halda starfi sķnu og réttindum.  Žess vegna er svo mikilvęgt aš vandaš sé til verks.  Höfum samt eitt hugfast.  Frumvarpiš leysir ekki vanda allra.  Žaš inniheldur ekki sanngirni, réttlęti og jafnręši fyrir alla.  Eftir er skilinn stór hópur fólks, sem į aš bera tjón sitt óbętt.  Gleymum žvķ aldrei.


Fordęmi sett fyrir heimilin ķ landinu?

Žetta eru įhugaveršar upplżsingar sem koma fram ķ frétt mbl.is:

Samkvęmt heimildum Morgunblašsins hefur Kaupžing bošiš nokkrum fjölda smįbįtaeigenda 35-45% nišurfęrslu į höfušstól gengistryggšra lįna. 

 

EF žetta reynist rétt, žį hlķtur hér aš vera komiš fordęmi um žaš hvernig mešhöndla į gengistryggšar skuldir heimilanna.  Varla getur žaš veriš ętlun Kaupžings aš mismuna fólki eftir žvķ hvernig žaš aflar teknanna.


mbl.is Deilt um skuldir trillukarla
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sorg og įfall

Žegar ég heyrši af žvķ ķ hįdegisfréttum RŚV aš brotist hefši veriš inn ķ steinasafniš aš Teigarhorni og žašan stoliš öllum geislasteinum safnsins, žį fann ég fyrir sorg ķ hjarta.  Er virkilega svona komiš fyrir landinu, aš dżrmętustu gersemar žess eru ekki lengur óhultar nema ķ rammgirtum söfnum. 

Jį, safniš aš Teigarhorni var mešal mestu nįttśrugersemum okkar.  Žó ég hafi ekki komiš į žaš, žį hef ég lesiš nóg um žaš til aš vita hvaš žaš hafši aš geyma.  Žarna voru einstakir steinar į heimsvķsu.

Įn žess aš vita mįlavöxtu, žį finnst mér ekkert annaš koma til greina, en hér hafi fagmenn veriš į ferš.  Žeir vissum hvaš įtti aš taka og hverju įtti aš sleppa.  Hugsanlega var žetta gert eftir pöntun einhverra óprśttinna ašila śti ķ heimi.  A.m.k. dettur varla nokkrum ķ hug, aš hęgt vęri aš koma safninu ķ verš hér innan lands.  Svona rįn hefur vafalaust veriš skipulagt śt ķ hörgul.  Žjófarnir lķklegast komiš žarna oft viš og spurt śt ķ sżningargripi.  Žeir hafa kortlagt feršir heimafólks og hugsanlega dvališ į Djśpavogi eša ķ nįgrenni ķ dįgóšan tķma sķšustu mįnuši.  Eša aš žeir hafa haft vitoršsfólk, sem hefur veitt žeim allar žessar upplżsingar.

Żmsar spurningar vakna viš žessa frétt.  Ein sś fyrsta var hvort bśiš sé aš kortleggja żmis veršmęti landsins og ętlunin sé aš stela žeim smįtt og smįtt.  Hvers vegna ekki?  Hér vaša uppi skipulagšir glępahópar, sem hafa įkvešiš aš breyta Ķslandi ķ hverfi austur evrópskra borga, žar sem vęndi, ofbeldi og fķkniefni er žaš sem ķbśarnir žurfa aš sętta sig viš.  Žessir guttar hafa aš sjįlfsögšu uppgötvaš, aš hér eru żmis veršmęti geymd įn daglegs eftirlits, žó ég ętli ekki aš kenna žeim endilega um žetta atvik.

Žessi sorglegi atburšur aš Teigarhorni kallar lķklegast į gjörbreytt višhorf til verndar veršmęta śt um allt land.  Hvert einasta safn, žarf aš framkvęma įhęttumat, žar sem tekiš er tillit til ógna ķ umhverfi žessi.  Hvaš kemur śt śr slķku įhęttumati, ętla ég ekki aš įkveša hér og nś, en lķklegast veršur žaš eitthvaš annaš en óbreytt įstand.


mbl.is Um 500 steinum stoliš į Teigarhorni
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Höfundur

Marinó G. Njálsson
Marinó G. Njálsson
Upplýsingaöryggi og persónuvernd eru mínar ær og kýr, þó ég blaðri um allt og ekkert hér á blogginu. Er í Hagsmunasamtökum heimilanna og berst fyrir réttlæti fyrir heimili í landinu.  Loks er ég faggiltur leiðsögumaður.  Netfangið mitt er mgn@islandia.is og netfang fyrirtækisins oryggi@internet.is.

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (28.3.): 21
  • Sl. sólarhring: 122
  • Sl. viku: 584
  • Frį upphafi: 1677601

Annaš

  • Innlit ķ dag: 7
  • Innlit sl. viku: 52
  • Gestir ķ dag: 6
  • IP-tölur ķ dag: 6

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband